Eén man voor meer theaters
Schakelstrips
verwijderen
Brandslot
Dia-projector
Nieuwe taak
239
De voorstelling kan worden begon
nen, dat wil zeggen de schakelwals
kan in beweging worden gezet, door
het indrukken van een startknop die
op een willekeurige plaats in de bio
scoop kan worden aangebracht. Ook
kan dit desgewenst op een vaste tijd
gebeuren door middel van een scha-
kelklok. De handelingen die moeten
plaats vinden zolang de film niet
loopt, zijn gebonden aan een bepaalde
tijd die tevoren op de schakelwals
door middel van de nokken wordt
vastgesteld. Zodra de film loopt, kan
de wals stoppen en wordt verder door
de film gestuurd.
Op beide projectoren is daartoe aan
de ondertrommel een automatisch
brandslot gemonteerd met een con
tactgever voor het geven van start-
impulsen aan de schakelwals. Tevens
heeft dit brandslot een dubbel wer
kende schakelrol om bij eventuele
filmbreuk de projector te stoppen, de
lichtbron in te schakelen en het zaal
licht te ontsteken. Bij het samenstel
len van een filmprogramma plakt men
een strookje contactfolie langs de per
foratie, op de plaats waar men een
schakeihandeling wenst. Bij een lo
pende projector schakelt dit strookje
via de genoemde contactgever in het
brandslot de automaat in.
Een belangrijke fase in de automatise
ring is de objectief-revolver (zie foto
2). Deze roterende objectiefhouder
bezit een drietal openingen waarin
objectieven geplaatst kunnen worden
voor respectievelijk normaalfilm,
Wide Screen en Cinemascope-film.
Bij Zeiss Ikon is het aandrijfmecha-
nisme uitgevoerd met een electro-
motor en drie microschakelaars. De
schakeling is gelijk aan die van een
kadermotor, zodat beide functies pa
rallel gestuurd kunnen worden door
de automaat, waardoor de kaderver-
stelling op het projectiedoek en de
instelling van het objectief gelijktijdig
plaats vindt. De maskerwisseling ge
schiedt door middel van schuifbare
maskers, die eveneens automatisch
met het wisselen van het objectief
worden veranderd. De objectief-revol
ver is voorts uitgerust met een knop,
waarmede de wisseling met de hand
kan geschieden en een tweede knop
voor de scherpstelling. Deze scherp-
stelling kan via een electromotortje
eveneens op afstand geschieden, bij
voorbeeld vanuit de zaal.
Foto 3
Om de automatisering compleet te
maken, heeft Zeiss Ikon ook een
automatische diaprojector ontworpen
(zie foto 3). Deze automaat bestaat in
principe uit een ketting, waarop 40
stuks diaraampjes zijn gemonteerd.
De ketting wordt door een motor aan
gedreven, waarbij de stilstand, dat wil
zeggen de projectietijd van elke dia,
door een in de automaat gebouwd
tijdschakelwerk wordt vastgelegd.
Door een bepaalde nokkenconstructie
wordt bereikt dat elke dia van de
rust-stand zeer snel in projectiestand
springt. De pauze tussen de dia's is
daardoor kort. Bij het vullen van de
dia-automaat met de te vertonen dia
positieven, kan desgewenst voor elke
dia apart met behulp van een instel
baar nokje uit vier mogelijkheden
worden gekozen, te weten:
1. automaat uit;
2. automaat in;
3. verlengde tijd en
4. O-stelling.
De eerste stand schakelt het toestel
uit, en de tweede stand geeft een im
puls aan de automaat voor de ver
dere programmering. De derde stand
kan worden benut om een belangrijke
dia, bijvoorbeeld een filmaankondi-
ging, een langere projectietijd te geven
en de laatste stand is voor het projec
teren van de normale dia's. Het in
schakelen van de dia-inrichting ge
schiedt uiteraard via een impuls aan
de schakelwals. Een verdere bijzon
derheid is nog dat door een impuls
van de schakelwals na afloop van de
diavertoning het eerste plaatje weer
wordt voorgezet ten behoeve van de
volgende voorstelling. Dit kan bijvoor
beeld gebeuren tegelijk met het star
ten van de tweede filmprojector. Aan
de voorzijde van de automaat is een
schakelaar voor handbediening, als
mede een keuzeschakelaar voor de
projectietijd van de verschillende dia's.
Zoals de foto laat zien wordt het ge
heel aan de projector gebouwd en is
er dus geen afzonderlijke lichtbron
nodig.
Resumerende kan worden gesteld, dat
volledige automatisering niet al te
veel moeilijkheden behoeft op te leve
ren indien de bestaande technische
outillage zich daarvoor leent. De taak
van de operateur wordt beperkt tot
het programmeren van de voorstel
ling, respectievelijk het wekelijks in
stellen van de automaat, hetgeen van
zelfsprekend zeer zorgvuldig moet
geschieden. Ook een pijnlijk nauw
keurige controle van het filmmate
riaal, speciaal voor wat betreft de
lassen en de perforatie, is voor een
goed verloop van de voorstelling ver
eist. Verder moet hij zorgen voor het
inzetten van de film, hetgeen bij het
gebruik van grote filmtrommels, die
bijvoorbeeld 1800 m film kunnen her
bergen, slechts eenmaal per voorstel
ling behoeft te geschieden. Het alge
mene toezicht op de goede gang van
zaken zal eveneens tot zijn werkzaam
heden behoren, doch zijn taak wordt
zodanig verlicht dat het in de toe
komst wellicht mogelijk zal zijn om
indien de automatisering doorzet, één
operateur meerdere, in eikaars nabij
heid gelegen bioscopen, te laten be
dienen.
Nu het aantal geautomatiseerde pro
jectie-installaties in het land toeneemt,
wordt het van belang er langs deze
weg nogmaals op te wijzen, dat het
noodzakelijk is dat strookjes metaal
folie, die langs de perf oratieranden zijn
aangebracht om automaten te bedie
nen, vóór het doorzenden van de films
steeds zorgvuldig worden verwijderd.
Het is reeds enige malen voorgeko
men, dat kleine restjes van dit ma
teriaal achterbleven en dat bij ver
toning van zulk een film op volgende
geautomaliseerde installaties, op onge-
