50 jaar jong
Titra Film Laboratorium viert dit
jaar het vijftigjarig bestaan, voor
waar een gebeurtenis om even bij
stil te staan. Een halve eeuw gele
den is het allemaal in Parijs begon
nen en heeft zich allengs uitgebreid.
De specialiteit van Titra is het on
dertitelen van filmkopieën in alle
gangbare formaten. In de loop der
jaren heeft men met deze werk
zaamheden een wereldreputatie we
ten op te bouwen.
Titra beschikt thans over vestigin
gen in Parijs, Brussel, Genève, New
York en Amsterdam.
Er wordt gewerkt volgens het zoge
naamde Hruska-systeem. Van oor
sprong een Russische methode die
in de dertiger jaren gekocht werd
door twee Polen, die het systeem
meegenomen hebben naar West-Eu
ropa. In de basis-principes is sinds
dien bijzonder weinig gewijzigd. De
heer Kaganski is thans de patent
houder.
Begin
In ons land is Titra in Den Haag be
gonnen, onder de naam Ideaal Film
ging men begin vijftiger jaren van
start.
In 1954 verhuisde het bedrijf naar
Amsterdam en werd gevestigd aan
de Egelantiersgracht in het hartje
van de Jordaan. Men begon daar
met één titelmachine en ook één
klant. Gestaag begonnen de werk
zaamheden zich uit te breiden
zodat meer machines en meer per
soneel noodzakelijk werden, ledere
vierkante centimeter aan de gracht
werd benut, doch op het laatst
werd het toch een onhoudbare toe
stand. Bovendien werden de milieu
technische eisen steeds strenger. Na
26 jaar in de Amsterdamse binnen
stad geopereerd te hebben volgde in
198Tde verhuizing naar een nieuwe
lokatie in Amsterdam-Oost. Aan de
Beijersweg vond men een prima
ruime behuizing en werd daarmee
de buurman van de filmverhuurkan
toren Filmtrust, Paerl Films en Uni-
versal Film Agency.
Techniek
De techniek van het titelen heeft in
de loop der jaren praktisch geen
veranderingen ondergaan. Van
oudsher stelt men in ons land prijs
op het behoud van het oorspronke
lijke geluid bij een buitenlandse
film. Zulks in tegenstelling tot een
aantal ons omringende landen waar
men het nasynchronisatieprincipe
hanteert. Volledig Nederlandse na-
synchronisatie komt bij ons zelden
voor. Bij familiefilms wordt het de
laatste tijd meer en meer toegepast.
Zo is een aantal films uit de Disney
Studio's in ons land uitgebracht in
een Nederlandse versie en ging on
langs de film Heidi met Nederlands
dolby-stereo geluid in première.
Voor Kerst 1983 staat weer een
Disney-produktie in het Nederlands
op het programma.
Titelen
De basis voor het titelen ligt van
zelfsprekend bij de vertaling. De
verschillende filmverhuurkantoren
in ons land beschikken over vaste
relaties met over het algemeen free
lance vertalers die meestal aan de
hand van de oorspronkelijke dia-
looglijst een Nederlandse vertaling
samenstellen. Dit is een vak apart
aangezien het onmogelijk is om
klakkeloos letterlijk tevertalen. Men.
dient rekening te houden met be
paalde uitdrukkingen, spreekwoor-
en, typisch lokale situaties enz.
De binnengekomen titel)ijsten gaan
eerst naar de zetterij. De eerste fase
binnen het titellaboratorium. De
lijsten worden overgenomen op een
hypermoderne zetcomputer (foto
1). De gegevens van de zetcomputer
worden verwerkt in de cliché-make-
rij, de tweede fase van de produk-
tie. Met behulp van het vertrouwde
ets-procédé zoals dit vroeger in
praktisch alle drukkerijen werd toe
gepast, worden de titels op zink
overgebracht.
Na het etsen waarbij de tekst als het
ware op de plaat komt te liggen,
vindt de eerste kwaliteitscontrole
plaats. Met behulp van een sterke
microscoop worden de titelplaten
streng gecontroleerd (foto 2). Dit
dient buitengewoon consciëntieus
te gebeuren want elke afwijking is
bij projectie in een reusachtige ver
groting zeer duidelijk waarneem
baar.
Na goedkeuring van alle clichés's
worden de platen naar de zagerij
gebracht, waar met behulp van een
