kende dat de foto's van een zolder in het Vondelparkpaviljoen met
moeilijk regelbare bewaaromstandigheden, terechtkwamen in een
klimatologisch beter beheersbare ruimte. Belangrijker nog was de
aanschaf van twee zogeheten "pater-noster" opbergkasten, die met
een gezamenlijke capaciteit van onveer 150.000 foto's het tot nu toe
geïnventariseerde gedeelte herbergen. Nog dit jaar wordt het op
bergsysteem uitgebreid om de voortschrijdende inventarisatie het
hoofd te bieden.
Mia May (prentbriefkaart)
Voor de meeste foto's is deze verbetering van de bewaaromstandig
heden nog op tijd gekomen: het is opvallend hoe weinig foto's als ver
loren moeten worden beschouwd. Dat wil echter niet zeggen dat de
conditie van het materiaal altijd uitstekend is. De redenen daarvoor
zijn legio. Zo werden foto's in de filmwereld veelal beschouwd als
wegwerp-reclamemateriaal, en het aantal dat op deze wijze reeds
verloren is gegaan, is niet te schatten. Deze - niet helemaal onbegrij
pelijke - houding is bovendien mede oorzaak van de middelmatige
toestand van een deel van de foto's: ze werden meestal opgeprikt in
vitrines, vaak in de volle zon gehangen, en vertonen dan ook veel ga
ten en scheuren in de hoeken en aanzienlijke verkleuring.
Bovendien heeft het opbergen in vochtige ruimtes bij een aantal fo
to's schimmelvorming tot gevolg gehad. Helaas is deze kwaal veel
ernstiger dan de bovengenoemden: de essentie van de afbeelding is
aangetast, en het is zeer schadelijk voor andere foto's om bij be
schimmelde exemplaren in de buurt te verkeren. Deze groep moet
dan ook als verloren worden beschouwd, maar is gelukkig vrij klein.
Vaak zijn de huidige problemen met de kwaliteit van oude foto's al in
het eerste produktie-proces ontstaan. Als reclamemateriaal werden
ze in massaproduktie vermenigvuldigd, en het onvoldoende fixeren,
en spoelen van dergelijke foto's is vaak de belangrijkste oorzaak van
de achteruitgang van de afbeelding.
Toch kan met betrekking tot de kwaliteit van de foto's geconcludeerd
worden dat conservering nu (nog!) geen al te urgente zaak is. Dat is
maar goed ook: het NFM denkt bij conservering uiteraard het eerst
aan film, en zoals bekend (zie het mei-nummer van FILM) is het bud
get daarvoor al uiterst krap.
CATALOGISERING EN GEBRUIK
Het uitzoeken van niet eerder geïdentificeerde foto's is voor de mede
werkers van het foto-archief een bijzonder tijdrovende bezigheid. In
het verleden werd zeer veel materiaal verworven, maar door gebrek
aan personeel kon dit slechts mondjesmaat ontsloten worden. Bo
vendien kent deze afdeling een traditie van dienstverlening, zowel
voor activiteiten van het museum zelf als voor derden, wat nog
steeds een groot deel van de beschikbare tijd opslokt.
De ontsluiting van de collectie vordert desondanks gestaag: inmid
dels zijn ruim 2500 filmtitels volgens de nieuwe werkwijze voorgeca-
talogiseerd. Tegelijkertijd is er een start gemaakt met het invoeren
van deze titels in de computer. De toegankelijkheid van het archief zal
hierdoor op den duur sterk toenemen.
De dienstverlening van het foto-archief wordt intern op verschillende
manieren gebruikt: voor het illustreren van de eigen maandelijkse
programma-krant, voor persvoorstellingen, voor onderzoek en voor
bereiding van retrospectieven, en sinds kort ook meer en meer ten
behoeve van kleine foto-tentoonstellingen, die in de hal van het Von
delparkpaviljoen ingericht worden, of een plaats krijgen binnen de
permanente tentoonstelling (zie het februari-nummer van FILM) of
een "reizende tentoonstelling".
Aanvragen door derden komen uit diverse hoeken. Natuurlijk in de
eerste plaats ter begeleiding van filmvoorstellingen en van uiteenlo
pende publicatie op filmgebied, maar ook voor andere tentoonstel
lingen, waar het medium film een plaats krijgt temidden van een
meer omvattend hoofdthema. De recent op initiatief van het Haags
filmhuis gedraaide reeks films binnen het thema "Treinen in de film"
laat nóg een aardige kant van het foto-archief zien: vaak komen in ou-
de(re) films voorwerpen voor met een grote mate (of schijn) van au
thenticiteit. Belangstellenden kunnen zo'n voorwerp dan in al zijn
glorie, en binnen de oorspronkelijke sfeer en kontekst terugzien.
Rob van den Berg
Gerard Rutien in RUBBER, 1936 (Collectie van Maarseveen)
17
