BE BOUW IU KLEINE BIOSCOPEN
Inleiding
Camera, 's-Gravenhage
Byou, 's-Gravenhage
Een beschouwing door de heer J. Jansen, architect
B.N.A te Nijmegen
Kriterion, Rotterdam
Hoewel aanvankelijk met enige reserve in on? land
geïntroduceerd heeft het kleine theater, het zogenaamde
art house, langzaam terrein en sympathie gewonnen.
Sympathie niet alleen bij het publiek dat zich ondanks
sombere voorspellingen van vakmensen verdiepingen
hoog laat brengen en er einden trappenlopen voor over
heeft om deze kleine theaters te bezoeken, maar ook
bij de bioscoopexploitanten, omdat gebleken is. dat deze
theaters ook in financieel opzicht een groot succes zijn.
Ook de architect draagt het kleine theater een warm
hart toe. Natuurlijk is het bouwen van een groot theater
voor de architect een belangrijker evenement, maar het
bouwen van een klein theater is voor hem daarom zo ple
zierig, omdat hij er vrij in kan werken. Hij heeft geen be
moeiingen te vrezen van de zijde van de schoonheidscom
missies en welstandscommissies, hij heeft geen last van
beperkende voorschriften. De gemeentelijke instanties zijn
tevreden, wanneer de doorgaans ingebouwde zaal aan de
technische voorschriften voldoet. Het werk van de archi
tect krijgt in zo'n geval in sterke mate het karakter van
binnenhuisarchitectuur, hetgeen een bijzonder welkome
afwisseling in de creatieve concepties vormt.
Enige van deze kleine zaaltjes heb ik mogen maken. Na
het Studio Theater in Nijmegen kwamen bijna tegelijker
tijd Camera en Byou in 's-Gravenhage. Direct daarna
kwamen Kriterion in Rotterdam en Kriterion in 's-Gra
venhage.
De Filmstudio Camera zou worden gemaakt in de oude
f over van het Corso Theater in de Prinsestraat te Den
Het Kriterion Thea
ter te Rotterdam is
een geslaagd voor
beeld van moderne
vormgeving geivor-
den, dat aan hoge
bioscoop technische
eisen voldoet. Door
middel van een groot
raam achter het ver
schuifbare doek is
een visueel verband
met de binnenstad ge-
schapcn.
Haag. Daarvoor werd eerst een nieuwe foyer voor het
Corso Theater gemaakt op de verdieping. Het was een
oud, verzakt gebouw, waar al verschillende malen aan ver
bouwd was en dat zeer veel technische ingrepen vereiste.
Het ontwerp was zeer eenvoudig. De ruimte was recht
hoekig en hoog genoeg om er een cabine achter in te
hangen, waaronder de bezoekers naar binnen komen. Het
stoelenblok heeft dezelfde vorm als de zaal. De brandweer
ging akkoord met twee zijpaden.
De betimmering is gemaakt van Afromoziahout op een
zeer~bijzondere wjj^ aangebracht^waarbij zowel aan de
eisen van de brandweer, aan die van de akoestiek als aan
die van deesthetiek kon worden ^yobdaam^Up de panelen
maakte de heer J.Van Doorn uit Nijmegen mozaieken in
breuktegels van de Porceleyne Fles te Delft, die het uit
stekend doen. Het doek is opgenomen in de betimmering,
die voor in de zaal rondLaapJa-JOioor middel van een neon-
lijn is de indruk gewekt, dat het doek los voor
mering hangt.
De vloer van Camera is zwart met grijze lopers. De
stoelen zijn grijs met oranje bekleding; de betimmering is
bruin. Het plafond is in een donkergele tint gehouden; in
het plafond zijn verzonken lampen aangebracht, die deels
omlaag, deels op de betimmering schijnen.
Kort nadat de ingrijpende verbouwing van het Asta
Theater te 's-Gravenhage was voltooid werd de architect de
vraag voorgelegd, of er van de bovenfoyer een „art house'"
te maken zou zijn. Dat bleek inderdaad het geval te zijn.
indien aan de buitenzijgevel een cabine zou kunnen wor-
den opgehangen. De gevel van Asta stak zover boven het
belendende perceel uit, dat daar een cabine tegen kon
worden aangebouwd. Deze oplossing was echter niet no
dig; de directie van een aangrenzend warenhuis bleek be
reid ten behoeve van een te bouwen cabine enige ruimte
af te staan. Daardoor kwam de cabine precies aan de
andere kant te liggen en moest het bouwplan honderd-
tachtig graden worden gedraaid.
Een tweede probleem vormden twee zware betonnen
kolommen, waarop twee verdiepingen steunden. Deze ko
lommen moesten verdwijnen. Ter vervanging van de ko
lommen werd een stalen brug gebouwd boven het theater,
die ter plaatse in elkaar werd gelast en vervolgens met
behulp van oliedrukvijzels op spanning werd gebracht.
In Byou is evenals in Camera een betimmering aange
bracht, hier echter van Wengéhout. Langs de wand zijn
flonkerende mozaiekjes aangebracht, die door de Nijmeeg
se kunstenaar Jan van Doorn zijn gemaakt op Romeinse
dakpannen. De heer Van Doorn voorzag ook de deuren van
glasmozaiek en ontwierp voorts het gordijn. De vloerbe
dekking is van vermiljoen hoogpooltapijt, dat fraai aan
sluit bij het roodzwarte hout van de wandbetimmering.
Het tapijt loopt onder de stoelen door. wat een prettig
luxe idee geeft. Het stoelenblok is uitgevoerd in een
blauwgroene kleur, die nog juist op de rand van het spec
trum ligt. Het plafond is mosterdkleurig.
Veel aandacht is besteed aan het geluid. In Byou zijn
efϣctsp_eakers in het plafond ingebouwd, die het geluid
via de wanden in de zaal kaatsen.
Het Kriterion Theater te Rotterdam is gebouwd op het
dak van het Groothandelsgebouw, waar reeds jarenlang
een betonnen staketsel aanwezig was, waarvoor men een
goede bestemming zocht. Het was een bouwopdracht met
drie principalende een maakte het gebouw, de tweede
ging het exploiteren en richtte het in en de derde exploi
teerde de foyer en nam daarvan de inrichting voor zijn
rekening. Voor men de bioscoop kan betreden moet men
met de lift zeven verdiepingen hoog en vervolgens nog via
een dubbele trap.
Persoonlijk geloof ik, dat deze zaal de beste is. die ik
gemaakt heb. Er was ruimte en de kans om er iets plasti-
Ue wanden van het
Camera Theater te
's-Gravenhage zijn be
timmerd met Afro
moziahout, waarop
de kunstenaar van-
Doorn uit Nijmegen
mozaieken in breuk
tegels heeft aange
bracht. Het doek is
in de betimmering
opgenomen. Een
neonverlichting ivekt
de indruk, dat het
doek los voor de be
timmering hangt.
266
267
