■Wpflv
Situatie
Gescheiden in- en uitgangen
De zaalvorm
Een beschouwing over de bouw van het Calypso Theater
te Amsterdam door Ir. H. van Vreeswijk b. i.
Zaal en balcon
iiuriiiitect m het mm....
Langsdoorsnede, welke laat zien hoc deze bioscoop geheel in het
Bellevuecomplex is ingebouwd
Het Calypso-theater is ondergebracht in hel „Belle-
vue"-complex, toebehorend aan de N.V. Exploitatiemaat
schappij „Hollandais", van welke N.V. de initiatiefnemer
Mr. P. A. Meerburg de ruimten in huur heeft verkregen,
welke eertijds als Cabaret Domino, daarvoor als
Tanzklause en nog veel langer geleden bij de Maatschappij
tot Bevordering der Bouwkunst in gebruik waren, die het
gebouw als haar zetel had doen optrekken.
Op de parterre stond ons zeer weinig ruimte ter beschik
king; de bioscoopzaal moest op de zes meter boven het
trottoir liggende eerste etage worden ontworpen. Slechts
door ook Bellevue ingrijpend te verbouwen werd het mo
gelijk Calypso van voldoende in- en uitgangen te voorzien.
Gelukkig kon omtrent dit punt na lang overleg overeen
stemming met de eigenaresse worden bereikt, zodat thans
naast de ingang van het Nieuwe de la Mar-theater de
cassahal van Calypso is gekomen, terwijl daarnaast ook
Bellevue een nieuwe royale ingang aan de Marnixstraat
heeft verkregen. Hierdoor is het karakter van het eertijds
nogal doodse begin van de Marnixstraat ingrijpend gewij
zigd en is het a.h.w. een uitbreiding geworden van het
amusementscentrum Leidscheplein.
De ligging der zaal op de verdieping maakte het nood
zakelijk vele trappen aan te brengen. Calypso bevat in
totaal 602 plaatsen, waarvan 414 in de zaal en 188 op het
balcon. Volgens de geldende Brandweervoorschriften be
tekent dit dat in totaal een breedte aan trappen van 6,60
m naar de straat moet voeren.
Aanwezig is een toegangstrap van o,30 m breed en er
zijn drie uitgangstrappen van elk 1,20 m breed, zodat in
totaal 6,90 m breedte aanwezig is.
Alle trappen voeren rechtstreeks naar de straat en hel
plan is zodanig opgezet, dat het publiek zaal en balcon
verlaat via speciale uitgangstrappen, zonder nog eens de
toegangstrappen te betreden. De wachthall, welke op een
insteekverdieping is gelegen (onder de zaal vloer en boven
de gardemanger van ..Bellevue") blijft dus beschikbaar
voor de wachtenden, die de volgende voorstelling willen
bezoeken.
Op de etage was beschikbaar een ruimte van 18 rn breed
en voor het grootste deel slechts 23 m diep, in hoofdzaak
rechthoekig, doch aan één lange zijde over de helft der
lengte afgeschuind. De enige mogelijkheid om op deze
betrekkelijk geringe oppervlakte toch een exploitabel
theater te bouwen was nu om niettegenstaande de hoge
ligging der zaal toch een balcon in te bouwen en de
cabine onder dit balcon aan te brengen.
Door nu de drie andere hoeken der ruimte eveneens af
te schuinen ontstond als grondvorm voor de zaal een zes
hoek met een grootste breedte van 18 m en een lange as
van 23 m.
De afgesneden driehoeken ter weerszijden van de pro-
jectiewand er wordt om de beschikbare ruimte geheel
te benutten geprojecteerd op de binnenzijde van de gevel
aan de Marnixstraat zijn benut voor het onderbrengen
van de uitgangstrappen van zaal en balcon, alsmede voor
vertrekjes voor de ouvreuses en de portiers (de vloer ligt
op plus 10,85 m), van het aanzuigkanaal naar het dak
voor verse lucht en van de inblaasventilator behorend tot
de ventilatie-installatie der zaal.
De derde afgesneden driehoek, welke alleen boven het
niveau van het balcon voorkomt, omsluit de ruimte die
benut wordt voor de afzuigventilator en voor de ladder,
die naar de zolder voert.
De zeshoekige omsluiting der ruimte geeft deze zaal een
eigen en besloten karakter. De beeldwand wordt geheel
afgesloten door het oranje-rode veloursgordijn, dat van
bovenaf verlicht wordt door 24 Volts Attraluxlampen van
150 Watt elk op afstanden van 60 cm aangebracht. Tevo
ren hebben wij deze verlichting in de Philipsdemonstratie-
zaal te Eindhoven ..uitgeprobeerd" en het resultaat be
antwoordde dan ook volkomen aan de verwachtingen. De
rijke plooienval van het doek komt zeer goed tot zijn
recht, terwijl door de reflex een warme gloed over het
interieur ligt.
De twee hierop aansluitende van elkaar wijkende wan
den zijn blauw-groen van kleur, terwijl de zich in deze
wanden bevindende nissen voor de uitgangen in de kleur
van het grodijn zijn gehouden. Op deze grote wandvlakken
werden twee plastieken in getint gips aangebracht van de
hand van de Arnhemse beeldhouwer John Grosman, die
Ier rechterzijde een uitbeelding gaf van de nymph Calypso,
staande in de opening van haar grot, terwijl ter linkerzijde
Odysseus op een vlot zee kiest. Beide plastieken zweven
vrij voor de wand en mogen als bijzonder geslaagd wor
den aangemerkt. De compositie is van een zekere speels
heid, doch voldoende strak en niet te zeer gedetailleerd. Zij
passen uitnemend in de ruimte, welke zij zinvol verrijken.
gelijk dit ook in de bedoeling lag. Het is bijzonder te
waarderen dat de Combinatie Meerburg deze kunstenaar
bij het werk heeft willen betrekken en hem deze niet ge
makkelijke opdracht verstrekte, waarvan hij zich uitne
mend heeft gekweten.
De zeshoekige vorm der bioscoopzaal komt het meest
tot zijn recht op het balcon en wordt daar nog gepronon
ceerd door de langs de wanden gaande üchlkoof in het
plafond, welke de eerste verlicht en het laatste donker
laat. In deze koof zijn Philinea-lampen aangebracht.
welke een intiem zacht licht geven.
Twee zijbalcons voeren naar de uitgangstrappen. Achter
de balcon-loges ligt een tussenpad. Men betreedt het bal
con in het midden van dit tussenpad.
De naar elkaar toelopende zijwanden van het balcon zijn
bekleed met leerdoek in verticale, iets gebolde banen,
welke in drie tinten van grijsgroen tot grijs zijn geva
rieerd. De loges zijn met leerdoek in de kleur van hel voor-
gordijn bekleed, de achterwand met grijsgroen leerdoek.
Als vloerbedekking in de paden van zaal en balcon is
blauwgroen haarvilt gekozen, terwijl de zwarte fauteuils
met mosterdgele velours zijn bekleed. Onder de fauteuils is
een bedekking van linoleum aangebracht. Het zaalplafond
is zeer donkergroen geschilderd en in dit plafond zijn in
twee concentrische cirkels in totaal 18 lampen ingelaten,
die voor de directe verlichting zorgen en welke lampen op
zolder verwisselbaar zijn.
De balconballustrade en de voorwand van het podium
bestaan uit even los van elkaar geplaatste eenvoudige
geprofileerde stroken hout, welke licht grijs zijn gespoten.
Overzicht run zaal en
balkon, welke plaats
bieden aan resp. 414
en 188 toeschouwers
