Open epiloog op een Open brief
Met de vinger wqzcn en met een hand in eigen boezem
Wankele toren
Meer kanten
Zoals we mochten verwachten is de muilpeer, in ons
blad van December uitgedeeld aan enige critici, die zich
in Filmforum vergaloppeerden met een zogenaamde open
brief, bard aangekomen. Men beeft ons artikel niet weer
legd, maar bel uil zijn verband rukkend ons dingen laten
zeggen die wij beslist niet gezegd hebben, ons bedoelingen
aangewreven, die we beslist niet gehad bebben. Dat alles
volgens bel oude recepldat Bondsorgaan leest men niet
in de kringen, die wij grotendeels bestrijken, men neeml
dus uitsluitend kennis van de zaak, zoals ze ons het best
in de kraam Ie pas komt. De boofdredacteur van Film
forum heeft zich zelfs niet ontzien om met verzwijging
van bet hele drama in bet blad waar hij de scepter zwaait.
als chef-kunstredacteur de lezers uitsluitend in kennis te
stellen van een résumé van wat bet edele drietal in open
brief en antwoord aan ons te zeggen heeft, waarbij men
zieh dan door een medewerker blijkens de initialen
met de kwalificatie „prominenten" bewierrookt. En dal
onder het blazoen ..Dien et mon droit".
Aangezien bel bier in feite gaal om de journalistieke
ethiek van bel geval ook al is het door zijn opgeblazen-
beid tot de risee van de vakwereld geworden kunnen
wij ten besluite van dit ongelukkige incident niet beter
doen dan een artikel citeren, gepubliceerd in De .1 o u r-
n a I i s I van 15 Februari j.l. onder hel opschrift ..Open
epiloog op een Open brief. Met de vinger wijzen en met
een band in eigen boezem".
„De „Open brief" van de filmcritici", aldus D e J o u r-
nalist, „is een drama in zoveel bedrijven geweest, dal
er nog wel een epiloogje aan kan worden gebreid zonder
de verkregen anii-climax te schaden. Het drama is zo'n
beetje uitgekaarsl in de verontwaardiging, welke de critici
hebben gedemonstreerd over een artikel in het orgaan van
de Nederlandse Bioscoopbond en waarin te hunnen op
zichte van enig dik hout planken werden gezaagd. Als de
scribent van dat Bioscoopbond-artikel inderdaad een sloot
onder de gordel heefl toegediend, moge voor hem clemen
tie worden ingeroepen. De klap, waarmee hij ineens werd
verrast en waardoor hij zich lol een gevecht genoopt
voelde, was nu ook niet zo bijster zachtaardig.
Maar in de epiloog dezerzijds nog iets over de jour
nalistieke kant en stijl van deze zaak. Laat ons daar even
aandacht aan schenken. Journalisten, die het met onge
twijfeld diepe overtuiging" zo fel opnemen voor de be
scherming van de goede smaak van het Nederlandse
publiek, zijn, wat goede smaak betreft, ook iets aan eigen
doen en laten verplicht. Wanneer zij gezamerdijk eCn der
gelijk fel protest de wereld inzenden, dient ieder hunner
persoonlijk terdege te weten welke de inhoud is van bel
protest, waaronder hij zijn naam zei. Het is en zeker
journalistiek - - niet verantwoord op grond van „vage
telefoongesprekken" daar zijn naam aan te geven (en
anderen aan een schandpaal te nagelen) om dan later
tegenover het publiek te moeten bekennen, zoals althans
een aantal der ondertekenaars deed, dat zij de inhoud van
zo'n protest op sommige punten niet onderschrijven. Ge
lukkig maar dat het lezende publiek dit niet heeft opgevat
als een storende stijl-slordigheid aan de zijde der critici,
doch dal hel zieh mei deze verwikkelingen net zo goed
heeft willen amuseren als met Nederlandse speelfilms.
De filmcritici hebben in „Filmforum" geprotesteerd
doch de personele unie met hun alter ego als dagblad-
critici is zo groot ook gebleken uit de snelheid, waar
mee zij zichzelf in hun dagbladen citeerden -- dat men
ze als dagbladcritici kan beschouwen. En dan zouden zij
kunnen bedenken, dat zij tegenover de buitenwereld niet
steeds in een ivoren toren kunnen klauteren in het organi
sche geheel, dal hun krant is. Wanneer bijvoorbeeld in
datzelfde organische geheel ook de mannen van de Bita's
voor de lezers getrouw worden afgeteld of die van de
Ingrids, soms op de voorpagina geïllustreerd worden afge-
turfd, dan komt de ivoren toren, waaruit de criticus op
een andere pagina zijn bliksems slingert, natuurlijk ietwat
wankel Ie slaan. Tegenover een paar Nederlandse speel
films per jaar kan men, zonder iemand onder de gordel
Ie sloten, altijd nog een voorraad dagbladen per dag
stellen, die ook op de smaak van hel publiek kunnen
inwerken.
Het kan ook uil anderen hoofde niet schaden wanneer
de filmcritici zich. behalve op de bescherming van de
goede smaak van bet publiek, ook op hun eigen plaats in
de relatie met het fenomeen filmwereld bezinnen. Zo is.
zeer recent, een aantal critici, onder wie ook onderteke
naars van het protest, gast geweest van een 1'ilmimporteur
die ook bij de Nederlandse speelfilmindustrie een
vingertje in de pap houdt -- op een reis naar Wenen.
Het is het goed recht van een filmimporleur gastheer Ie
willen zijn ,.af station Amsterdam" - maar bet is ook
het goed recht van de journalisten-filmcritici èn hun
hoofdredacties te bepalen of zij gast willen zijn. Wie gast
meent te kunnen zijn en wie Wenen kent weet dat een
weekje opera en toneel en ook nog een paar films, om
bet doel niet uil bet oog te verliezen, bijzonder aanlok
kelijk is moet zich ook de vraag stellen of bij op zijn
werkterrein dezelfde stijl ontwikkelt als hij van anderen,
i.c. producenten van Nederlandse speelfilms, op lu'in
gebied opeist.
Elke zaak heeft meer kanten. Ook die van het bliksemen
door de criticus. Wie dat wil bedenken is geneigd iets
meer te bevroeden van mogelijke duistere aandriften tot
stoten onder de gordel. Wanneer men dan ook nog be
denkt, dat men in kringen van de bioscoopwereld een
klacht overweegt bij de Baad van Tucht tegen een jour
nalist, die over een Nederlandse speelfilm critisch heeft
geschreven zonder het product in ogenschouw te hebben
genomen, dan kan men zich voorstellen dat in andere
kringen de journalistieke ethiek als een soms ietwat in
cidentele kan worden gezien. Waar dan de soms ietwat
incidentele ethiek van een andere, meer zakelijk georiën
teerde groep, tegenover kan staan."
15