Projectie-objectieven voor 70 mm-film Filmbeeldbelichting Toekomst Dwarsdoorsnede van de Kiptagon-T objectieven voor 70 mm pro jectie. Boven: het type voor brandpuntsafstanden tussen 100 en 150 mm. Onder: het samengestelde optiek voor korte brandpunts afstanden tussen 50 en 95 mm. Het meest rechtse lezenstelsel heeft een lange brandpuntsafstand en een grote relatieve opening, het middelste stelsel is een groothoekcombinatie, die de brandpunts afstand halveert en het linker lenzensysteem, dient voor de juiste insteling van de gewenste brandpuntsafstand van het geheel. In aansluiting op hetgeen wij in de vorige aflevering van Film onder deze titel publiceerden, kunnen wij thans berichten, dat ons inmiddels is gebleken dat 70 mm-pro- jectoren eveneens worden vervaardigd door Western Elec tric in Amerika door Frieseke Höpfner in Duitsland en zelfs door een Japanse fabriek Nippon Onkga Seili Co. te Tokio, onder de naam Phirex Crown. Met inbegrip van de drie fabrikaten welke wij reeds de vorige maal vermeldden, zijn er dus thans tenminste reeds zes fabrikanten van 70/35 mm-projectoren, hetgeen toch wel op een zekere ontwikkeling in de 70 mm richting duidt. Afbeeldingen van enige van de desbetreffende pro jectoren worden ter oriëntering van onze lezers hierbij gepubliceerd. De verschillende beeldmaskers voor resp. wide-screen, normaal, cinemaScope en 70 mm projectie (Bauer). Het is duidelijk dat voor een regelmatige verlichting van de brede maskeropening speciale maatregelen nodig zijn. Constructieve gegevens over de projectoren die de laat ste tijd zijn verschenen staan ons nog niet in voldoende mate ter beschikking. Voorshands geloven wij echter niet dat er sprake is van belangrijke onderlinge verschillen. Mocht zulks echter wel het geval blijken te zijn, dan zul len wij zeker niet nalaten hierop te zijner tijd nog nader terug te komen. Bij 70 mm-projectie is geen sprake van een gecompri meerd beeld, zodat hier een normale vergroting moet plaatsvinden. Voor wat de doekbreedte betreft zal men zeker in bestaande bioscopen meestal niet veel verder kunnen gaan dan de cinemascope-breedte, hetgeen dus be tekent dat de brandpuntsafstand van het te gebruiken ob jectief ongeveer overeen zal komen met die voor cinema scope-projectie. De tweevoudige expansie die men daar toepast, wordt bij gebruik van 70 mm film immers ver vangen door het ruim tweemaal zo brede filmbeeld. De gebruikelijke 35 mm objectieven kunnen hier niet worden toegepast, omdat deze het zeer brede filmbeeld niet kunnen verwerken". Het kruismechanisme met tamboer van de Universeel projector Victoria X. De tamboer is voorzien van dubbele tandkransen waar van de buitenste zijn bestemd voor 70 mm film en de binnenste dieper gelegen tanden dienen voor het transport van de normale 35 mm films. Door de bekende Isco fabrieken in Duitsland werd der halve een nieuw type objectief ontwikkeld, dat de naam T-Kiptagon heeft gekregen. Gelet op het feit dat men reeds bij de normale objectie ven met korte brandpuntsafstand dat wil zeggen tussen ongeveer 50 en 80 mm moeilijkheden ondervindt van wege de nu eenmaal onvermijdelijke kleine lensopening en daardoor voor een goede beeldverlichting veelal is aan gewezen op de zogenaamde beeldvensterlenzen, heeft men bij de nieuwe lenzen geheel andere wegen moeten bewan delen om tot goede resultaten te komen. 'Er is aldus een soort combinatie objectief tot stand ge komen voor brandpuntsafstanden tussen 50 en 95 mm (korte projectie-afstanden) dat uit drie delen bestaat (zie figuur)Het naar de lichtbron gekeerde deel dat men het basisoptiek zou kunnen noemen, heeft een lange brand puntsafstand en dus een grote opening; het tweede optiek is daarentegen van het groothoek type en zodanig van dimensionering, dat het de brandpuntsafstand van het basisobjectief halveert. Het derde gedeelte kan tenslotte worden beschouwd als een variabele voorzetlens, waar mede de totale brandpuntsafstand met ongeveer 20 kan worden gevarieerd. Dit laatste werd wenselijk geacht, omdat anders van de combinatie basis-groothoekgedeelte, teveel „trappen" ge maakt zouden moeten worden, hetgeen dit toch al kost bare objectief nog duurder zou maken. Thans heeft men waarschijnlijk aan drie soorten genoeg om het gehele ter rein tussen 50 en 95 mm brandpuntsafstand te kunnen bestrijken. De brandpuntsafstanden tussen 100 en 150 mm, die als regel toegepast zullen worden in zalen met een projectie afstand boven 25 meter, leveren minder moeilijkheden op. Deze objectieven hebben een voldoende grote lensope ning, zodat de kostbare extra verkleiningsoptiek niet nodig is. Ook de variabele ingebouwde voorzetlens is niet strikt noodzakelijk, aangezien het hier geen extra problemen op levert om de verschillende handelsmaten te fabriceren. Het voorzetoptiek kan echter desgewenst wel worden bij geleverd. Men heeft dan dus de mogelijkheden de beeld grootte binnen zekere grenzen te corrigeren. De lichtsterkte van eerstgenoemde combinatie objectief bedraagt 1 2 en bij de tweede soort zal men zelfs gaan tot 1 1.6. Zoals reeds in vorige publicaties werd opgemerkt, is een van de aantrekkelijke kanten van de 70 mm projectie, dat de beeldkwaliteit tot een ongekende hoogte kan wor den opgevoerd en het behoeft zeker geen nader betoog, dat de kwaliteit van het objectief daarbij een uiterst voor name rol speelt. Wanneer men de hierbij gereproduceerde beeldmaskers (Bauer) bekijkt, dan blijkt dadelijk dat ten opzichte van de thans gebruikelijke filmbeeldformaten de 70 mm film een nogal ongunstige vorm heeft voor wat betreft een egale „uitlichting" van het beeld. Vandaar dat het gebruik van een speciale beeldvensterlens nodig is voor het ver krijgen van een gelijkmatige beeldverlichting. In de ons bekende gevallen past men hiervoor een cylindrische en kelvoudige lens toe, waardoor de van de lichtbron afkom stige ronde of nagenoeg ronde lichtvlek op zo gunstig mogelijke wijze aan het langgerekte beeldformaat wordt aangepast. Wij zien met belangstelling uit naar verdere ontwikke lingen op dit terrein en interesseren ons natuurlijk met De verwisselbare beeldmaskers zijn bij het 70 mm formaat voorzien van een cylindrische beeldvensterlens, die tot taak heeft een zo gunstig mogelijke lichtverdeling over het filmbeeld te verzorgen, (afb. Bauer). De Amerikaanse Westrex Universeel projector voor 35 en 70 mm film.. (Westrex - Amsterdam). 22 28 De 70 mm f il m in mars

Historie Film- en Bioscoopbranche

Film | 1960 | | pagina 23