Duidelijk blijkt dat bij een tweebladige vlinder de
verhouding tussen lichte en donkere perioden gunstiger
is geworden, hetgeen dus lichtwinst betekent.
Bij een vlinder met drie vleugels en een normaal toeren
tal van 24 omwentelingen per seconde is het lichtverlies
niet verminderd, maar wordt de kans op lichtflikkeringen
geheel teniet gedaan, omdat nu het licht 72 maal per
seconde wordt onderbroken, hetgeen niet meer zicht
baar is.
In beide gevallen is evenwel slechts 1/144 sec. beschik
baar voor het transporteren van elk filmbeeldje.
Bij het excentrische kruis neemt de transportsnelheid even
eens geleidelijk toe maar nadat de maximum snelheid is
bereikt wordt de stilstand sneller bereikt dan bij het normale
kruis. Overigens verloopt de gehele beweging sneller (1196
legen 11144 sec.)
Dit „sneltransport" kan bij de huidige stand van de
techniek op diverse manieren worden opgelost en hel
schijnt dat niet alleen in Amerika doch ook in sommige
Europese landen serieuze proeven worden genomen om tot
een kruisuitvoering te geraken, waarmede de transport
snelheid wordt opgevoerd. Ook hier grijpt men in ver
schillende gevallen weer terug op oude vindingen, die
vroeger geen opgang hebben gemaakt.
Het tegenwoordige kruismechanisme biedt door zijn
constructie het belangrijke voordeel dat de beweging on
danks de snelheid gelijkmatig verloopt. De draaisnelheid
neemt geleidelijk toe en weer even geleidelijk af. In fig. 5
is dit grafisch voorgesteld. Deze soepelheid van beweging
is natuurlijk voor de levensduur van het filmmateriaal en
wel speciaal voor de perforatie zeer belangrijk.
Een van de mogelijkheden die mede daarom door in
siders een goede kans wordt gegeven om het tegenwoor
dige kruis te verdringen is het zogenaamde excentrische
kruismechanisme (fig. 6). Hier werkt de ..slag" over
slechts 60° van de cirkelomtrek in plaats van over 90°.
zodat de slag ook maar 1/6 van 1/24 sec. 1/144 sec.
duurt. Uit de toegevoegde grafische voorstelling blijkt,
dat het aanlopen, dat wil zeggen de trek op de film,
eveneens soepel begint en dat ten opzichte van het 90°
systeem, alleen de stilstand vrij plotseling optreedt. Dit
alles is natuurlijk gezien de grote snelheid, waarmede de
gehele opeenvolging van beweging plaats vindt, slechts
betrekkelijk, maar het is in ieder geval voor wat de slij
tage van onderdelen en films betreft een belangrijk ver
schil of er sprake is van plotselinge rukken op volle
snelheid of dat steeds is gezorgd voor een zekere aanloop
snelheid en afremming. Een nadeel kan men het noemen,
dat dit kruis zoals wel uit de figuur valt op te maken
slechts in één richting bruikbaar is. Bij onze projectoren,
die nimmer achteruit behoeven te lopen, kan dat evenwel
geen onoverkomenlijk bezwaar worden genoemd. Belang
rijk is dat dit systeem betrekkelijk weinig van het huidige
kruismechanisme afwijkt en dus zeer waarschijnlijk op
eenvoudige wijze in bestaande projectoren gemonteerd
zou kunnen worden. Van iets ..nieuws" kan echter be
zwaarlijk worden gesproken, want hetzelfde svsteem werd
reeds in 1920 bij de Pathescopeprojector toegepast. Bij de
huidige stand van de techniek is men evenwel in staat het
mechaniek beter uit te voeren.
Verscheidene van de andere gewijzigde transport
systemen, waarover de laatste tijd meer en meer publi
caties verschijnen bieden niet het voordeel, dat zij op vrij
eenvoudige wijze in bestaande projectoren toegepast zou
den kunnen worden.
Daar het vanzelfsprekend zaak is in de eerste plaats
rekening te houden met de enorme aantallen projectoren,
welke overal ter wereld in gebruik zijn. geven wij die
systemen vooralsnog voor wat een algemene toepassing
betreft, een kleinere kans. Zulks neemt echter niet weg.
dat men qua filmtransport in nieuwe projectoren binnen
afzienbare tijd wellicht geheel andere wegen zal gaan
bewandelen. Het is wel interessant op te merken, dat in
dit opzicht de Franse industrie de eerste slap heeft ge
daan, omdat daar reeds een 35 mm projector is vervaar
digd, bekend onder de naam Radion II, met een versneld
kruis-transport. Hier wordt het normale Malteserkruis
toegepast, maar de aandrijving is door een speciaal hulp-
mechanisme zodanig geregeld dat tijdens de ..slag"periode
een versnelde aandrijving optreedt. In combinatie met een
gewijzigde vlinderuilvoering levert dat een groter licht-
rendement op. Ook bij 16 mm projectoren wordt dit
systeem blijkens de vakbladen met succes toegepast.
Het ziet er naar uit. dat in de naaste toekomst de aanval
zal worden geopend op het hart van onze 35 mm pro
jectie-installaties: het Malteserkruismechanisme.
Zodra wij over gegevens beschikken, waaruit blijkt
welke richting het daarbij opgaat, zullen wij zeker niet
nalaten daaromtrent meer gedetailleerde publicaties te
laten verschijnen.
42
