Zestig jaar bioscoop
Nieuwe Naam- en Adreslijst
De Directie van de N.V. Maatschappij Zeebad te Sche-
veningen organiseerde op Zaterdag 9 Juni j.1. een bijzon
dere filmavond in de Kurzaal te Scheveningen ter herden
king van het feit, dat op deze plaats zestig jaar geleden
het eerste bioscooptheater in Nederland werd geopend.
De bezoekers hebben op deze gedenkwaardige avond nog
eens de zestig jaar oude filmpjes kunnen zien. die onze
voorouders in 1896 gedurende ruim drie maanden in hel
Kurhaus konden bewonderen. Het was hel ..klassieke" pro
gramma, dal in hoofdzaak ook al op 28 December 1895
door de gebroeders Lumière in het Grand Café aan de
Boulevard des Capucines was vertoond, een gebeurtenis,
welke het begin van de ontwikkeling van de cinematografie
markeert, zoals de Scheveningse primeur het ontstaan van
de cinematografie in ons land inluidde.
Als bijzondere attractie bevatte het programma tevens
een van de kostelijke trucfilms. die Méliès in 1899 begon
te vervaardigen, namelijk .,Le voyage a travers 1'impos-
sible". De pianist Sandor Vidak zorgde voor een passende
begeleiding. Als hoofdfilm werd vertoond de door de
N.V. „Splendal-Filth Ie 's-Gravenfaage uitgebrachte
Spaanse film „Muerte de un ciclista" („De dood van een
wiel rijder")
Bij de aanvang der voorstelling sprak Mr. A. Adama
Zylslra, Gedelegeerd lid van de Raad van Beheer van de
N.V. Mij Zeebad-Scheveningen, een welkomstwoord tot de
talrijke aanwezigen, waaronder Dr. J. Husker, Hoofd van
de Afdeling Kunsten van het Ministerie van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen, Mr. D. Bijdendijk, Voorzitter
van de Centrale Commissie voor de Filmkeuring, Mr.
H. L. 's Jacob. Voorzitter van de Sectie Film van de
Voorlopige Raad voor de Kunst, de heer Joh. Miedema.
Voorzitter van de Nederlandsche Bioscoop-Rond. onder
scheiden leden van het Hoofdbestuur en van de Afdelings
besturen dezer organisatie, de Bondsdirecteur, heer J. G.
J. Bosman, en lal van andere vertegenwoordigers van het
Nederlandse filmwezen. De heer Adama Zylstra dankte in
hel bijzonder de heer R. Lges. lid van hel Hoofdbestuur
en Voorzitler van de Afdeling 's-Gravenhage. voor diens
medewerking aan de totstandkoming van het programma
van deze avond.
In de pauze onthulde de Voorzitter van de Nederland
sche Bioscoop-Bond, de heer Joh. Miedema. een aan de
zeezijde van het gebouw in de wand aangebrachte gedenk
steen, waarbij hij de verzamelde genodigden als volgt
toesprak:
„Als in de gevel van een al sedert jaren bestaand gebouw
een gedenksteen wordt aangebracht, dan kan men er vrij
wel zeker van zijn dat dit gebeurt om de argeloze voorbij
ganger te confronteren met een of ander feit van histori
sche betekenis, meestal de geboorte of het overlijden van
een beroemde persoonlijkheid. De eenvoudige plechtigheid
waarvoor wij hier zijn samengekomen, vormt hierop geen
uitzondering, want wij willen hier herdenken dat voor
zestig jaren de eerste bioscoop in Nederland geopend werd
onder auspiciën van het Scheveningse Kurhaus. Immers
het programma van de Cinématographe Lumière, dat, in
gaande Dinsdag 9 Juni 1896 dagelijk in La Salie de
Théatre werd vertoond, had reeds de regelmaat van de
huidige bioscoopvoorstellingen. Er waren liefst twee mid
dagvoorstellingen en twee voorstellingen gedurende de
avond. Flke voorstelling duurde circa 25 minuten, waar
voor de abonné's van het Kurhaus 40 cent en de niet-
abonné's 50 cent hadden te betalen; entreeprijzen waarbij
de huidige dus in het niet vallen.
Men kan erover twisten of in het Kurhaus de film voor
hel eersl werd gebracht, aangezien in verschillende cabaret-
gelegenheden films werden vertoond bij wijze van attractie.
Zeker is. dat hier de eerste voorloper van het Nederlandse
bioscoopbedrijf werd gevestigd, gezien de regelmaat der
vertoningen en het karakter van de exploitatie.
Wel mogen wij dan hel vorige jaar in Arnhem mei grote
plechtigheid het diamanten jubileum van Lumières vinding
hebben herdacht, thans herdenkt men het zestigjarig be
staan van het bioscoopbedrijfdit had naar onze mening
in geen meer illustere gelegenheid een aanvang kunnen
nemen dan in dit spectaculaire gebouw.
Ongetwijfeld heeft de kermis mede de verdienste gehad.
dat zij de film in de eerste bewogen tijd nader tot het
publiek heeft gebracht. Dat nochtans haar wieg op de
kermis zou hebben gestaan is èn door de exploitatie van
Lumière zelf op de Boulevard des Capucines èn door het
Kurhaus hier voldoende weersproken.
De entree van de film op dit toen reeds bij uitstek
cosmopolitische strand betekende het ontstaan van een
nieuwe bedrijfsvorm in ons land, naast die van het toneel,
concert en de uitgeverij, namelijk die van het film- en
bioscoopbedrijf.
Uit dit eerste begin groeide in amper zes decennia een
bedrijf, dal jaarlijks aan ruim 65 millioen bezoekers ont
spanning biedt en waarin duizenden een bestaan vinden.
De eerste bioscoop van toen heeft zich in ons land ver
menigvuldigd tot de 528 van nu met 250.000 zitplaatsen.
Onder deze bioscopen bevindt zich nog altijd het Kurhaus,
dat onder de vele Muzen welke het gastvrijheid verleent
ook de film als een graag geziene gast huisvest. Met dit
feil feliciteer ik gaarne de directie van de Maatschappij
Zeebad-Scheveningen N.V.
Ik dank in hel bijzonder de heer Adama Zylstra voor
zijn initiatief om deze heuglijke gebeurtenis luister bij ie
zetten door hel aanbrengen van deze steen, een daad waar
mede hij ons allen aan zich heeft verplicht.
Dames en Heren, ik verricht de onthulling gaarne uit
naam van het gehele Nederlandse film- en bioscoopbedrijf
en ik wens dit bedrijf, dat nog midden in zijn ontwikkeling
staat, een grote toekomst toe, waaraan, naar ik hoop, ook
het Kurhaus ten volle deel zal hebben."
De gedenksteen is uitgevoerd in zwart Zweeds graniet en
draagt de volgende inscriptie:
„In dit gebouw werd op 9 Juni 1896 het eerste bio
scooptheater in ons land Cinématographe Lumière
geopend."
Verschenen is de nieuwe naam- en adreslijst van de
Nederlandsche Bioscoop-Bond, welke inmiddels aan alle
leden, de donateurs en de bioscoopreclame-exploitanten
is toegezonden.
Extra exemplaren kunnen worden besteld tegen betaling
van 2.per stuk. Verder is een beperkte hoeveelheid
gekartonneerde lijsten a 3.beschikbaar.
13
