In het weekend waar september overgaat in oktober hield men in Pa
rijs een conferentie over film en televisie welke naar de sjieke naam
"Assises" luisterde: "Zitting". Deze vond plaats in het CNIT-Business
Centre, van buiten gezien een mooie grote ruimte met veel glas en
enigzins gebogen beton. Wie er binnen komt stelt vast dat het ge
bouw een grote facade is; de ruimte is leeg en alle vertrekken zitten
in zo'n groot ondergronds complex waar Fransen dol op zijn. Als er
met atoombommen gegooid wordt zit men er vermoedelijk goed;
onder alle andere omstandigheden is het een hel.
Bij een simpele brand zou ik niet weten hoe te ontsnappen. De inter
nationaal bekende bordjes, met teksten als EXIT of met tekeningen
van hollende mensen, waren in deze katakomben nog niet doorge
drongen. Wel gaven kleurige spiraalvormige pijltjes de weg naar bui
ten aan, vooral heel duidelijk als er een juffrouw naast staat die uit
legt. Als Europa het niet eens is hoe vluchtwegen aan te geven dan
hoeven wij ons over eenheidsworst bij film en televisie nog geen zor
gen te maken.
Door de Franse regering en de Europese gemeenschap waren zo'n
tweehonderdvijftig experts uitgenodigd om eens te kijken hoe het
verder moet in de audiovisuele sector. Uit ons land waren er Bart de
Haas (Pierson, Heldring Pierson), Hans Tijssen (N.B.B.), André
van der Louw (Mediaraad - maar ik zag hem er niet), Arie Smit
(N.O.B.), Kees Schippers (N.O.T.), Wim Odé (N.O.S.), Andries Over
ste (TV 10), Peter Bögels (HDTV Philips) en Ryclef Rienstra, niet als
Nederlandse vertegenwoordiger, maar voor Eurimages. Zelf was ik
er niet als expert maar slechts als waarnemer uitgenodigd.
Men had mij vooruit verteld waar ik op moest letten: hoe de hele con
ferentie voorgekookt was. Na de openingsspeech van de Franse Pre
sident F.Mitterand in het grote auditorium zouden wij ons opsplitsen
in kleine groepen die in rokerige vertrekjes vergaderden; conclusies
van die kleine groepen zouden door de voorzitters weer samenge
voegd worden tot grotere gehelen. Daaruit zou dan door weereen an
der gezelschap de slotverklaring gedistilleerd worden.
VOORGEKOOKT
ledere vergaderaar weet dat de voorzitters in dit proces alle kans krij
gen om hen onwelvallige conclusies weg te werken en hun stok
paardjes op te poetsen. De voorzitters waren maanden voor de Assi
ses benoemd, hun conclusies lagen dus vast. Om geen risico te lo
pen had de EG ookfunctionarissen uit Brussel gestuurd om alle voor
zitters secretarieel bij te staan, functionarissen waarvan bekend was
wat voor opvattingen zij er op na hielden (nl. dezelfde).
Last but not least was de vergadering voorgekookt via dikke rappor
ten, welke als grondslag van de discussies moesten dienen, en dus
ook als conclusie. Alles doorgestoken kaart had men mij verteld, en
dus ik vroeg mij af wat of ik er nog moest doen. Het was dat KLM mij
een retour aanbood voor f 254 en ik een hotel wist, honderd meter
van de Are deTriomphe, voor 75 gulden per nacht, anders was ik niet
gegaan.
De voorgekookte eindconclusies waren:
- quota om het Amerikaanse marktaandeel te beperken;
- regelingen waardoor een film die in één Europees land vertoond
wordt automatisch vrij is voor de hele EG, de zogenaamde
"dwang-licentie";
- erkenning van de suprematie van de publieke omroepen vis a vis
filmen commerciële tv.
FRANSE PRESIDENT MONDDOOD
Bij de openingsspeech van Mitterand werd ik niet toegelaten omdat
ik nog niet ingeschreven was en het inschrijvingsburo ging pas open
nadat Mitterand was uitgesproken. Geen nood, de speech kon ook
op HDTV-monitors gevolgd worden. Prachtig beeld. Zonder geluid.
Alle HDTV-demonstratie-opstellingen bestonden uit één PHILIPS tv-
projector geflankeerd door twee THOMPSON monitoren. Een staflid
van Mitterand had besloten dat zijn president niet op het Neder
landse PHILIPS maar uitsluitend op het Franse THOMPSON te zien
mocht zijn, aldus de roddel. Helaas: in de demonstratie-units zaten
de speakers op het PHILIPS apparaat en had THOMPSON er daarom
geen. Europese samenwerking had de Franse president monddood
gemaakt.
Jammer dat hij niet te horen was, want Mitterand maakte duidelijk
dat hij geen voorgekookte Assises wenste. Zijn belangrijkste mede
deling was (ik vat het wat weinig diplomatiek samen) dat het met het
gezeur over quota afgelopen moest zijn. Als we in Europa gezonde
filmindustrieën wilden dan bestond het niet dat die om quota draai
den. Aan ons, conferentiegangers, was het om te zeggen wat wel
moest gebeuren. Aan het werk.
THEORIE VAN BOGSCH
Het groepje waar ik kwam had een Duitse voorzitter die privé voor
stander was van de "dwanglicentie", een secretaris die in het Brus
selse EG-paleis tot de grote pushers van die dwanglicentie gerekend
moet worden en een Italiaanse advocaat die men, ter ondersteuning
van de dwanglicentie, voor de Assises een studie had laten schrijven
over de Theorie van Bogsch.
Bogsch is directeur van het bureau van de Conventie van Bern en der
halve een belangrijke figuur in het auteursrecht. Hij werd al jaren te
rug geconfronteerd met de vraag: een satellietstation in land A koopt
een film die in land B gemaakt is en zendt die dan uit naar landen C,
D en E. Welk recht is op deze exploitatie van toepassing?
Volgens Bogsch is het recht uit al die landen van toepassing. Op het
eerste gezicht lijkt de theorie tot grote warboel te leiden, maar bij
even doordenken valt het wel mee. Als een Amerikaanse film in de
Nederlandse bioscopen draait kan men zo'n vraag ook stellen, wij
weten dat daarmee te leven valt.
Voor functionarissen in de EG daarentegen valt met zulke complica
ties niet te leven, de Bogsch-theorie wordt in Brussel gezien als het
bewijs dat er schreeuwende behoefte is aan één centraal Europees
gestroomlijnde wet, een dwanglicentie.
U begrijpt: dit werkgroepje zat goed in elkaar om tot die voorgepro
grammeerde uitslag te komen. Toch haalde de dwanglicentie het ab
soluut niet. De Italiaanse advocaat deed braaf waar hij voor inge
huurd was maar niks meer, hij was niet gek. De Duitse voorzitter
mocht persoonlijk wel voor een dwanglicentie zijn maar de vergade
ring was tegen en hij was democraat genoeg om zich daar loyaal bij
neer te leggen. De EG-ambtenaar die als secretaris fungeerde ging
daardoor steeds triester kijken maar de grootste klap kwam toen hij
de vergadering uitgezet werd.
Mitterand had vernomen dat de EG, ook in tal van andere werkgroe
pen, de zaak saboteerde door stokpaardjes te berijden. Hij nam geen
halve maatregelen: alle functionarissen van de EG waren plotseling
niet langer welkom, ze moesten het gebouw uit. Een uur later moch
ten ze er weer in, ze waren toch mede-organisatoren van de Assises,
maar ze kenden toen hun plaats. Daaag dwanglicentie.
11
ASSISES EUROPEENNE
DE L'AUDIOVISUEL
