Vrouwen in het Vak:
Bookers Hennie Kruithof, Elselien Veneman en Marleen Pagrach
"MET EERLIJKHEID KOM JE HET VERST"
"De buitenwacht denkt dat je allerlei filmsterren tegenkomt als je
zegt dat je bij een filmbedrijf werkt", lacht Hennie Kruithof (50). Dat
is helaas niet het geval. Evenals collega's Elselien Veneman (42) en
Marleen Pagrach (41) verhuurt Hennie filmkopieën aan de biosco
pen, een vak waar heel wat bij komt kijken. De mensen die het uitoe
fenen heten bookers. Het is hun taak zoveel mogelijk winst te maken
meteen kopie.
SPITSUUR
Om een indruk te krijgen van het vak besluit ondergetekende eerst
eens een ochtend rond te kijken ten kantore van Hennie en Elselien.
Een maandagochtend, die hectische maar o zo belangrijke maandag
ochtend (in verband met het kerstweekeinde in dit geval overigens
een dinsdag).
Maandagochtend is het spitsuur. De telefoon staat niet stil. "Bios
coop-exploitanten wachten tegenwoordig - in tegenstelling tot vroe
ger - tot het allerlaatste moment om de meest commerciële films te
kunnen booken", aldus Hennie.
Om 12 uur moet alles geregeld zijn. Er wordt gebeld met theaters in
den lande: exploitanten geven omzetcijfers door, er wordt onderhan
deld over de kopieën, wie krijgt wat, welke films prolongeren, gaat
een film in een grotere of kleinere zaal draaien, kan het percentage
van de film omlaag...
Om 12 uur moet het allemaal rond zijn wil er genoeg tijd overblijven
voor de afhandeling zodat de bioscoop-exploitant z'n kopieën, trai
lers (de voorfilms) en publiciteitsmateriaal vóór het weekeinde (don
derdag tot en met zondag) in huis heeft.
Hennie en Elselien delen op maandagochtend één kamer zodat ze re
gelmatig kunnen overleggen, elkaar kunnen helpen bij problemen en
een beter inzicht hebben in wat de ander doet in verband met bijvoor
beeld de hoeveelheid nog becshikbare kopieën.
Een collega steekt zijn hoofd om de deur. "Ben je tevreden Hennie?",
vraagt hij. Hennie, met de recettelijsten van het Kerstweekeinde voor
zich, is dat niet echt. "Veel mensen zijn naar de wintersport met
Kerst", poneert de collega als verklaring. "Toon Hermans was boven
dien op t.v.", zegt Hennie later. "Het is wel gek dat de opbrengst van
de Tweede Kerstdag haast overal gelijk was aan de totale weekeind-
recette". Helemaal ontevreden is ze toch niet. De eigen film "Big"
deed het goed. "We staan op een derde plaats na "Roger Rabbit" en
"Willow", zegt ze. Elselien meldt, tussen de telefoontjes door, dat
één van de films groter gaat draaien (in een grotere zaal).
De telefoon blijft rinkelen: "Hé hallo, hoe gaat het?" "Heb je een
goede Kerst gehad?" Hennie en Elselien kennen hun klanten al jaren.
Iets wat overigens ook voor Marleen geldt.
Daarna volgt de omvangrijke administratieve afhandeling: kontrak-
ten aanpassen, verzendlijsten maken voor de kopieën etc. Een
drukke dag.
AMBITIE
"Geen telefoontjes graag", zegt Elselien tegen de telefoniste wanneer
het drietal tenslotte om de tafel zit voor het eigenlijke interview.
Hennie en Elselien werken voor Cannon. Marleen zit bij de Motion
Picture Group, een onafhankelijk filmverhuurkantoor. "Dat is moeilij
ker", zegt ze. "Je moet nog meer je best doen. De Amerikapen zoals
Cannon hebben tenslotte de grote produkten, maar de werkwijze
blijft hetzelfde".
Ze zijn alledrie als secretaresse of typiste in het filmbedrijf terecht ge
komen en hebben zich opgewerkt. Een gebruikelijke weg? Elselien:
"Er is geen opleiding voor bookers. Je moet erin rollen en vervolgens
een baas treffen die het leuk vindt om je een kans te geven".
Hennie vraagt zich af of zo'n opleiding er toch niet zou moeten ko
men. "Het bedrijf is zo eng klein. Als wij weg zouden gaan, is er waar
schijnlijk geen opvolging. Gek eigenlijk, het lijkt wel of er geen inte
resse meer is om hoger op de ladder te komen".
"Het probleem is ook", meent Elselien, "dat als je eenmaal een
meisje hebt waar pit in zit, iemand die het vrij snel onder de knie
heeft, ze zo weer verdwenen is. Ze zijn te ongeduldig. Doorgroeien
heeft tijd nodig".
Wie booker wil worden heeft dus ambitie nodig? Onder meer, vinden
de dames. Er komen ook andere dingen bij kijken, zoals feeling voor
het vak, interesse en begrijpen hoe het werkt.
Hennie: "Het heeft te maken met leergierigheid. Je wilt niet altijd met
onbenullig werk bezig blijven. Ik was nauw betrokken bij het werk
van mijn chef, werkte samen met hem op één afdeling en daar heb ik
veel van opgestoken".
"Maar tegenwoordig krijg je ook genoeg kansen", vindt Elselien. "Ja
wel", geeft Hennie toe, "het is toch de aard van het beestje waar het
omgaat".
EERLIJKHEID
Welke eigenschappen heb je nodig om het vak goed uit te oefenen?
Elselien: "Stressbestendigheid. Je moet bovendien snel beslissin
gen kunnen nemen. Vooral op de maandagochtend".
Hennie: "Je moet accuraat zijn. Er gebeuren zoveel dingen tegelijker
tijd. Je moet alles opschrijven of meteen regelen".
Marleen: "Je moet alles goed in je hoofd hebben. Je moet weten
waar misschien een kopie vrij komt, die dan weer naar een ander
theater kan. Het is een soort puzzel".
Hennie: "Je moet allert zijn. Als Borne en Hilversum allebei een kopie
willen hebben, moet je dat even aanhouden totdat je een beter over
zicht hebt. Na overleg besluit je dan de belangrijkste situatie te ne
men (d.w.z. het theater waar de meeste omzet te verwachten is)".
Over één aspect van het vak zijn ze het allemaal roerend eens en dat
is eerlijkheid. Eerlijk duurt het langst en met eerlijkheid kom je het
verst of, zoals Marleen zegt: "Vroeger werden er nog wel eens
smoesjes bedacht zoals de kopie is stukgedraaid. Tegenwoordig kun
je eerlijk zeggen dat plaats x voor plaats y gaat, omdat het jouw taak
is zoveel mogelijk uit een kopie te halen".
In principe zijn het de bookers die bepalen waar een kopie draait.
"Soms realiseer je je hoe zeer het lot van een klant in onze handen
ligt", zegt Hennie dan ook. "Je voelt je af en toe zo arrogant".
Elselien belicht de andere kant van de medaille. "Als je eens een min
der commerciële film hebt, wordt je met gelijke munt terugbetaald.
Wanneer de exploitant een andere film kan krijgen, heeft hij jou niet
meer nodig". "Daar komt nog bij", vult Hennie aan, "dat er een een
zijdige situatie bestaat. Wij hebben volgens de regels van de Bio
scoopbond een leveringsplicht, maar de klant is niet verplicht om
ons produkt af te nemen". "Bij sommige bookingen weet je dat er
geld bij moet", zegt Elselien, "maar je kunt niet zeggen, ik lever niet".
Een deel van het werk bestaat uit klanten bezoeken. Dat gebeurt als
het gaat om premières van grote films. Ook nu weer zijn het - wat be
treft de provincie - de bookers die bepalen waar de films in première
gaan.
Hennie: "Dat werkt zo: wanneer wij een nieuwe film hebben gezien,
bespreken we met de direktie wat we ermee gaan doen; met hoeveel
kopieën we uit gaan, op welke condities, hoeveel weken contract,
wanneer en in wat voor soort theater, welke zaalgrootte en in welke
plaatsen. Vervolgens worden de exploitantan benaderd om te bekij
ken wat hun mogelijkheden zijn".
11