Chaplin wint proces „Gold Rush"
Amerikaans bioscoopcon
cern mag films produceren
Finse bedrijfsorganisatie
royeert lid
Groene Week in Berlijn
Charles Chaplin heeft een precedent
scheppende overwinning behaald bij de
rechtbank in Frankfurt om de onwet
tige vertoning van zijn uit 1925 dateren
de film ,,Gold rush" tegen te houden.
De Westduitse firma Atlas Film kocht
vorig jaar een copie van de film van
Bèta Films voor 45.000,en heeft de
film in West-Duitsland verhuurd met als
resultaat een bruto-kassa-ontvangst ge
schat op ongeveer 900.000,een be
drag dat tegenwoordig voor elke film in
Duitsland ongewoon hoog is.
De rechtbank gelasttte Atlas om de
onwettige verhuur van de film onmiddel
lijk te staken, alle copieën en negatieven
te vernietigen en aan de rechtbank reke
ning en verantwoording af te leggen,
zodat de heer Chaplin zijn schade kan
vaststellen.
De zaak werd voor de heer Chaplin
behandeld door Roy Export Co., die
de distributierechten van de film heeft,
en de advocaat dr R. R. Stroth. De zaak
is in zoverre ongewoon, dat het de
enige zaak van deze omvang is, waarbij
internationale auteursrechten betrokken
zijn, die ooit door deze rechtbank is
behandeld. Zij is van bijzondere beteke
nis, omdat Chaplin twintig soortgelijke
processen betreffende gestolen films in
de wereld lopende heeft. Toen Chaplin
zijn studio's in de Verenigde Staten ver
kocht, moest veel van zijn overtollig
filmmateriaal vernietigd worden. Daar
om werd het verkocht aan een firma
die het zou verbranden. In plaats daar
van kwamen sommige copieën van de
oude klassieke Chaplinfilms in handen
van particulieren terecht.
Deze bijzondere versie van de film
„Gold rush" werd gemaakt en geregis
treerd in de Verenigde Staten in 1925;
maar in 1942 bracht Chaplin een nieuwe
versie uit, waarbij hij zijn door hem ge
schreven en gesproken tekst en de door
hem gecomponeerde muziek toevoegde.
Hij nam het besluit, dat de vroegere
geluidloze versie van 1925 niet meer
zou worden vertoond.
Op het gebied van het auteursrecht is
het van belang, dat onder de vigueur
van de Berner Conventie de film „Gold
rush" beschermd was door de gelijk
tijdige openbaarmaking in de Verenigde
Staten en in Canada in 1925, omdat
Canada aangesloten was bij de Berner
Conventie. „Gold rush" was ook ge
baseerd op een toneelstuk, dat Chaplin
geschreven had en van welk onuitge-
schreven werk hij als Engels auteur
zich het auteursrecht had voorbehouden.
Dit gaf het werk bescherming in alle
landen, die de Berner Conventie hadden
aanvaard. In de versie, die Atlas Film
in Duitsland uitbracht, had de filmver
huurder zijn eigen muziek en ondertitels
aangebracht, waardoor Chaplins origi
nele film werd verminkt.
De zaak ging ook over het recht van
de auteur om zijn geestelijke eigendom
te veranderen en er een latere datum aan
te verbinden, hetgeen hij gedaan had in
1942 en zijn recht om uit te maken, dat
de film van 1925 moet worden terug
getrokken.
Met andere Chaplinfilms is illegaal in
de hele wereld gevent. Twee jaar geleden
bracht Constantin in Duitsland uit „The
kid" en Hermes Film distribueerde een
film onder de titel „Lachparade", die
bestond uit een Italiaanse hutspot van
delen van vier oude geluidloze Chaplin
films.
Toen zij bedreigd werden met een
proces wegens onwettige distributie van
deze beide films hebben Constantin en
Hermes de zaak geregeld, hun copieën
vernietigd en de verhuur onmiddellijk
gestaakt.
ANDERE ACTIES
Procedures lopen of worden door
Chaplin spoedig aanhangig gemaakt in
Zwitserland, Finland en lapan aangaande
de onwettige distributie van „Gold rush".
In sommige landen was Chaplin ge
noopt zijn later gedateerde versies van
..Gold rush" te verkopen tegen dezelfde
prijs als gevraagd werd voor de on
wettige Beta-versie, teneinde vertoning
van de oudere film te voorkomen, ver
klaarde Rachel Ford, de vice-president
van Roy Export.
Een recente zaak betreffende „The
kid" is gewonnen in Frankrijk. Verder
is het te verwachten, dat de beslissing
in Duitsland de belangen van Chaplin
zal bevordren om de illegale vertoningen
van zijn films in andere landen te doen
staken.
(Ontleend aan Variety
van 26 juni 1963)
Het Amerikaanse federale gerechtshof
in New York heeft in een principiële
uitspraak de National General Corpo
ration een maatschappij, die in de
Verenigde Staten bioscopen exploiteert
vergunning verleend om zich te be
geven op het gebied van de produktie
en de verhuur van films. De vergunning
geeft de maatschappij voorlopig het
recht om gedurende drie jaar films te
twee jaar kan verlenging van de ver
gunning worden aangevraagd.
De rechterlijke uitspraak heeft hierom
een principiële betekenis, omdat nu, zij
het nog op voorzichtige wijze, wordt te
ruggekomen op een uitputtende juri
dische strijd, die jaren geleden is ge
voerd tegen de grote Amerikaanse film
maatschappijen en die op grond van de
antitrustwetgeving leidde tot de verplich
ting om belangen op het gebied van pro
duktie, verhuur en exploitatie van films
in afzonderlijke onafhankelijke onderne
mingen onder te brengen.
De vergunning aan de National Gene
ral Corporation is gegeven op voorwaar
de, dat de toegestane uitbreiding van de
activiteiten niet zal leiden tot een ver
storing van de concurrentieverhoudingen.
De Finse organisatie van bioscoop
exploitanten, filmverhuurders en film
producenten heeft één van de leden
Suomen Filmiteollisuss Oy, bekend als
SF geroyeerd. SF is de grootste film-
produktiemaatschappij in Finland. De
reden voor het royement is, dat SF via
een dochteronderneming een groot aantal
Finse films aan de televisie heeft ver
kocht, hetgeen een vrijwel gehele uit
verkoop betekent.
Tot aan de verkoop van de SF-films
had het Finse film- en bioscoopbedrijf
de vertoning van recente bioscoopfilms
via de televisie weten te voorkomen
door overeen te komen, dat alleen na
tionale films van minstens tien jaar oud
zouden worden geleverd. Men verwacht,
dat de televisie-uitzendingen met SF-
films een aanzienlijke daling van het
bioscoopbezoek teweeg zullen brengen.
Het derde internationale concours van
de agrarische film zal te Berlijn plaats
vinden van 20 tot 27 januari 1964 in
het kader van de Groene Week. Aan
het filmconcours kan worden deelge
nomen met films van 35 of 16 milli
meter, waarin de volgende onderwerpen
worden behandeld: landbouw, tuinbouw,
wijnbouw, visserij, bosbouw, landbouw-
huishoudkunde, produktie van en han
del in voedingsmiddelen en voedingsleer.
Aanmelding van de films moet uiter
lijk op 31 oktober 1963 geschreden bij
het secretariaat van het organiserend
comité. De filmcopieën dienen uiterlijk
op 30 november 1963 op het secretariaat
aanwezig te zijn. Nadere inlichtingen
verstrektInternationales Agrarfilm-
Wettbewerb, Berlin-15, Schaperstrasze
29.
119
