PUBLICITEITSMATERIAAL
IN HET NEDERLANDS FILMMUSEUM
A Manyouwill lovetoUate€
Set Your Theatre Name Here
Dat er in de archieven van het Nederlands Filmmuseum omvang
rijke collecties films, foto's en affiches huizen, is menig filmlief
hebber niet vreemd. Veel minder bekend dan deze collecties
echter is het 'papieren archief' dat door het Nederlands
Filmmuseum wordt beheerd. De uitgebreide collectie papier laat
zich onderverdelen in een aantal complete archieven, zoals dat
van de NBB en van filmjournalist L.J. Jordaan (zie het artikel van
Daan Hertogs in FILM, april 1990) en in een aantal papieren verza
melingen.
Deze papieren verzamelingen zijn op hun beurt weer onder te ver
delen in de categorieën publiciteitsmateriaal, scenario's, een alge
mene verzameling en curiosa, in afnemende orde van omvang.
Voor de overzichtelijkheid beperk ik mij hier tot de eerste catego
rie. De omvang van de collectie publiciteitsmateriaal overstijgt
naar schatting het aantal van tienduizend
filmtitels, en een uitgebreide inventarisatie van dit materiaal is op
dit moment in volle gang. Van meer dan vierduizend filmtitels is
inmiddels een catalogisatie voltooid.
Het papieren publiciteitsmateriaal maakt deel uit van het 'totaal
pakket' film-affiche-foto en voegt de inhoudelijke informatie toe in
de vorm van credits, achtergrondverhalen, biografieën, enz. Het
varieert van een nuchter stenciltje tot de meest kleurrijke brochu
re. Bij de inventarisatie wordt het materiaal in categorieën inge
deeld.
Een bijzonder onderdeel zijn de - meestal Amerikaanse - press-
books, een soort brochure op kranteformaat, waarin naast inhou
delijke informatie en foto's ook een veelheid van advertentie-mo-
gelijkheden aangeboden wordt. Ook kunt u vaak de sterren in
verschillende outfits zien met teksten als 'SHOW CONSTANCE
BENNETT FASHIONS IN THE WINDOWS OF YOUR TOWN', bij de
film Paris Underground. Modereclame hand-in-hand met filmre-
clame. Ook de suggesties voor reclamecampagnes waren bijzon
der vindingrijk. Bij de film The man who came to dinner werd aan
bevolen een campagne te starten onder de noemer: Name your
choice of the "GIRL I PREFER TO TAKE TO DINNER"'. De inzen
ders die de meest interessante redenen wisten op te voeren voor
hun keuze voor Ann Sheridan ('sophisticated, scintillating, flirta-
tious, glamorous, dangerous') of Bette Davis ('witty, understan-
ding,
companionable, wholesome pretty, a good sport'), konden een
vrijkaartje winnen.
Voor de film Victoria the great, waren een aantal stills omgezet in
kleurplaten voor een kleurwedstrijd. Ook werd gesuggereerd een
boom voor Koningin Victoria te laten planten door in Victoriaanse
stijl geklede high school' meisjes. Ach eigenlijk moest elke stad
ook maar meteen aan een 'Victorian week' geloven, waarbij de
plaatselijke middenstand zijn medewerking wel zou verlenen! Alles
onder het motto: 'SELL YOUR SHOW!'.
Het Filmmuseum zou het Filmmuseum niet zijn als we niet blij wa
ren met elke vondst van materiaal uit de zwijgende periode: ook
tijdens Foolish Wives, van Erich von Stroheim (1923), werden al
pressbooks gemaakt. De 'man you love to hate' wist wat liefde is,
aldus deze informatie, en ook zou hij een vrouwenkenner zijn ge
weest: 'he shows just how they suppress or demonstrate love. All
the peculiar twists and tangles that upset even the proudest wo-
men'.
Fraai zijn ook de oude Duitse brochures, zoals de 'lllustrierte Film-
Kurier', of 'Die Filmwoche'. In deze, soms in echt gotische letters
uitgevoerde brochures, ging het een stuk serieuzer aan toe, zoals
bij het afgebeelde Sonderheft' over die Nibelungen. Uitgebreide
&irl Otanmle M Ël
informatie, met foto's ook van regisseur Fritz Lang en de diverse
acteurs, waaronder de draak ('der einzige Star'), en fraaie setfo-
to's in de rubriek 'hinter den Kulissen des Nibelungenfilms'. Van
deze film is trouwens nog veel meer materiaal aanwezig. Een deel
daarvan is in de collage zichtbaar; ook is er een in perfecte staat
verkerend programmaboekje van het Rembrandt Theater in de
collectie.
De collectie brochures gaat terug tot in de jaren '10, maar ook
nieuwe brochures worden verzameld; per slot van rekening is een
film al snel na de roulatie 'geschiedenis'. Vaak heeft men ook vol
staan met het uitgeven van een geïllustreerde folder. Deze kan
zelfs bestaan uit een enkel blad, zoals de meeste 'press sheets'.
Ook deze categorie loopt in uitvoering sterk uiteen, en geeft naast
een of enkele afbeeldingen vaak summiere informatie over de film.
Weer een volgend deel van de collectie beslaat het ongeïllustreer
de materiaal. Dit kan een enkel stenciltje met credits en een korte
filmomschrijving zijn, maar ook bevat deze categorie vaak uitge
breide 'production notes', aangevuld met biografische informatie
en regelmatig ook filmografieën van de regisseur en de belangrijk
ste acteurs.
23