AUGUSTUS 1930 - EXPLOSIEVE KENNISMAKING
De formule voor een Europees media-instituut, zoals wij dit als
alternatief voorstellen, moet luiden:
Zoveel mogelijk gemeenschappelijkheid, met afgepaste speel
ruimte voor de lidstaten. Het instituut zou voorstellen moeten
doen, de lidstaten zouden de vrijheid moeten hebben over deze
voorstellen te beslissen en hoe ze te realiseren. Zo zouden bijv.
Nederland en Frankrijk aanbevelingen kunnen maken op grond
van de voorstellen van het instituut, terwijl andere staten - bijv.
Groot-Brittannië en Duitsland - de voorstellen bindend kunnen
beschouwen in de zin van de overeenkomstige wetten.
Tevens zou dit instituut aanbevelingen moeten doen voor de
jeugdbescherming op de televisie, vooral voor programma's die in
geheel Europa te ontvangen zijn. Bovendien zou het instituut aan
bevelingen kunnen uitbrengen voor exploitatiebeperkingen van
andere media, bijv. met het oog op de Duitse wet op de versprei
ding van geschriften die een negatieve invloed hebben op de
jeugd, en met het oog op het Duitse strafrecht (hier de 131 en
184 van het Wetboek van Strafrecht). Ook hier zouden de lidstaten
zelf kunnen beslissen, of zij de aanbeveling accepteren of niet.
Voor het realiseren van een goed functionerende jeugdbescher
ming is het minder belangrijk dat de regelingen ter bescherming
van de jeugd in Europa op een zoveel mogelijk beschermingsge-
orinteerd of liberaal niveau doorgezet worden, maar is het veel be
langrijker dat deze regelingen door de mensen in Europa als
zinvolle bestanddelen en richtlijnen van de mediamarkt worden
gezien en geaccepteerd. Een Europees media-instituut is daarom
minder op wettelijke bevoegdheden aangewezen, dan op zakelijke
bevoegdheid en acceptatie door de uitvoerende macht (bestuursli
chamen) en de bevolking van de lidstaten.
Joachim H. von Gottberg
(Standiger Vertreter der
obersten Landesjugendbehórden
bei der F.S.K.)
Wiesbaden/Rijswijk
maart 1992.
CorC.N.Crans
(Secretaris-Direkteur
v.d. N.F.K.)
In augustus 1930 gebeurde het (voor mij op de 21e) dat we ken
nis maakten met Mariene Dietrich in 'Der Blaue Engel'.
Oud nieuws: De film was kort te voren in Duitsland door Josef von
Sternberg voltooid, en in Nederland zag men het voordeel van
snelle import in.
Vroegere aktiviteiten van Mariene in naar schatting vier films, en
toch geen figuratie, waren vrijwel onopgemerkt gebleven. Maar nu
sloeg zij in als een bom, een sexbom, al was dat woord toen nog
niet in zwang. Die eerste knal heeft mijn generatie mogen beleven.
Niet iedereen nam haar dat in dank af. In die jaren leefde er nog
een flink percentage Nederlanders voor wie de bioscoop - en ei
genlijk iedere vorm van amusement, op de lantaarnplaatjes van de
zending na - aan de weg naar de hel gelegen waren. Toch was ook
menig geroutineerd bioscoopganger verward door de feitelijke
hoerigheid van de hoofdrolspeelster die niettemin, dank zij haar
talent, kans zag niet ordinair te worden.
Mariene werd 'von Kopf bis Fuss' de verpersoonlijking van de ver
leidelijkheid. In mijn ogen bereikte zij daarin het toppunt in 'Seven
Sinners' van Tay Garnett uit 1940, die pas na de oorlog hier op
dook en die nu vrijwel vergeten is, zoals zo vaak juist de inte
ressantste films, ook van anderen, in de herdenkingsparades ont
breken. (Ik denk daarbij o.a. aan 'The Great Gabbo' met Erich von
Stroheim, maar hier geldt natuurlijk altijd ook de persoonlijke
smaak).
Niet alleen waren het acteren en het uiterlijk van La Dietrich het
aankijken waard, zoals bekend zong zij ook in bijna al haar films,
hoewel zij nauwelijks stem had. Het was de geladenheid van haar
voordracht die overtuigde. Wie kent nog de niet zo hoog aangesla
gen 'Song of Songs'?
De kunstenaar die naar zijn model zoekt, krijgt van een vriend te
horen 'Did you try the gutter?'. En inderdaad, zij is in de goot te
recht gekomen, wat haar er niet van weerhoudt meeslepend te
zingen.
Begin mei is Mariene Dietrich in Parijs stilletjes heengegaan en we
weten dat geen krant dat onvermeld kon laten. De roem van de
90-jarige was niet vergeten. Haar biografische gegevens werden
opgehaald. Voor het grootste deel waren die echter al te vinden in
het juninummer 1934 van Filmliga', waarin L.J.Jordaan een lang
essay aan de actrice wijdde. En in het julinummer volgde een ge
lijkwaardig stuk over Greta Garbo. De vergelijking tussen de twee
sterren lag voor de hand, daar zij als 't ware nek-aan-nek draaf
den. Jordaan schreef, dat "zij concurrenten zijn die elkaar schijnen
te verdragen, ja zelfs in evenwicht houden". En wij renden een
paar maal per jaar naar de theaters om ze beurtelings te bewonde
ren.
Zij moeten zich ervan bewust zijn geweest, dat zij rivalen waren,
maar nijd is mij nooit ter ore gekomen. Zij hadden hun leeftijd ge
meen (Dietrich verzweeg dat zij circa vijf jaar ouder was dan
Garbo) en hun Europese achtergrond met een bescheiden carrière
tot aan de ontdekking door een invloedrijk regisseur, die ze naar
Hollywood haalde, waar zij door de schoonheidsmangel op sukses
geprogrammeerd werden.
Verder gaat de vergelijking niet op, daar hun genres van uiterlijk
en repertoire te zeer uiteenliepen. Jordaan wijst er op dat Greta ei
genlijk nooit de juiste regisseur vond, terwijl Mariene het voordeel
had van een getalenteerd en van haar bezeten cineast als Von
Sternberg. Dietrich kreeg m.i. ook intelligentere scenario's met
betere dialogen.
Het was de moeite waard om de tekst van 'Blonde Venus' te ont
houden. Hoe natuurlijk was de Duitse achtergrond van het zange-
resje uit de buurt van Heidelberg daarin verwerkt met 'Leise zieht
mir durchs Gemüt' op de speeldoos. En het neuriën van 'Ein
Mannlein steht im Walde' als Helen met haar zoontje op de bok
van een wagen vlucht. Ze markeert de volmaakte tippelaarster, als
ze zich daarna (ter wille van het kind) laat vangen door de verlief
de private-eye. Onnavolgbaar is de manier, waarop zij hoont
"What a brains", als deze stamelt "So, you are Helen...".
Ach, er is te veel te memoreren: Marlene's mooie rollen in Desire'
en 'The Garden of Allah' (met Charles Boyer nog in zijn dromerige
periode) en de geste waarmee zij afscheid neemt van Adolphe
Menjou in Morocco'. Dat kan een spelleider niet voordoen!
Na 1977 gaf Mariene Dietrich nog acte de présence door haar rol
in 'Just a gigoio', een interview-film van Maximilian Schell en een
gedeeltelijke autobiografie 'Nehmt nur mein Leben'. Zij vertelde,
dat zij weinig geld had. Hopelijk stierf zij toch niet 'in kommervolle
omstandigheden', al zien we ook hier een verschil met La Garbo,
die haar miljoenen bijtijds bedongen en belegd had.
Jacqueline Wijchers
DE STICHTING OPENLUCHTBIOSCOOP organiseert van dins
dag 18 augustus t/m zaterdag 29 augustus op het
Rotterdamse Schouwburgplein PLEINBIOSCOOP 92.
Tijdens dit evenement worden tien speelfilms vertoond op een
scherm van 12 x 18 meter. De voorstellingen beginnen om
21.30 uur en zijn gratis toegankelijk.
Voor nadere informatie betreffende het programma: 015 -
14.34.54
22
