SEKAM DOET HET
VOOR DE
FILMPRODUCENTEN
1.
Enkele nummers terug had FILM een verhaal overVEVAM, een nut
tige organisatie voor de incasso van auteursrecht voor de filmmaker.
Voorzover U het stuk gelezen hebt, bent U de details al lang weer ver
geten, tenzij U toevallig lid van VEVAM bent. Dan wist U het al.
Veel belangrijker voor de gemiddelde producent en verhuurder is
een stichting met een soortgelijk doel, SEKAM genaamd, Stichting
Exploitatie Kabelrechten Audiovisueel Materiaal.
De naam is misleidend, SEKAM houdt zich niet alleen met kabelrech
ten bezig maar beweegt zich bijvoorbeeld ook op het gebied van de
video-vergoeding, die wij nu in Nederland krijgen. De wieg van
SEKAM is echter wel de kabel.
DE BIJL IN HET OMROEPMONOPOLIE
Het is jaren geleden dat Van Taalingen, toen Bondsdirecteur, een pro
ces begon tegen de kabel in Amstelveen. Haanstra's DE STEM VAN
HETWATER was op Nederlandse televisie uitgezonden en die uitzen
ding was door de kabel in Amstelveen doorgegeven.
Over dit proces werd moord en brand geschreeuwd. Van Taalingen
was een schoft die de kijker voor dezelfde film dubbel wilde laten be
talen, eerst via de omroepbijdragen en dan nog een keer, voor de ka
bel. Die kabel was trouwens helemaal geen kabel, het was een wat
groot uitgevallen antenne. Minister Van Agt had dit zelf in de Tweede
Kamer gezegd en daar was iedereen het met hem eens geweest, be
halve Geurtsen die koppig volhield dat er wel betaald moest worden,
dezelfde Geurtsen die er onlangs als Media-Commissaris in slaagde
RTL-Veronique op onze kabel toegelaten te krijgen en daarmee het
omroep-monopolie doorbrak.
Het is wat lang om hier uit te leggen, maar de reden dat de regering
er zo op gebrand was dat de kabel als niet meer dan een grote an
tenne gezien mocht worden was handhaven van het omroep-mono
polie. Als de kabel-exploitant iets meer werd dan passief doorgever
van wat hij ontving kon die zelf wel eens programma's gaan presente
ren.
Met het door Van Taalingen voor de NBB gevoerde proces werd voor
het eerst in Nederland serieus het omroep-monopolie bedreigd. Niet
dat de NBB daar op uit was, maar als we er op terug kijken is het toch
leuk vast te stellen dat wij als eersten de bijl er in gezet hebben.
Het standpunt van de NBB was heel eenvoudig: die kabel-exploitant
kan zichzelf noemen wat hij wil: centrale antenne, passieve doorge
ver, kerstboom, feit is dat hij wat met film doet en als je wat met film
doet moet je toestemming hebben van de rechthebbende.
Het duurde even voor de rechters en de kabel-exploitanten deze sim
pele redenering konden volgen. Na twee uitspraken van de Hoge
Raad brak de weerstand van de kabel. Er ging betaald worden. Op dit
ogenblik, alleen in Nederland, 67 miljoen gulden per jaar.
Het is nog altijd doodzonde dat juist toen Van Taalingen zijn succes
boekte de Bond net een paar enorme problemen had en daardoor
niet in staat was bij de onderhandelingen met de kabel-exploitanten
het voortouw te nemen. BUMA schoof rücksichloos de Bond opzij en
nam de hele zaak over. Dat betekent niet alleen dat de NBB naamsbe
kendheid en invloed misliep, het betekende ook dat de federatiege-
dachte ondergraven werd want BUMA houdt zich nu met film bezig
maar komt nooit onder de paraplu van de NBB. En natuurlijk is het
ook flinke omzet die de Bond zo is misgelopen.
SEKAM EN AGICOA
Gedane zaken nemen geen keer. Echter, 33.5% van hetgeen BUMA
bij de kabel int gaat naar filmrechthebbenden, dat is een troost. De
rest van het geld gaat naar omroepen, componisten enz.
Die filmrechthebbenden bestaan uit twee groepen:
AGICOA, een vereniging die de internationale rechthebbenden verte
genwoordigt en
SEKAM, de stichting van de Nederlandse rechthebbenden.
In het bestuur van SEKAM zitten Nederlandse filmproducenten, zij
zijn rechthebbenden. Daarnaast heeft natuurlijk VEVAM, die ook
rechten van Nederlandse filmmakers beheert, een zetel. SEKAM en
VEVAM voeren samen een bureau en werken zo nauw samen dat het
naar buiten practisch een eenheid is.
In het bestuur van SEKAM heeft daarnaast AGICOA een zetel, om de
nauwe samenwerking tussen de twee te onderstrepen. De 33.5%
waarover SEKAM en AGICOA samen beschikken wordt ook door hen
samen verdeeld over de filmrechthebbenden. Wie zijn die filmrech
thebbenden?
Om te beginnen gaat het niet alleen om speelfilm, maar ook om se
ries, documentaires, video-clips, tekenfilms, made for tv films, zelfs
spelletjes, actualiteiten, sport en talkshows vallen in het pakket van
SEKAM, zolang het om een onafhankelijke producent of co-produ
cent gaat. (Is alleen de omroep producent dan heeft SEKAM er niets
mee te maken.)
In het bestuur van SEKAM komen daardoor ook vertegenwoordigers
van de onafhankelijke televisie-producenten.
Verder gaat het bij SEKAM alleen om films en programma's die als
het ware door de kabel "gestolen" zijn, die daarop doorgegeven wor
den terwijl een klassieke, "aardse" omroep ze uitzendt. Met echte ka
bel-televisie, met Filmnet en met satellieten die zelf een contract met
de kabel sluiten heeft SEKAM geen bemoeienis.
Er zijn dus drie eisen om in aanmerking te komen voor uitbetaling
door SEKAM:
2.
3.
de film of het programma moet niet alléén door de omroep gepro
duceerd zijn;
de film of het programma moet dooreen ouderwetse, aardse zen
der in de lucht gebracht en gelijktijdig op de kabel doorgegeven
zijn;
men moet rechthebbende zijn op de film of dat programma, dat
wil zeggen men moet beschikken over ds "rechten op gelijktijdige
en onverkorte doorgifte, al dan niet per kabel". Deze rechten wor
den ook wel genoemd "kabeldoorgifterechten" of "secundaire ka
belrechten" om ze te onderscheiden van "primaire" of echte ka
beltelevisie-rechten.
De grote vraag is: wanneer beschikt men over die rechten?
Bij Nederlandse films is dit duidelijk. Deze specifieke rechten zijn ex
clusief aan SEKAM overgedragen.
Bij buitenlandse films is het echter helemaal niet zo duidelijk. Ik
neem aan dat grote Amerikanen op het ogenblik hun contracten op
dit punt wel in orde zullen hebben, maar bij kleinere independants en
producenten uit andere landen vraag ik mij ernstig af of die er wel
iets over in hun contracten zetten.
(Vervolg op pagina 24)
17
