lllilRCHITMÏ m HET WOORD....
Voorgeschiedenis
Exterieur
De heren A. Krijgsman en A. Bodon over de bouw
van het Lumière Theater te Rotterdam
Interieur
Alvorens over Ie gaan tol het geven van een beschrij
ving van het op 28 Januari 1955 geopende Lumière
Theater aan de Kruiskade hoek Lijnbaan te Rotterdam,
dal ik met mijn confrère architect A. Bodon in opdracht
van liet City-Concern heb mogen ontwerpen, wil ik vijftien
jaar in de tijd teruggaan. We stonden toen, in die nood
lottige Meidagen van 1940, voor de uitgebrande ruïne
van het eerste Lumière Theater aan de Coolsingel, dat
nog geen zes jaar deel had uitgemaakt van het City
Concern en slechts enkele maanden tevoren, namelijk in
September 1939. na een algehele verbouwing en moderni
sering was heropend.
Onmiddellijk nadat dil Lumière Theater in de vlammen
was ten onder gegaan kreeg ik de opdracht tot het maken
van een ontwerp voor een nieuw theater op dezelfde plaats
aan de Coolsingeleen theater met een inhoud van
70.000 m3, met een groot toneel, balcon en orkestbak,
een volledige foyer met buffetten en keuken in de kelder,
een dirigenten-, solisten- en radiokamer enz., kortom een
soort schouwburg, ook geschikt voor andere manifestaties
dan het vertonen van films.
De plannen voor dit zeer grote theater waren binnen
korte tijd gereed, doch konden toen door de inmiddels
uitgevaardigde bouwstop niet ten uitvoer worden gebracht.
Na de Bevrijding werden deze plannen opnieuw ter
hand genomen, doch toen was het het gewijzigde plan
vpor de herbouw van de binnenstand. het zogenaamde
Basisplan, dat de uitvoering verhinderde, in elk geval de
herbouw van Lumière op dezelfde plaats aan de Cool
singel onmogelijk maakte.
De plannen hebben daarna enige jaren moeten rusten,
totdat nu ongeveer twee jaar geleden door de Dienst van
De heuler verlichte
gevel aan de hoeh
Lijnbaan-Kruis-
kade verleent leven
digheid aan de
omgeving
Stadsontwikkeling en \X ederopbouw aan hel City Concern
een ander terrein werd toegewezen, namelijk aan de Kruis
kade op de hoek van het winkelcentrum de Lijnbaan.
I iteraard moesten de reeds gemaakte plannen geheel
worden verlaten en nieuwe worden ontworpen voor de
totaal gewijzigde situatie. Hoewel de Coolsingel, Rotter
dams voornaamste boulevard eti hartader, als plaats voor
een bioscooptheater grote aantrekkelijkheid had, mag de
thans toegewezen plaats zeker niet ongunstig worden ge
acht, aangezien zich in deze omgeving een nieuw vermaaks-
centrum aan het ontwikkelen is. De nabije aanwezigheid
van drie en binnenkort vier bioscopen en enige aantrek
kelijke restaurants wijst duidelijk in die richting.
De nieuwe opdracht luidde een sober en doelmatig
bioscooptheater te ontwerpen, met vermijding van opsmuk.
De terFeinruimte liet toe een bioscoop te bouwen met .1120
zitplaatsen en een zeer ruime hall, die tevens dienst kan
doen als foyer.
Bij hel bepalen van de buitenarchitectuur diende reke
ning te worden gehouden met de architectuur van de
Lijnbaan, hoewel niet in die mate. dal daarbij geen vrij
heden veroorloofd zouden zijn. Die aanpassing aan de
Lijnbaanarchitectuur demonstreert zich in de aanwezig
heid van een luifel, die zich van de kruiskade af voortzet
in het verlengde van de Lijnbaan. Aan de Lijnbaanzijde
van het gebouw zijn een vijftal winkels opgetrokken,
terwijl langs de Kruiskade een lange reeks vitrines bij
wijze van étalagefronl is aangebracht, deels gevuld met
folo's, deels met luxe artikelen van in de buurt gevestigde
zaken. Deze glazen vitrines zijn geheel doorzichtig, zodat
er een open contact bestaat tussen de straat en de hall.
Overeenkomstig de moderne opvatting, dal een bioscoop
geen van de buitenwereld afgefloten gebouw behoeft Ie
zijn. doch dat wel degelijk mag worden gezien wat zich
daar binnen afspeelt, is bij de bouw van Lumière ge
streefd naar een zo groot mogelijke openheid. Dit streven
demonstreert zich voornamelijk in de openheid van de
geheel glazen voor- en zijgevel, die door de verticale, wit
geverfde stijlen een sterke hoogtewerking kregen. Hiermee
werd tevens bereikt, dat het theater inzonderheid des
avonds bij een uitstralende verlichting, een magnetische
werking op het publiek uitoefent en met de gevel mar
kerende neonverlichting aan de omgeving levendigheid
verleent.
Op de hoek ligt. in direct contact mei de straal, een
grote overdekte voorhall, waarin twee cassa's en links een
dubbel stel brede deuren, toegang gevend lol de ca. 200
m'~ grote benedenfoyer. Deze foyer, die met licht hout is
betimmerd en met een wijnrood tapijt is gestoffeerd, beval
een zeer ruime garderobe en groepen heren- en dames
toiletten. Bij het aanbrengen van deze onontbeerlijke ele
menten is uitgegaan van de gedachte, dal hel publiek een
maximum aan comfort geboden dient Ie worden.
Een ander belangrijk uitgangspunt was, het zoveel moge
lijk vermijden van trappen. De entree van de zaal en de
foyer in Lumière liggen dan ook op gelijk niveau mei de
straat. Wel leidt een brede, vrijdragende Hap in de linker-
hoek van de benedenfoyer naar de balconfoyer, die even
eens (-en garderobe en loilelten bevat. Op de straathoek
van deze foyer is een buffel aangebracht met een zitje,
dat uitzicht biedt op de Kruiskade en de Lijnbaan.
Bij de bouw. van een bioscooptheater steil de zaal de
architect in feite het grootste probleem. De moderne eisen
van acoustiek. het scheppen van sfeer, het algemene com
fort vragen om oplossingen, die nauwgezette overweging
verdienen. De eerste zorg was deze zaal. die 10 meter
hoog. 26 meier lang en achteraan 25 meier breed is on
zich naar voren versmalt tol 16 meier. ..klein" te krijgen.
Gevolg gevend aan de opdracht, dat hel een sober theater
moest zijn. is elke onnodige decoratie in de zaal vermeden,
ook al uil de overweging, dat een bioscoopzaal door zijn
kleuren- en lijnenspel vóór en na het bonte gewemel
van de filmbeelden rust moet geven aan de bezoeker.
Daarom zijn voor het interieur zachte en niet sterk spre
kende kleuren gekozen: blauw-grijs tot zacht beige voor
de drie elkaar overlappende wandvlakken. die in verband
met de acoustiek met drie verschillende soorten (van hard
tot zacht naar achteren) geluidsisolerend materiaal zijn
bekleed, distelblauw voor hel van eenvoudige lichtbronnen
Overzicht van de
ruime teneuen/over
16
