Frankrijk en in Duitsland treft men gelukkig reeds voor
beelden aan van bijzondere faciliteiten, waaraan ook de
buitenlandse short deel heeft. Ook in Nederland kennen
wij zulke faciliteiten, maar zij dragen een beperkt karakter,
omdat zij uitsluitend verband houden met de gemeentelijke
vermakelijkheidsbelastingpolitiek. Er zijn namelijk diverse
gemeenten waar belastingvermindering respectievelijk be
lastingontheffing wordt gegeven, wanneer een geheel pro
gramma, dus niet de short afzonderlijk, aan bepaalde cul
turele voorwaarden voldoet, ongeacht het land van her
komst. Het vorengenoemde artikel 5 spreekt van korte
films van ledenstaten, dat zijn dus E.E.G.-films. Wat nu
de Europese inslag van deze films aangaat, zou ik tot een
categorisering willen komen:
a. Al moge de Europese gedachte in de artistiek verant
woorde shorts van de lid-staten niet expressis verbis, in
dit geval expressis imaginibus tot uitdrukking zijn ge
bracht, Europa is tenslotte niet een soort niemandsland.
Het is niet een fictief terrein. Europa leeft vanuit zijn
vitale delen, vanuit zijn onderling verwante culturen en
vanuit zijn gemeenschappelijk belang. Shorts die een
onderwerp van enig belang, en wat mij betreft ook niet
van enig belang, artistiek realiseren, en voorzover het
een onderwerp van bijzonder belang betreft op niveau
en met intelligentie behandelen ook wanneer het de
manier van leven betreft in een bepaald Europees land
of een onderdeel van dat Europese land, zijn eo ipso
Europese films en de verspreiding daarvan dient krachtig
bevorderd te worden in de eerste plaats onderling in
Europa, maar ook buiten de Europese levenssfeer.
b. Een mogelijkheid tot meer directe benadering van de
Europese inslag zie ik in de onderscheiden nationale
financieringen. Het lijkt mij niet ondenkbaar, dat jaarlijks
een klein gedeelte van het beschikbare budget wordt ge
reserveerd voor een gerichte opdracht die dus de ver
wantschap van de Europese volkerengemeenschap aan
toont vanuit de betrokken nationale cultuur. Wat mijn
land betreft, het Paleis op de Dam in Amsterdam en
de inrichting van de patriciërshuizen op de grachten
zijn niet te verklaren zonder de renaissance, en de renais
sance op haar beurt is moeilijk te verklaren zonder Italië
en als U wilt ook zonder Griekenland. Omgekeerd
bloeit de Nederlandse tulp op alle Europese velden,
kunt U Vincent van Gogh tot Fransman en Nederlander
bestempelen en de Nederlander Erasmus tot een ware
Europeaan. Midden in Amsterdam staat een standbeeld
van Descartes, een klein bewijs van de onnoemelijk vele
contacten tussen beide landen. Op dit ogenblik is er in
Florence een overzichtstentoonstelling van de Neder
landse graficus Hubert Superville, die de grote heront
dekker was van Giotto. Er liggen duizend en één Euro
pese verbindingen en duizend en één Europese banden,
die zich lenen voor kunstzinnige visualisering. Waarom
zouden ook de contrasten niet de aandacht mogen krij
gen, de ware vitaliteit steunt immers op de dynamiek
van de contrasten. De opdrachten kunnen zo worden
gegeven, dat zij de éénwording der Europese volkeren
liefst alleen maar motiveren. Dit is de zuiverste vorm
van propaganda. Juist door via de onderscheiden natio
nale culturen deze mogelijkheden te geven, komt men
tot een veel genuanceerder Europees beeld dan vanuit
een centrale instantie, die gedoemd is te verstarren en
op te drogen. Niemand gelooft wezenlijk in het Europa
ener bureaucratische autocratie, wel in een Europa dat
wordt opgebouwd uit de subsidiariteit van zijn onderlinge
onafhankelijkheid. Europa verwezenlijken in de ge-
dachtenwereld van onze en opvolgende generatie door
middel van een filmische visie, is een heel wat brozer
aangelegenheid dan de afschaffing van douanerechten,
het gladstrijken van economische structuren en het elimi
neren van potentiële belemmeringen.
Deze films zouden in een wedstrijd met elkaar op de
Europese festivals moeten dingen naar een Europese
prijs, waardoor ook de betreffende manifestaties veel
meer dan tot nu toe dienstbaar kunnen worden ge
maakt aan de Europese gedachte.
c. De Europese gedachte nog meer centraal benaderd, zou
vanuit de Europese fondsen jaarlijks en bij toerbeurt
aan een vooraanstaand artist of groep van artisten of
een productiemaatschappij die zich op het punt van de
short bijzonder verdienstelijk maakt op grond van be
paalde adviezen een opdracht kunnen worden verleend
tot het vervaardigen van een film met een Europese
visie vanuit de gezamenlijke Europese problematiek,
zodat onderscheiden facetten daarin een duidelijke Euro
pese inslag vertonen: de stromen, de tunnels, de passen
en andere verkeersaders en -middelen die onze landen
verbinden, het aan elkaar optrekken van de onderlinge
levensstandaard, de congruentie van de stadsontwikkeling
en de stadsplanning, de congruentie in religies en maat
schappelijke tendenties, de congruentie ook in sociaal
opzicht en in onderscheiden artistieke uitingen, de grote
voordelen van de éénwording voor het geluk en de
levensstandaard van de Europese mens en de plaats van
Europa temidden der continenten.
Maar ook al is de onderlinge uitwisseling aan geen enkele
restrictie gebonden, zulks dank zij de eerste richtlijn, de
restrictie van de commerciële structuur in de distributie en
exploitatie blijft bestaan. De vrije uitwisseling garandeert
geen plaats op het witte doek; toch dient men te bedenken,
dat ook de korte film pas voltooid is in haar vertoning
en wel in een juiste en doelmatige vertoning.
Er dienen middelen gevonden te worden om de aandacht
van producenten, distributeurs en exploitanten permanent
te vestigen op het reservoir van de Europese korte film
productie voorzover in eigen land gekwalificeerd of Euro
pees gekwalificeerd. De commerciële verspreiding via het
normale theaterprogramma is immers het eerste doel van
deze productie en beantwoordt het meest aan haar opzet.
Hier nu juist doet zich de grootste moeilijkheid voor.
Filmfestivals en filmweken spelen in dit verband ongetwij
feld een rol, maar zijn onvoldoende, omdat zij het bedrijf
niet of weinig bereiken. Informaties behoren de bedrijfs-
genoten rechtstreeks en continu te geworden. Hierbij kun
nen de nationale bedrijfsorganisaties met wie een veel
groter samenwerken op dit stuk nodig is, een belangrijke
rol spelen. Een betere informatie zal ongetwijfeld de distri-
butiemogelijkheden bevorderen.
Betrekt het bedrijf veel meer dan tot nu toe in Uw activi
teiten, opdat zijn vertegenwoordigers veel meer dan tot
heden Europa gaan betrekken in hun kring en het Euro
pese commerciële contact verstevigd wordt. In bedrijfs-
circulaires en vakbladen en in het geheel van het onderlinge
bedrijfsverkeer dient voortdurend de aandacht gevestigd te
worden op wat er aan shorts met een hoge kwaliteit en
meer specifiek nog met een Europese kwalificatie wordt
vervaardigd. Europees kan men een belangrijke coördine
rende taak verrichten. Inventarisatie van mogelijkheden,
registratie van de stand der korte filmproductie, registratie
van de licentiehouders en uitwisseling van practische ge
gevens. Bij de verkoop, meestal ver onder de kostprijs,
heeft men het in de hand in dit opzicht condities te stellen.
326
