Economisch Instituut voor de Middenstand
jaargang. Niet het minst in de kleine pro
vincieplaatsjes heeft het blad een grote
populariteit verworven. Met de hulp van
een kring van een 15-tal aanmelders is het
blad er in geslaagd recencies te brengen
van bijna elke film, die hier vertoond
wordt. Wij zijn allen volledig onafhanke
lijk met betrekking tot filmmaatschappijen
of bioscoopexploitanten, en onze vrijheid
gaat zover, dat het aanbevelen of het
neersabelen van een film, die wij zien,
uitsluitend van onze persoonlijke beoorde
ling afhangt. Het enige, dat wij hierbij in
aanmerking willen nemen, is het feit dat
wij trachten de films van uit een christe
lijk standpunt te waarderen, en dit zowel
wat de vorm als de inhoud betreft. En wij
zijn zo onbescheiden, te durven hopen dat
wij met onze inspanningen een dubbele
invloed zullen bereiken. Enerzijds op een
gedeelte van het publiek, dat ons blad
leest, opdat het er een gewoonte van zon
maken nooit een film te gaan zien, zonder
er de critiek over te hebben gelezen, oi
slechts die bioscopen te bezoeken, die een
aanbevelenswaardig stuk vertonen. En te
zelfder tijd hopen wij in de poging te sla
gen tot het openen van veler ogen voor het
goede en waardevolle in de films, zodat
men uiteindelijk meer uit een bioscoop
bezoek kan halen. Wij zouden ons echter
ook graag aan de zijde willen scharen van
hen, die in de dagelijkse pers bij het pu
bliek voor deze of gene film publiciteit
maken. Wij zijn niet blind voor de moei
lijkheden, waarmee een bioscoopexploitant
te kampen heeft De vraag, wat er in de
kas komt, weegt wel het zwaarst van al.
Maar te zelfder tijd doen wij een beroep
op hun gewetenzij dragen een reusach
tige verantwoordelijkheid voor wat zij
via het zilveren scherm doen inwerken
op het grootste gedeelte van de bevolking
van ons land. Men kan over de slechte
smaak van het volk zeuren, men kan te
vens trachten het de weg te wijzen en het
op te voeden, zodat uiteindelijk een betere
smaak als resultaat gestimuleerd zou kun
nen worden, maar dit vraagt vanzelfspre
kend inspanning.
Ik heb drie films genoemd, waar wij met
onverdeelde vreugde voorstander van zijn:
..De Nachtwacht", „Het Woord" en „Mar
tin Luther", En gelukkig is het nog niet
te moeilijk deze lijst verder aan te vullen
..Het ware gelaat", naar het boek van
Gerhard Rasmussen, de Zweedse film
„Barabbas" en de Franse „Dieu a besoin
des hommes" zijn slechts enkele voorbeel
den. Laatstgenoemde film heb ik spijtig
genoeg zelf niet gezien, doch juist in deze
film vinden wij een voorbeeld van een film,
die geen lange levensduur heeft gehad,
doch die dit, naar mijn mening, wel had
kunnen hebben, indien de kerkelijke krin
gen vooral waren ingelicht
Na vervolgens een nieuwe film ter
sprake gebracht te hebben „die op het
religieuze bouwt" vervolgt dominee Kynde:
Laat mij nu echter dadelijk een
mogelijke oorzaak van dubbel misverstand
bij voorbaat uit de weg ruimen 1) dat het
feit dat een film op het religieuze opge
bouwd wordt, op zichzelf reeds voldoende
zou zijn om hem van de blauwe stempel te
voorzien, 2) dat een film niet diezelfde
fijne stempel zou kunnen verwerven, in
dien er zelfs geen zier godsdienstigheid in
te vinden zou zijn. Indien er iets is, waar
voor wij angst hebben en waarover wij
zorgvuldig waken, is dit voorzeker het feit
dat een filmproducent bij zichzelf zou kun
nen gaan denkeh„Goed, indien het pu
bliek religieuze films wil hebben, dan zal
het zijn zin krijgen", en hij er zich verder
niet het hoofd over zou breken, in hoever
re de inhoud werkelijk met het echt-
christelijke in overeenstemming te brengen
zou zijn.
Mag ik op deze plaats een paar princi
piële overwegingen naar voren brengen
over wat wij van een film eisen, en wat
wij niet zullen dulden? Een hoofdvereiste
voor een film, zoals voor elke andere kunst,
is het gebod van waarheid in verhouding
tot het werkelijke leven. Wij zijn er niet op
uit stralende beelden voorgeschoteld te
krijgen, ofwel onder de vorm van onechte
vroomheid, of in het afschilderen van het
leven. En wat moeten wij met al
die beelden die de toeschouwers een be
staan onder ogen brengen, dat op geen
enkele plaats thuishoort? Anderzijds kan
de weergave van het leven ook zo kras in
haar realisme zijn, dat men voor zichzelf
de vraag stelt, of het nog voor iets goed
is, om met zulk een leven verder gecon
fronteerd te worden. Ik weet goed dat er
zoiets bestaat, dat wij een vuilnisemmer
noemen, maar wij doen er goed aan zulke
voorwerpen ergens in een verscholen
hoekje van onze tuin een plaats te geven.
Een vuilnisemmer neemt men niet mee in
zijn zitkamer.
Het is een algemeen bekend iets, dat
een film, zelfs indien zij naar uiterlijke
vorm de allermooiste inzichten vertoont en
met opgestoken wijsvinger tracht te mora
liseren, dikwijls een heel verkeerde uitwer
king kan hebben. De film „Gevaarlijke
leeftijd" deed dit juist. Maar hoeveel films
vertonen ons niet een verborgen verheer
lijkende tendenz in het voordeel van de
misdadigers? Vanzelfsprekend eindigt de
schurk in het net van de politie, en recht
vaardigheid overwint in elk opzicht. „Maar
wat was die bendeleider toch charmant, en
welke kracht spreidde hij ten toon
De behandeling van het erotische is een
hoofdstuk op zichzelf. Geloof nu maar niet
dat wij zo verschrikkelijk „zoet" zijn, maar
hier staan wij voor een gebied, waarin het
in elk geval veel gemakkelijker is te lok
ken dan de juiste weg aan te wijzen.
Slechts één enkel iets ter overweging: Het
is maar al te waar dat het huwelijk voor
de gemiddelde christelijke mensen een
heilige ordening betekent en dat de echt
scheiding voor ontelbaren „de" grote tra
gedie is. De zaken staan echter zo, dat
wij er in het dagelijkse leven gaarne el-
kaars aandacht op vestigen, voorzichtig te
zijn met wat voor anderen onoplosbare en
droevige problemen betekent. Maar tever
geefs trachten wij deze zelfde voorzichtig
heid in de films te ontdekken. Met de
diepste zaken wordt hierin veel te veel
gespeeld. En ik wil hier bijzonder even
blijven stilstaan om er op te wijzen, dat
een kloek regisseur en een eersterangs-
acteur er gemakkelijk toe kunnen komen
een op zichzelf betreurenswaardige toe
stand (zoals de ontrouw) als een komisch
intermezzo te doen doorgaan, zodat men
goedmoedig blijft zitten en dapper mee
lacht, terwijl de gezonde critische geest
zich ontwapend weet, inplaats van zich tot
opstandigheid geprikkeld te voelen.
In velerlei opzichten kan de film iets
in de mens wakker schudden zij is
immers een inspirerende wereld zondur
grenzen en daardoor meewerken om
het leven rijker te maken. Maar juist om
dat de film zowel het slechte als het goede
kan doen ontwaken willen wij paraat staan
om onze voorwaarden te stellen.
En wanneer wij thans nu en dan een
poging ontwaren om niet alleen een film
te verwezenlijken, waarin met alle krach
ten gepoogd wordt ware eerlijkheid en
echte kunst te bereiken, maar waarbij wij
klaar en duidelijk merken, dat het gebeu
ren de stempel draagt van de christelijke
geest en gedachtengang, dan kunnen wij
ons slechts verheugen en onze dank uit
spreken."
Van het Economisch Instituut voor de Middenstand is
in de serie Wegwijzers" een nieuwe brochure verschenen,
getiteld: ..Wat doet het E.LM. voor de Middenstanders?"
Op vlotte en verantwoorde wijze is in deze brochure het
doel en de werkwijze van het Instituut uiteengezet. Aan
de hand van voorbeelden wordt tevens gedemonstreerd
op welke wijze de individuele middenstander profijt kan
trekken uit het door het Economisch Instituut voor de
Middenstand geproduceerde cijfermateriaal.
In de moderne tijd is het zaken doen voor de midden
stander niet eenvoudig. In de leiding van zijn bedrijf
moet hij van alles verstand hebben en voor alles oog
hebben. In zekere zin heeft hij het veel moeilijker dan de
leider van een groot bedrijf, die zich voor de meeste
onderdelen van zijn zaak door specialisten kan omringen.
Het E.LM. kan de taak van de middenstander wat ver
lichten, door als specialist voor de bedrijfseconomische
gang van zaken in zijn bedrijf op te treden. Het geeft
onder meer met zijn publicaties de mogelijkheid om op
vrij eenvoudige wijze een beeld Ie verkrijgen, hoe het met
het bedrijf ervoor staat.
Dit boekje geeft geen ingewikkelde beschouwingen
maar eenvoudige uiteenzettingen over onderwerpen als:
bedrijfskostenstatistiek, het gebruik van bedrijfsvergelij-
kende overzichten, omzetstatistieken, economisch-sociolo-
gisch onderzoek enz. Het is voor de geringe prijs van
0,35 verkrijgbaar bij de boekhandel of rechtstreeks bij
het Economisch Instituut voor de Middenstand. Badhuis
weg 72 te 's-Gravenhage.
15
