Filmerotiek
De staat
als verhuurder
Provocatie
Toets „Bere"goed
Geen duurdere keuring
246
een voorcensuur kennen. En als er
dan al eens een film zou zijn die wer
kelijk niet door de beugel kan om
wat voor reden dan ook, dan prefe
reer ik een oordeel van de strafrech
ter, die uitvoerig gemotiveerd in het
openbaar recht spreekt, boven die vier
of vijf, niet nader gemotiveerde en
niet openbaar gemaakte regeltjes
waarmee een keuringscommissie de
vertoning kan verbieden."
(Onderstaande passage is ontleend
aan de FUmkroniek van dr. H. S. Vis-
scher in het Dagblad ,,Trouw" van
22 juni).
„Veel sneller dan de literatuur heeft
de film de taboes der sexualiteit door
broken. Schokte in 1933 de Tsjecho-
slowaakse regisseur Gustav Machaty
de hele wereld nog door zijn actrice
Heddy Lamar in de film Extase"
naakt op het doek te laten verschij
nen, en deed Louis Malle dat nog in
de vijftiger jaren door in zijn film
„Les Amants" op een overigens zeer
kuise en kiese wijze de sexuele daad
te verbeelden tegenwoordig lijkt
geen film het meer te kunnen stellen
zonder ..naakt", intieme omhelzingen
en bedscènes. Het heeft iets van een
„verplicht nummer" gekregen en het
lijkt of de film eenvoudig maar niet
genoeg kan krijgen van zijn royale
overwinning op het sexuele taboe.
Er zijn mensen, die zich daar erg on
gerust over maken, omdat, zo zeggen
zij, er een sterke erotische prikkeling
en provocatie vanuit gaat, die een na
delige invloed kunnen uitoefenen.
Maar geheel afgezien van het feit dat
de sexualiteit in ons leven een bijzon
dere belangrijke faktor is en tegen
woordig ook zonder meer en zonder
schroom als zodanig erkend en aan
vaard wordt, blijft het sterk de vraag
of de filmerotiek inderdaad zo'n ge
weldige invloed heeft.
Het is bekend, dat de filmwaarne
ming bij de toeschouwer tal van
„compensaties" in werking stelt
bijvoorbeeld de „kleur", die men zelf
aan het zwart-wit-beeld toevoegt, zo
dat men dikwijls later niet eens kan
zeggen of men nu al dan niet een
kleurenfilm gezien heeft maar op
het gebied der tastzintuigen werkt die
„compensatie" maar weinig of in 't
geheel niet. Wij „voelen" het mes of
de kogel niet reden waarom er
op het witte doek zo gemakkelijk do
den vallen wij „voelen" de koude
niet die de in de Poolzee gevallen dren
keling bevangt: wij zien het alleen.
Wij blijven typisch voyeurs, en dat is
ook zo ten aanzien van de sexualiteit
op het witte doek. Natuurlijk speelt
de .gewenning" het nu eenmaal
„verplichte nummer" een rol, als
ook de genadeloosheid van de camera,
die door zijn waarneming van nabij
het menselijk lichaam dikwijls hele
maal niet als erotisch prikkelend ziet
maar de belangrijkste faktor is,
dunkt mij, die afwezigheid van com
pensatie van het tastzintuig, dat in de
sexualiteit zo'n uiterst importante rol
speelt.
Het is juist dat filmkomische tekort,
dat de film met name via de
schreeuwerige publiciteit telkens
weer „meer" doet beloven aan zijn
publiek, en dat het publiek telkens
weer „meer" doet verwachten."
Tom Tholen
De Nederlandse film „Toets" van de
regisseur Tom Tholen heeft tijdens
het Berlijnse filmfestival een Zilveren
Beer verworven in de categorie kor
te films en documentaires.
„Toets" is vervaardigd door de Ne
derlandse Filmproduktie Maatschap
pij in opdracht van de Stichting
Havenbelangen Rotterdam. Het is
Tom Tholens eerste film.
Hij was niet tijdig aanwezig voor de
uitreiking, verrast als hij was door het
onverwachte succes. Delegatieleider
Jan van Doorn representeerde hem
bij het in ontvangst nemen van de
onderscheiding.
„Toets" toont een kaleidoskopisch
beeld van nijver Rotterdam en Euro
poort.
Het Bondsbestuur heeft de heer Tho
len telegrafisch gelukgewenst met
zijn succes.
vervolg van pag. 242
rende een lange tijdspanne gescha
pen. Wat films betreft kan dit ideaal
alleen worden hernieuwd door het
werk van óók vele enkelingen. Dit is
de eeuw waarin het individu zich moet
laten gelden. Laat de enkeling zich
uitspreken over de geweldexcessen in
de bioscoop. Laat de hervorming be
ginnen bij de schrijver en worden
voortgedragen door de regisseur, de
producent, de acteur, de distributeur
en de man, die de films vertoont.
Ieder heeft zijn persoonlijke verant
woordelijkheid om te staan voor de
menselijke waardigheid, op het doei,
maar ook elders.
Martin Quigley Jr.
"EJilmregisseur Johannes Schaaf, die
voor zijn film „Tatowierung" de
prijs der 15 filmcritici in ontvangst
mocht nemen tijdens het festival te
Berlijn, heeft daarna een pleidooi ge
houden voor een nieuwe organisatie
vorm om de puur artistieke film een
betere kans te geven.
Hij opperde de stichting van een door
de Duitse overheden gedragen Bun-
desfilmverleih met volkomen legale
status. Daardoor zou de niet als com
mercieel produkt gemaakte film be
hoed kunnen worden voor een nivel
lerende invloed in het kader van de
film als handelsartikel.
De opvatting dat het bioscoopbedrijf
een voor het zedelijk welzijn schade
lijke instelling is, die daarom in be
ginsel ook de kosten van het toezicht
op de vertoning van films zelf behoort
te dragen geldt niet meer, aldus de
Minister van Binnenlandse Zaken in
een brief aan de Algemene Rekenka
mer. Uit het verslag van de Reken
kamer blijkt, dat de minister zich
verzet tegen de wens van deze ka
mer om de keuringstarieven te ver
hogen, omdat het exploitatietekort
van de commissie voor de filmkeu
ring is opgelopen tot 80.000. Hij
wijst dit af op grond van de zorg
wekkende situatie in het bioscoopbe
drijf.
