Pioniers
Ernst
Het tijdstip
Stimulans
307
de Rijn uit als symbool van onderling
begrip tussen de volken. De prijs voor
het journaal kreeg in dat jaar „State
opening of parliament" van World
wide pictures.
Wat de filmweek extra aantrekkelijk
maakte was de reisbioscoop Images
Fantastiques en bioscope op de Jans-
plaats. Het Nederlands filmmuseum
gaf met deze „tent" acte de presence
en menigeen zal met goede herinne
ring terugdenken aan de opening door
voorzitter Joh. Miedema in de stijl
van de Old time movies. „Hoogge
ëerd publiek de beroemdste sterren der
wereld spelen voor u in een serie mo
mentopnemingen, die met een snelheid
van meer dan negenhonderd beeldjes
per minuut op het doek zullen wor
den gebracht. U zult dan ook versteld
staan van wat op dit doek wordt ver
toond", zo riep hij uit.
De pioniersgeest van weleer en de wij
ze waarop de film werd „verkocht"
werden door hem geparodieerd met
een gemoed vol begrip en ook wel
enige nostalgie. Herinnerde hij niet
aan de tijd van de schaterlach, die
anders was dan onze tijd, nu, waarin
wij in het theater met alle tragiek van
het menselijk leven worden geconfron
teerd. Wat zagen we toen? Paul Kru-
ger, Theodoor Roosevelt. Paus Leo
XIII. koningin Victoria en Emile Zo-
la.
Elders kon men de Nederlandse film
in foto's bekijken. 182 nummers tel
de de expositie met daarnaast allerlei
attributen uit de films. Een compleet
decor (met studio en camera) voor
stellende de cabine van een vliegtuig
was er neergezet door Cinetone. De
bedrijfsafdeling filmverhuurders cre
ëerde een boekje „Binnenkort
met een overzicht van de films welke
in de nabije toekomst in première
zouden gaan. Het werd doelmatig over
het gehele land verspreid. Het publiek
scheen de boekjes „te eten". De opla
ge was in korte tijd uitgedeeld.
De filmweek zette de bezoeker midden
in de problematiek van de moderne
wereld. Herinneren wc alleen aan Ca-
savetes „Shadows" dan weten we nog,
dat het een week van ernst was en
daarom van talloze discussies. Hier
en daar kwam een kritikus uit de hoek
met de opmerking, dat eigenlijk alle
vlagvertoon van de film in Nederland
wel een ernstige ondertoon had gehad.
De Katholieke filmactie was ook al
diep in de vraagstukken gedoken met
een bijeenkomst over „Menselijke
waarden in de film".
Maar Nederlanders houden van een
goed gesprek en het is hun in Arn
hem goed bekomen. Tot weerziens in
1963 riep burgemeester Matser de
zaal in.
Hij zou de vele reeds vertrouwd
geraakte gezichten niet eerder zien
dan in 1965. De situatie in het bio
scoopbedrijf liet niet toe eerder fees
telijk naar buiten te treden.
Het zeventigjarig bestaan van de ci
nematografie was echter het argument
waarvoor men zwichtte.
De wat langere pauze had niet slecht
op de response gewerkt. Men had naar
een nieuwe filmweek uitgekeken. Er
was boos gereageerd, dat de traditie
met een paar jaar werd onderbroken.
Toen de filmweek 1965 begon was
de belangstelling echter overweldi
gend, zelfs in die snikhete dagen van
juni. De manifestatie bleek zichzelf
naar karakter te hebben verdiept tot
een artistiek gebeuren van nationale,
zelfs internationale betekenis, door de
belangstelling van de filmbezoeker. en
niet voor een gering deel door de jon
geren onder hen.
De jeugd had warme belangstelling
voor de zgn. „kleine week", een reeks
nachtvoorstellingen in het Saskiathea-
ter van bijzondere en artistieke films.
Zelfs de allerjongsten, de schooljeugd,
werd bij de film betrokken!
De Garde Grenadiers trompetterde de
filmweek voor geopend en het overla
den, uitstekende programma begon
onder een goed gesternte. Werd niet
geschreven, dat de Nederlandse film
wereld in haar strijd tegen vijanden
als zware belastingdruk en televisie
beter dan in andere jaren haar mooi
ste gezicht kon laten zien en verbon
denheid met het publiek kon bewijzen
beter dan als een onaantrekkelijke
mopperaar zijn publiek af te stoten?
De kritici staken de koppen bij elkaar
en stelden spontaan een filmprijs be
schikbaar. Zij gaven die aan de regis
seur Skolimovski. Een terugblik toont
een uiting van een levend bedrijf, waar
in alles werd geloochenstraft wat men
de filmwereld ooit had aangewreven.
De film kreeg de eerlijke mannen om
zich heen, die een vrouwe der kun
sten zich mag wensen.
De prachtige staat van dienst werd
voortgezet in 1967, wéér in Arnhem.
nóg in juni. We schrijven nóg, want
reeds kwam de discussie op gang of
een verschuiving van de datum niet
wenselijk zou zijn. Velen opteerden
voor de septembermaand, omdat de
filmweek dan zou samenvallen met
de opening van het nieuwe seizoen en
de filmkeuze nog beter zou zijn om
dat in september de grote festivals zo
juist balans hebben opgemaakt.
Terugblikkend over zes weken film-
organisatie verdeeld over twaalf ja
ren zijn er een paar conclusies te trek
ken.
Ten eerste is Arnhem een internationaal
begrip geworden in de wereld van het
filmbedrijf. Telkenmale was de lijst
van de internationale gasten lang.
Maar ook landelijk is de filmweek
van doorslaggevende betekenis ge
weest, omdat zij de Nederlandse film
waar maar mogelijk was vooruitge
schoven heeft op de voorste centime
ters van de nationale etalage welke
Arnhem immer wilde zijn.
Arnhem stimuleerde de discussie. Arn
hem stimuleerde het bezoek. Arnhem
voorkwam onderlinge naijver. Het
competitie-element ontbrak. Wat el
ders in de wereld in grote festivals de
voze plek is gebleken welke men niet
voldoende tijdig kon opereren.
Arnhem heeft de filmhistorie en de
toekomst door de jeugd erin te
betrekken elkaar de hand laten
reiken.
Arnhem werd ook de plaats waar
opinies botsten in een democrati
sche en open sfeer en waar vriend
schappen werden gesloten.
Arnhem is midden in de vloedgolf
van stromingen en meningen altijd
de onafhankelijke arbiter gebleven
met een eigen karakter. Arnhem heeft
een eigen gezicht. Zei staatssecreta
ris Y. Scholten niet dat een regering
dit eigen gezicht van de film niet
graag zou missen tussen toneel, ope
ra, literatuur en televisie in?
Arnhem blijft voor óns een levende
roos. Een dierbaar stukje van ons na
tionale filmleven, dat wij zorgvuldig
koesteren, mest geven, water toedie
nen, besproeien en tenslotte laten
zien. Het is de gouden roos, die het
publiek toekomt.
