De „koudlicht" spiegel Ab/ /Ai(A u Achterzijde spiegelend v v Voorzijde spiegelend Het verschil tussen een oppervlakte-spiegel (B) en een minimie spiegel, die aan de achterzijde van een reflecterende laag is voorzien. In hel tijdschrift ..Filmpost" van September 1957. uit gegeven door Bauer, troffen wij enige interessante publi caties aan betreffende een nieuwe booglampspiegel, die wordt aangeduid met de naam „koudlicht" spiegel. Aan deze publicaties ontlenen wij het volgende. Sedert hel ontstaan van de bioscopie hebben de technici zich voortdurend bezig gehouden met een tweetal belang rijke problemen te weten: a. de opgave om bij de steeds stijgende eisen ten aanzien van beeldkwaliteit en beeldgrootte voldoende licht te produceren en b. de door het opvoeren van de lichtstroom veroorzaakte sterke warmtestraling zodanig in de hand te houden, dat het filmmateriaal daardoor niet wordt beschadigd. De oplossing van de onder a genoemde opgave leverde geen onoverkomelijke moeilijkheden op en zelfs bij het plotseling verschijnen van de verschillende grootbeeld- technieken slaagde men er onmiddellijk in de daarvoor noodzakelijke sterke lichtbronnen te scheppen. Een af doende bestrijding van de daarmede gepaard gaande extra warmtestraling leverde echter veel grotere moeilijkhe den op. Het is nu eenmaal een onontkoombare wet, dat meer licht tegelijkertijd meer warmte betekent om welke reden op allerlei manieren is getracht de extra warmte af te voeren. Dit bereikte men onder andere door lucht- respec tievelijk waterkoeling. Met deze methoden wordt uitsluitend beoogd het film materiaal respectievelijk de gedeelten van het filmven- sterhuis. waarmede de film onmiddellijk in aanraking komt, zoveel mogelijk te koelen. Aan de warmtestraling als zodanig verandert dit echter niets. Bij de toepassing van warmtefilters, die gewoonlijk in combinatie met een van de genoemde andere koelsystemen worden gebruikt, onderschept men daarentegen een deel van de warmteslralen en wel speciaal het onzichtbare infra-rode licht. Dit gaat echter ten koste van een zeker 24 lichtverlies, aangezien ook een gedeelte van de zichtbare lichtstralen, die men voor de projectie nodig heeft, ver loren gaat. Daar genoemde systemen slechts gedeeltelijk bevredi ging konden schenken, is allerwege voortdurend gezocht naar een betere oplossing, waarbij men de warmtestraling zo dicht mogelijk bij de bron wilde bestrijden. De Duitse onderneming Balzers is er nu in geslaagd ecu speciale spiegel te ontwikkelen, welke door Bauer wordt gelanceerd, die de eigenschap bezit het zichtbare licht te reflecteren en de onzichtbare infra-rode warmteslralen door te laten. Wanneer men bedenkt, dal van de totale energie, die door een koolbooglamp of door een Xenon-Iamp wordt geleverd, slechts ongeveer 1 bruikbaar licht is en dal de rest voornamelijk warmte veroorzaakt, dan begrijpt men dadelijk, dat het warmteprobleem van grote betekenis is. Deze zeer ongunstige verhouding is ook een van de redenen, dat men bij de opvoering van de lichthoeveelheid aan bepaalde grenzen gebonden is. omdat de daarbij be- De vutting van de Bauer koudlichtspiegcl waarbij de aan de ach terzijde gemonteerde schermplaat dient voor het absorberen van de warmtestralen die door de spiegel worden doorgelaten. horende hitte-ontwikkeling al spoedig voor het filmma teriaal ontoelaatbaar hevig wordt. De ideale oplossing zou dan ook zijn, dat men het ene bruikbare procent zicht baar licht naar de film zou kunnen voeren en alle overige warmte veroorzakende energie zou kunnen afvoeren. In de practijk is dit echter niet uitvoerbaar, waarbij onder andere moet worden bedacht, dat ook het zichtbare licht voor een deel door de film wordt geabsorbeerd, hetgeen steeds warmte veroorzaakt. Door het gebruik van de koudlichtspiegel wordt het evenwel mogelijk een belangrijk gedeelte van de warmte straling te elimineren zonder daarbij de beschikbare hoe veelheid zichtbaar licht te verlagen. De mogelijkheid om spiegels te vervaardigen, die het zichtbare licht reflecteren en de warmtestraling doorlaten, kende men reeds geruime tijd. Daartoe moest een aantal uiterst dunne laagjes over elkaar worden aangebracht, die afwisselend uit stoffen met een hoger respectievelijk een lager brekingsgetal be staan. Deze laagjes moeten met grote nauwkeurigheid en zeer gelijkmatig op het te behandelen oppervlak worden „op- gedampt", daar zij in een bepaalde verhouding aangepast moeten zijn aan de golflengten van het te reflecteren licht. Ter verduidelijking zij hier opgemerkt, dat hel zicht bare witte licht is samengesteld uit de zogenaamde kleu ren van het spectrum, die ieder een eigen golflengte heb ben, waardoor de kleurindruk voor ons oog wordt be paald. Aan de ene zijde worden nu de zichtbare „licht- frequenties" begrensd door de onzichtbare ultra-violette stralen en aan de andere kant door de eveneens onzicht bare infra-rode stralen. De gemiddelde golflengte van het zichtbare licht bedraagt slechts 1/2000 mm. Naast de oplossing van deze optische problemen moes ten de constructeurs ervoor zorgen, dat het reflecterende oppervlak een grote mechanische hardheid zou bezitten en bovendien in sterke mate hittebestendig zou zijn. Tot voor kort bleek het onmogelijk aan al deze eisen op economische verantwoorde basis te voldoen. Enige tijd geleden is men er evenwel in geslaagd aller eerst spiegels te vervaardigen, die zoals de meeste overige booglampspiegels aan de achterzijde van een opgedampte speciale reflectielaag zijn voorzien en later gelukte het de firma Balzers een werkwijze te ontwikkelen, waardoor men spiegels aan de voorzijde met een zeer bijzonder reflectie-oppervlak kon uitrusten, zonder daarbij de com merciële mogelijkheden uit het oog te verliezen. Aldus ontstond de koudlicht oppervlakte spiegel, die weliswaar kostbaar is, doch diverse zeer gunstige eigen schappen bezit. Zoals uit de hierbij afgedrukte figuur blijkt, heeft een spiegel, die aan de achterzijde van een reflectielaag is voorzien, onverschillig, of het een normale of een zoge naamde koudlicht spiegel is, niet hetzelfde reflectiever mogen als een oppervlakte spiegel. De oppervlaktebehan deling sluit immers ieder verlies in het glas of aan de glasoppervlakte uit, omdat het glas hier uitsluitend als drager functionneert en zich dus aan de achterzijde van de spiegel bevindt. Wanneer namelijk bij punt A van eerstbedoelde spiegel een oppervlaktebeschadiging op treedt, betekent dit een dubbel lichtverlies, omdat zowel de rechtstreeks daarop vallende lichtstraal niet ongehin derd kan passeren en bovendien de van de achterzijde van de spiegel terugkaatsende lichtstralen deze plaats niet of althans niet volledig kunnen passeren. Bij de opper vlakte spiegel betekent een dergelijke beschadiging slechts een enkelvoudig lichtverlies. Teneinde ook dit laatste zoveel mogelijk te ontgaan is volgens de leverancier een zodanige behandeling toege past, dat de oppervlakte van de koudlicht spiegel aanzien lijk harder is dan die van de normale spiegel. Koperdeel- Een vergelijking run de conditie run de koudlichtspiegel (boven) en een normale spiegel (onder) na een jaar in gebruik te zijn geweest. 25

Historie Film- en Bioscoopbranche

Film | 1958 | | pagina 25