anderzijds de ..distributeur" een veel groter profijt zou
trekken van zijn „materiaal" (aan filmauteursrechten of
zelfs maar aan „het auteursrecht" dacht men in die dagen
nog niet, hoewel men met het octrooirecht als „industrial
property" wel vertrouwd was).
De gebroeders Warner openden daarom te Pittsburgh
een kantoor, dat uitgroeide tot een der eerste filmverhuur
kantoren van Amerika. Later begonnen zij in St. Louis
„Warner Features" te produceren, maar verplaatsten hun
productie al spoedig naar Santa Paula met zijn prachtig
Californisch klimaat. De concurrentie werd echter zo
scherp, dat zij de productie in 1914 staakten en zich voor
een tijdlang weer uitsluitend op de bioscoopexploitatie en
filmproductie gingen toeleggen.
„Films must educate as well as entertain"
Maar niet alleen in zakelijk opzicht was Harry M. War
ner een vooruitstrevend man. Hij was een van de weinigen,
die van meet af aan de mogelijkheden van de film als een
opinie beïnvloedend medium onderkende en hij was er van
overtuigd een overtuiging, die hij niet onder stoelen of
banken stak, een voor die tijd opmerkelijk feit dat de
film zowel een voorlichtende als recreatieve functie te
vervullen had. Reeds in 1913 had hij een proef genomen
met de distributie van een speciaal aan de installatie van
President Woodrow Wilson gewijde film. Hij begreep wat
een filmdramatisering van het wereldgebeuren voor een
ontspanning zoekend en op nieuws belust publiek kan
betekenen en wist in 1917 de voormalige Amerikaanse
ambassadeur te Berlijn, James W. Gerard, er van te over
tuigen, dat van diens boek „My Four Years in Germany"
een succesvolle film zou kunnen worden gemaakt over
het voorspel en het begin van de eerste wereldoorlog. Het
succes van deze film maakte „Warner Brothers" tot een
van de belangrijkste productiefirma's. In 1925 verwierf
zij bovendien Vitagraph Inc., destijds een van de grootste
verhuurkantoren dat 34 „exchanges" exploiteerde, waar
door ook haar belangen op distributiegebied werden uit
gebreid. Maar Warner Brothers zou korte tijd later door
een nog grotere krachtsinspanning een nieuw tijdperk voor
het filmbedrijf openen.
Van het eerste begin af had men de hoop gekoesterd
geluidsfilms te kunnen maken. Thomas A. Edison had
op dit terrein geëxperimenteerd, maar het ontbrak aan
voldoende geluidsversterking voor de toepassing in grote
zalen totdat de radio verder ontwikkeld was. Sam Warner,
die bezig was een van de studio's van de maatschappij tot
radiostation te verbouwen, werd enthousiast over de moge
lijkheid om via synchroonlopende geluidsplaten de stomme
film te laten spreken. Hij haastte zich naar zijn broer
Harry. op dat tijdstip president van de maatschappij, en
wist hem voor dit denkbeeld te winnen; Albert stond toen
aan het hoofd van de distributie en Jack had de supervisie
van de productie.
De eerste geluidsfilm
De situatie in het filmbedrijf was op dat ogenblik alles
behalve rooskleurig, want het bioscoopbezoek in de Ver
enigde Staten was zeer sterk teruggelopen. Het filmbedrijf
was beducht voor de concurrentie van de radio, welke
verantwoordelijk werd gesteld voor de „slump" in het
bioscoopbezoek, en aan ongeluksprofeten heeft het
nooit ontbroken reeds voorspelde men somber zijn
ondergang. Onderscheiden belangrijke productiemaat
schappijen waren benaderd over de mogelijkheden van de
geluidsfilm en enkele firma's hadden zelfs grote bedragen
geïnvesteerd in experimenten op dit gebied, maar niemand
durfde het aan zulke plannen in de practijk te brengen.
Om onder dergelijke omstandigheden zijn beide overige
broers zowel als de financiers te kunnen overtuigen van
de noodzaak om dit waagstuk te ondernemen, vereiste
niet weinig overredingskracht en vertrouwen in eigen in
zicht, maar Harry Warner speelde het klaar. Op 26 Augus-
Scène uit ..STOR Y
WITH A BEARD",
een film van Joop
Geesink'.s Dollywood.
Art director: Henk
Kabos. Camera: Cor
Icke en Fred van der
Boezem. (wereldpre
mière 2 October a.s.J.