l/v\[
A
WAT IS DOLBY?
:±±r
Deel 2 zal verschijnen in FILM 7
van twee geluidskanalen is het thans
zeer goed mogelijk om bijvoorbeeld de
instrumenten van een orkest de oor
spronkelijke plaats in de huiskamer te
geven, althans in de ruimte tussen de
beide luidsprekerboxen. Mits goed op
gesteld, geven twee luidsprekerboxen
een gesloten klankbeeld, in plaats van
een pingpong-effect. High Fidelity is
een kwalitatief begrip en vertelt iets
over de bereikte geluidskwaliteit van
de beide stereokanalen. Belangrijke
criteria voor geluidskwaliteit zijn onder
andere lineaire en niet-lineaire vervor
ming, brom, ruis, frequentie- en fase
karakteristiek.
De belangrijkste na-oorlogse geluidsont
wikkelingen zijn ongetwijfeld de 33-
toeren langspeelplaat en de FM-stereo-
uitzendigen. Beide betekenden vooral
een belangrijke vermindering van de
ruis en een uitbreiding van het frequen
tiegebied. Terwijl volgens de internati
onale normen de middengolfprogram
ma's nauwelijks verder komen dan
4000 Hz voor muziek en spraakweer-
gave, komt men met FM-uitzendingen
ongeveer tot 15.000 Hz, en moderne
grammofoonplaten gaan zelfs nog ver
der.
De reden dat we dit nog eens ophalen
is, dat thans een zeer groot publiek ge
wend is aan een uitstekende geluids
kwaliteit, en dat behalve van plaat of
band ook bij de film verwacht. Daar
komt nog bij, dat zodra filmmuziek op
de plaat wordt gezet, de vergelijking
helemaal in het nadeel van de film uit
valt. Ook het geluid van de televisie
wordt volgens FM-systeem uitge
zonden en kan dus per definitie ruisvrij
en met een groot frequentiegebied
worden ontvangen. Dat de geluidskwa
liteit toch bij lange na niet vergelijkbaar
was met die van HiFi-apparatuur, was
meer de oorzaak van te kleine luidspre
kers in niet voor dat doel geschikte
kasten. Daar is nu een belangrijke ver
andering (verbetering) in gekomen, zo
dat veel modere kleurenontvangers wel
HiFi-geluid produceren.
Film is het medium waar de geluidsre
volutie het laatste doordrong, maar
waarbij de achterstand in een sneltrein
vaart wordt ingelopen.
Sinds het publiek vorig jaar heeft kun
nen kennismaken met de in Nederland
door Siemens geihstalleerde Dolby-ap-
paratuur, voor het kunnen afspelen van
geDolbyseerde films, is onomstotelijk
komen vast te staan dat men dit zeer
op prijs stelt en zelfs selectief te werk
gaat bij het uitzoeken van films.
Het (Nederlandse) publiek kent Dolby
natuurlijk al vele jaren, en in het bij
zonder bij cassetterecorders als systeem
om ruis te onderdrukken. Als gevolg
van de geringe bandsnelheid en de
smalle sporen bij geluidscassettes, was
de ruis betrekkelijk sterk in vergelijking
met spoelen-recorders en grammofoon
platen. Het is de verdienste van Ray M.
Dolby geweest om deze bandruis met
behulp van een ingenieuze en natuurlijk
gepatenteerde schakeling belangrijk te
kunnen verminderen, zodat de huidige
cassetterecorders een zeer hoge kwali
teit kunnen hebben. De veronderstel
ling dat men voor geluidsstudio's geen
Dolby nodig zou hebben, gaat niet op,
ondanks het feit dat men daar de beste
apparatuur en banden gebruikt die er
te koop zijn. Voor het tot stand komen
van een opname worden tegenwoordig
wel 12, 18 of zelfs 24 kanalen, respec
tievelijk sporen op de band gebruikt.
,A .161
Negativ-
Tonschriften
Ruhespur
Schwache
Aussteuerung
Vollaussteuerung
Dr. Ray M. Dolby
