De juiste doek belichting
Een probleem dat de voortdurende aandacht blijft vragen
Reeds in de uitgave van april 1958 van ..FILM" hebben
wij uitvoerig aandacht geschonken aan de juiste keuze en
juiste behandeling van het projectiescherm, zijnde de se
condaire lichtbron in onze bioscopen, waarvan de techni
sche perfectie van de voorstelling voor een groot deel af
hankelijk is.
Uiteraard is echter de lichtbron en het bijbehorende
optische systeem van even groot belang en aangezien de
laatste jaren enige nieuwe lichtbronnen hun intrede heb
ben gedaan, willen wij aan een daarvan, te weten aan de
Xenonlamp, thans een beknopte beschouwing wijden.
De Xenonlamp, zijnde een gasontladingslamp. wordt
verticaal opgesteld in het speciale lampehuis of in het
zogenaamde Xenonblok, dat in de meeste koolboog-lampe-
huizen kan worden ingebouwd.
Na het ontsteken, waaromtrent in de uitgave van
februari/maart 1957 van .,Film'; reeds het nodige is ge
publiceerd, ontstaat een klokvormige verticale lichtboog
met het helderste punt aan de onderzijde (zie illustratie).
1000 Watt
2000 Watt
Xenon vlamboog
Het behoeft geen betoog, dat deze vorm ongeschikt is
om een rechthoekig filmbeeld naar behoren ..uit te lich
ten". Vandaar dat behalve de hoofdspiegel nog een hulp-
spiegel in de Xenonlampen wordt gebruikt, die tot taak
heeft het klokvormige lichtvlekje om te keren en wel zo
danig dat het omgekeerde ..lichtbeeld" precies over de
originele lichtbron wordt gereflecteerd, waarna via de
hoofdspiegel het geheel dat zijn dus twee in tegenge
stelde zin over elkaar liggende klokvormige lichtvlekken
in vergrote vorm naar het beeldvenster wordt geleid.
De hierbij afgedrukte afbeelding van de boogreflector
van een Bauer Xenonlamp geeft een indruk van de dub
bele vlamboog en het is duidelijk, dat het centrale gedeelte
daarvan gebruikt kan worden voor het verkrijgen van een
gelijkmatige verlichting van het filmbeeldje.
Eveneens kan uit het vorenstaande worden afgeleid, dat
de instelling van het optische systeem hier een bijzondere
critische aangelegenheid vormt. Zeer kleine afwijkingen in
de opstelling van het spiegelsysteem leiden onmiddellijk
tot een onregelmatige beeldverlichting, hetgeen zich op
het projectiescherm openbaart in ernstige randverliezen.
Daar er op het ogenblik reeds een flink aantal Xenon
lampen in gebruik is en wij in de praktijk hebben kun
nen constateren, dat de juiste instelling van deze lampen
soms moeilijkheden oplevert, ligt het in de bedoeling
om hieraan binnenkort in samenwerking met de betrokken
leveranciers een speciale publicatie te wijden, welke ten
dienste kan worden gesteld van het technisch bioscoop
personeel, dat met Xenonlampen werkt.
Reeds thans kan nog worden opgemerkt, dat het spe
ciaal bij gebruik van deze lichtbron van belang is geble
ken gebruik te maken van zeer lichtsterke objectieven. Er
zijn op het ogenblik enige nieuwe objectieven in de han
del, die bij korte brandpunts-afstanden een relatieve ope
ning hebben van ongeveer F 1 1,6, hetgeen ten opzichte
van de tot dusverre in de meeste gevallen gebruikte len
zen met een opening van F 1 2 een aanzienlijke verbe
tering betekent, niet alleen voor wat betreft de totale
lichtopbrengst, maar ook aangaande de bestrijding van
randafval.
Daarnaast kan men als hulpmiddel gebruik maken van
de bekende beeldvensterlenzen, doch deze hebben onver
mijdelijk bepaalde optische bezwaren, zodat het steeds
aanbeveling verdient om, zo nodig, gebruik te maken van
projectielenzen met de grootst mogelijke lichtsterkte.
Het vorenstaande wil niet zeggen, dat men bij toepas
sing van koolbooglicht geen of althans minder zorg zou
behoeven te besteden aan objectieven, randafval en der
gelijke. Bij dit type lichtbron is echter de instelling van
het geheel minder critisch en heeft men qua belichting
van hel filmbeeld ruimere mogelijkheden.
Boogreflector (Bauer). De vorm van de vlamboog, die tweemaal
wordt geprojecteerd, is duidelijk te zien.
59
