RUDY BAKKER
40 jaar in het filmbedrijf
Bioscoop- en filmliefhebber in hart en nieren
5 September 1952 trad
Rudy Bakker als volontair
in dienst bij Bioscoop
onderneming A.F.Wolff.
Veertien dagen geleden
'vierde' hij zijn 40-jarig ju
bileum bij dezelfde werk
gever. Vierde tussen aan
halingstekens, want een re
ceptie, in het middelpunt
van de belangstelling
staan, zijn zaken die hem
niet liggen. In een gesprek
met FILM stemde hij toe.
"Als het maar na 5 septem
ber is!" Aldus geschiedde.
Over zijn eerste jaren in het filmbedrijf vertelt hij met een menge
ling van weemoed en enthousiasme:
"Mijn vader was fabrikant; hij had de zaak graag aan mij overge
daan, maar ik was bezeten van film en alles wat er verband mee
hield. Als het maar even kon, was ik in de bioscoop, draaide op
klasse-avonden onder grote belangstelling 16mm.film zonder ge
luid uit de beginjaren '20 en hielp 's zaterdags en 's zondags mee
in de cabine van de toenmalige weekend-bioscoop in Laren.
Kortom, mijn vader begreep wel dat opvolging in zijn bedrijf aan
mij niet besteed was en zorgde ervoor dat ik van mijn grote liefde
mijn beroep kon maken. In 1952 stapte ik de
Bioscooponderneming binnen van de heer A.F.Wolff, die City,
Palace en Camera in Utrecht en het Harmonie Theater in
Maarssen exploiteerde.
In tegenstelling tot tegenwoordig was het destijds ondenkbaar dat
je in het filmbedrijf begon als manager. De heer Wolff stond erop,
dat ik alle facetten van de onderneming leerde kennen. En dus
werkte ik aan de kassa, op de boekhouding en als operateur. Na
een jaar werd ik assistent-bedrijfsleider van het City Theater.
Film was mijn leven, voor iets anders had ik geen tijd. Ik zeg niet
dat dat goed was, maar ik was nu eenmaal bezeten van het vak.
Ook buiten mijn werktijden om was ik in het bedrijf aanwezig. Ik
luisterde naar wat er bij de programmering gebeurde, maar ook
naar de reacties van het publiek in de zalen en de foyers van onze
theaters.
Mijn enthousiasme werd beloond met de functie van bedrijfsleider
van Filmac-Palace. Overdag was Filmac-Palace een soort Cineac,
het journaal met aansluitend daarop tekenfilms; 's avonds draai
den er voornamelijk cowboyfilms, die betrekkelijk weinig publiek
trokken. Ik had andere ideeën over de programmering van Filmac-
Palace en stelde voor reprises' te draaien in de avondvoorstelling.
Ik kreeg het groene licht! Die maandag op de Filmbeurs program
meerde ik de eerste reprise, 'De slag om Arnhem'. Het werd een
groot sukses!
Uit deze tijd stamt trouwens mijn grote hobby, tekenfilms, voorna
melijk op 16mm.. Voor Filmac-Palace programmeerde ik namelijk
behalve 'reprises' ook tekenfilms, documentaires en kluchten.
De Filmbeurs is een fenomeen dat we helaas niet meer kennen,
ledere maandag verzamelden verhuurders en exploitanten zich in
de grote zaal van Krasnapolsky in Amsterdam om te onderhande
len. Er heerste een gezellige drukte; ieder verhuurkantoor had een
aparte box, waar direkteur, booker en vaak ook iemand van de af
deling publiciteit bijeen waren. Ik herinner me - het moet beginja
ren '50 geweest zijn - nog levendig de heer Boekman, direkteur
van Filmtrust. De maandag na de suksesvolle première van 'Ciske
de Rat' klom hij in de bomvolle Krasnapolsky-zaal vóór zijn box
op een stoel en riep met luide stem de weekend-recettes van
'Ciske' om! Zijn werkwijze had effekt: onmiddellijk verzamelde
zich voor de box van Filmtrust een lange rij exploitanten!
Toen de heer Kaposi, algemeen bedrijfsleider en rechterhand van
de heer Wolff, door ziekte tijdelijk afwezig was, mocht ik de pro
grammering van hem overnemen. Toen hij met pensioen ging,
werd ik eerst algemeen bedrijfsleider en later direkteur program
mering.
Die eerste jaren deed ik in samenwerking met de heer Wolff de
programmering voor al onze theaters. Van hem en van de heer
Kaposi heb ik het vak geleerd. Als we onderhandelden met een
verhuurder verstond de heer Wolff de kunst om eerst te luisteren,
iemand zijn hele verhaal te laten afdraaien om dan pas een tegen
voorstel op tafel te leggen. Ik kon regelmatig de neiging niet on
derdrukken om middenin het verhaal te vallen; dan keek hij alleen
maar naar me en legde daarbij zijn vinger op z'n mond of zette zijn
hand aan z'n oor. Een duidelijke en goede les!
De programmering deden we letterlijk samen. Als ik telefonisch
onderhandelde, leverde de heer Wolff, duidelijk hoorbaar voor
mijn gesprekspartner, zijn commentaar. Er was dan ook een ver
huurder die steevast aan de telefoon kwam met 'Goeiemorgen
Rudy, goeiemorgen meneer Wolff!'
Maar daar moet ik wel aan toevoegen dat, wanneer ik een beslis
sing nam waar de heer Wolff het niet mee eens was, hij altijd ach
ter me bleef staan. Dat heb ik enorm gewaardeerd. Ik heb ook
nooit overwogen naar een ander bedrijf over te stappen, omdat er
hier veel kon en nog steeds kan. Ik heb de vrijheid mijn ideeën in
de praktijk realiseren."
Is de programmering als zodanig erg veranderd in de loop der
jaren?
"Het métier is volkomen gewijzigd. Het is - zonder sentimenteel te
zijn over 'de goeie, ouwe tijd - harder, zakelijker geworden.
Om te beginnen was er vroeger een groot aantal onafhankelijke
filmverhuurkantoren. De vertegenwoordigers van de kantoren en
de exploitanten troffen elkaar op de Filmbeurs, zoals ik al vertelde.
Er werd vaak onderhandeld bij een kop koffie of een hapje eten.
De films werden op de markt gebracht aan de exploitanten en niet
- zoals nu gebeurt - aan het publiek. Daar komt bij dat er veel
meer titels beschikbaar waren, maar per titel een beperkt aantal
kopieën. De meeste films gingen met één tot drie kopieën in rou
latie. Als er al eens een film met zes kopieën uitging, betrof het
een echte 'klapper'. Sommige films waren jarenlang in roulatie.
Beslissingen werden snel genomen, omdat je zekerder was wat
een film ging doen, meer greep op de markt had dan tegenwoor
dig. Ik kon destijds probleemloos op vakantie gaan, want je kon
gerust 4 tot 5 maanden vooruit programmeren. Dat is nu toch on
denkbaar! De laatste jaren is het aantal onafhankelijke filmver
huurders aanzienlijk teruggelopen. Door het dalende bioscoopbe
zoek en de concurrentie van de Amerikaanse kantoren, konden de
meesten zich niet handhaven. De programmering verloopt nu
voornamelijk telefonisch; er wordt hard onderhandeld. Door de zg.
window-regeling ben je gedwongen een titel direkt in te zetten; je
kunt je niet permiteren 'even' te wachten, want dan ben je te laat.
Een half jaar na de bioscooppremière ligt de film al in de video
theek, twee jaar daarna is hij op de televisie te zien.
Het komt nu regelmatig voor dat een film een bioscoop-release
krijgt uitsluitend met het oog op een snelle video-release.
Dergelijke films worden vaak uitgebracht zonder enige publiciteit.
Een volkomen zinloze zaak!
27