Duitsland
Filmauteurs willen speeiale
auteur§rechtvergoetlingen
„Ufa" weer in particuliere handen
niet in opdracht vervaardigde documentaire film: 5.
tweede prijs van frs. 15.000 1.150) voor de documen
taire film; 6. eerste prijs van frs. 25.000 1.900) voor
de toeristische film, handelende over de provincie Ant
werpen; 7. eerste prijs van frs. 20.000 (ƒ1.500) hande
lend over het kunstamhachtswezen 8. eenzelfde prijs voor
de wetenschappelijke film; 9. eenzelfde prijs voor de
nijverheidsfilm; 10. eenzelfde prijs voor de amateurfilm
en 11. een voor de tekenfilm; 12. een prijs van frs. 5000
(ƒ380,voor de reclamefilm. Daarenboven worden
nog een aantal bijzondere geldprijzen toegekend welke
eventueel met andere prijzen gecumuleerd kunnen worden
- door de firma Gevaert. door de S.A.R.A.M, en de
Katholieke Filmliga.
Het loffelijke streven van de provincie Antwerpen om
o)) deze bescheiden wijze de nationale filmcultuur te hel
pen bevorderen staat in een wel scherpe tegenstelling tol
de schrielheid waarvan in ons land de Provinciale Staten
van Gelderland met betrekking lot de te Arnhem gehouden
eerste Nederlandse Filmweek 1955 blijk hebben gegeven.
De wonderlijke motivering van hun weigering van de
aangevraagde achteraf gelukkig overbodig gebleken
subsudie, welke motivering in lijnrechte tegenspraak was
met het unanieme oordeel van de Nederlandse pers, kon
moeilijk de onwil verbergen, welke zich in deze afwijzing
manifesteerde.
Twaalf bij de „Vereinigung Deutscher Schriftsteller-Ver
bande e.V." aangesloten verenigingen hebben tezamen de
„Gesellschaft zur Verwertung literarisoher Urheberrechte"
(Gelu) gesticht, welke ten doel heeft de uitvoerings
auteursrechten van alle bij de literaire organisaties aan
gesloten leden te verwerven en vervolgens bij de radio,
de televisie en de bioscopen aanspraken te laten gelden
op een speciale auteursprijs voor de zogenaamde kleinere
rechten, op dezelfde wijze als Gema in Duitsland en
Buma in Nederland voor de componisten en tekstdichters
als incasso-instituut optreden.
Naar de opvatting van de Gelu moeten als auteurs-
rechthouders op het filmwerk worden beschouwd alle
schrijvers die direct of indirect aan de totstandkoming
van het filmwerk hebben bijgedragen zoals bijvoorbeeld
de schrijvers van verfilmde romans, novellen, toneelstuk
ken en exposé's, alsmede de schrijvers van treatments en
draaiboeken, die tot dusverre aan hun opdrachtgever tege
lijk met het verfilmingsrecht ook het uitvoeringsauteurs-
recht plachten over te dragen.
Wat deze nieuwe eisen voor de bioscopen en voor hel
filmbedrijf in het algemeen zouden betekenen, zal een
ieder duidelijk zijn. Als de Gelu door middel van een
proefproces er in zou slagen haar vorderingen kracht bij
te zetten, zou dit wederom een stap terug betekenen op de
moeizame weg naar erkenning van de eenheid van het
filmwerk. Bovendien zou het in zijn uiterste consequenties
de verhandelbaarheid en de exploitatie van het filmwerk
en daarmede de grondslagen van de filmindustrie aan
tasten.
De Duitse vakpers is van mening, dat het filmbedrijf
zich met betrekking tot dit vraagstuk niet in slaap moet
laten sussen door geruststellende verklaringen, welke van
de zijde van de Gelu worden gegeven, als zou de eis var.
een afzonderlijk aandeel in de auteursprijs van de film
..voorlopig' nog niet aan de orde zijn. Zij spoort aan
tot uiterste waakzaamheid.
Zowel de Internationale Unie van Bioscoopexploitanten
als de Internationale Federatie van Verenigingen van
Filmproducenten, die deze ontwikkeling nauwlettend vol
gen, zijn vastbesloten zich met de haar ten dienste staande
middelen tegen deze gang van zaken te verzetten. De
commissies van de auteursrechtdeskundigen dezer organi
saties hebben deze kwestie in studie genomen.
De vorige maand is door de Bondsregering en de rege
ringen der onderscheiden „Lander" een beslissing geno
men, welke ongetwijfeld voor het Duitse filmbedrijf ver
strekkende gevolgen zal hebben. Het betreft de verkoop
van de ..l fa aan twee bankiersgroepen, een aangelegen
heid, welke de openbare mening in Duitsland lange tijd
bezig heeft gehouden.
De kort na de eerste wereldoorlog opgerichte „Univer
sum Film Aktiengesellschaft", kortweg Ufa genoemd, de
oudste nog bestaande Duitse filmproductiemaatschappij,
werd in 1942 als Ufa-Film G.m.b.H. de koepelorganisatie
van het Duitse filmwezen en daarmede rijkseigendom. Met
de eigenlijke filmproductie hielden de Ufa-Filmkunst
G.m.b.H. en zes andere ..onafhankelijke" maatschappijen
zich bezig, zoals onder meer de Tobis-Filmkunst. de Terra-
Filmkunst en de Bavaria-Filmkunst G.m.b.H. Het gebied
van de filmtechniek, de filmprojectie en de filmhandel,
alsmede alle aan de productie verwante bedrijven, zoals
laboratoria, ateliers en dergelijke werden gecentraliseerd
in de Universum Film A.G.
De droom van het Naziregiem om het gehele filmwezen
van het continent door middel van een zogenaamde inter
nationale filmkamer onder Duitse heerschappij te brengen
is nimmer in vervulling gegaan. Duitsland bleek zelfs
niet in staat zijn eigen, productieplannen te verwezenlijken,
nog afgezien van zijn onvermogen om de Europese film-
markt voldoende van Duitse films te voorzien of met
Duits kapitaal te penetreren. Maar aan het einde van de
oorlog moest Bonn als erfenis van het voormalige regiem
de [Jfabezittingen aanvaarden, een weliswaar aanzienlijk
verkleinde maar toch nog altijd sterke verticale belangen
concentratie, welke op grond van de dekartelliseringsbe-
palingen van de bezettende mogendheden geliquideerd
moest worden. „Liquideren" wil hier zeggen, dat deze
rijkseigendommen in particuliere handen moesten over
gaan. Zij omvatten onder meer een theaterpark van onge
veer vijftig goed geoutilleerde en over het algemeen vrij
grote bioscopen, welke meestal sleutelposities innemen.
Over het algemeen ziet men de onderwerpelijke beslis
sing van de liquidatiecommissie als de belangrijkste ge
beurtenis in het Duitse filmwezen na de bevrijding. Men
is er van overtuigd, dat de oude Ufa zich onder de huidige
kapitaalkrachtige leiding tot een belangrijke stabilisatie
factor voor de Duitse filmindustrie zal kunnen ontwik
kelen. Reeds enkele uren na de publicatie van vorenver-
melde beslissing werd bekend, dat het sterke Schuite
concern te Bielefeld zich had aangesloten, waardoor de
toekomstige L faproduclcn zich reeds verzekerd weten van
een afzet in meer dan zeventig moderne bioscopen.
Een tweede belangrijke stap zal de reeds aangekondig
de verwerving van de Herzog-Verleih zijn, welk verhuur
kantoor in elk geval voorlopig zijn huidig programma zal
voortzetten, omdat de productie van de eerste Ufafilms
2.1