HET SCHOONHEIDSIDEAAL IN DE FILM
Met 'ideaal' doel ik niet op een bepaalde standaard (al was en is een
zeker type uiterlijk wel eens een tijdje mode), maar op het streven om
knappe spelers op het doek te tonen. Toen het filmen nog in de kin
derschoenen stond, had men voldoende aan de verwondering over
het heus bewegen van de beelden, in korte schetsjes, en lette men
niet zo nauw op inhoud en uiterlijk.
Vanaf het begin bevond het filmen zich echter in een voortdurende
evolutie. De verhalen kregen een langere adem en gingen van lieverle
de over van kluchten en stuiversromans naar melodrama. Vorm en
inhoud ontwikkelden zich gezamenlijk, en weldra ging men de be
hoefte gevoelen naar mooie mensen te kijken. Een minder fraai uiter
lijk werd veranderd in wat men toen voor fraai hield. Denken we maar
eens aan de befaamde Lya de Putti in Duponts 'Variété' uit 1925
(heeft iemand ooit verder van haar gehoord?), wier gelaatstrekken
achter een dik masker van schmink schuil gingen. Ook Elisabeth
Bergner, zo prachtig van zichzelf, heeft zich in het begin aan dit pleis
terwerk moeten onderwerpen. Annabella was in Farkas' Franse versie
'Variétés' - tien jaar later - heel wat eenvoudiger en lieftalliger. Die
film schijnt volkomen vergeten.
Weliswaar kan niemand op het witte doek zonder schmink, en dat
was vooral aan figuren als Zarah Leander en Martha Eggert, die we
gens hun zang gecast werden, goed te zien. Ook de make-up is nu
veel geraffineerder geworden.
Al kunnen we ons nog vaak verwonderen over de lage kwaliteit van
hedendaagse filmverhalen, het is toch een feit, dat er een genre sce
nario's is ontstaanwaaraan in de eerste plaats eisen van levensecht
heid en psychologische verantwoording worden gesteld. De 'nouvelle
vague' was daar niet vreemd aan, en het proces is nog niet ten einde.
Laten we eens de veschijning van twee heldinnen in heel verschillen
de situaties naast elkaar zetten: Ingrid Bergman in het onaantastbare
'Casablanca' uit 1942. Zij is een goed actrice, die de nodige overtui
ging legt in de dramatische afscheidsscène. Maar grote aandacht is
daarbij besteed aan de keuze van haar hoedje. Dat moest passen bij
haar pakje en op de centimeter nauwkeurig op haar lokken staan. En
niemand bekommerde zich om de vraag hoe een emigrante zo'n ge
varieerde garderobe in haar bagage kon meeslepen. Ter vergelijking:
Jodie Foster in het recente 'Little Man Tate'. Zij had het zelf voor het
zeggen, maar zij laat haar uiterlijk niet prevaleren: sluik haar, een vlak
ke make-up, een nonchalante hemdblouse, aangepast aan haar om
standigheden. Dat had in 1942 eenvoudig niet gekund.
En twee mannen tegenover elkaar: Clark Cable staat in 'His Girl
Friday' (1940) een mooie man te zijn, terwijl in dezelfde rol in 'The
front Page' uit 1974 Walter Matthau elke charme versmaadt. Hij is al
leen maar de meedogenloos bezeten chef.
Wel kan soms een plot om het uiterlijk schoon zijn opgebouwd, bijv.
'La Sirene du Mississippi' met Catherine Deneuve.
Als voorbeeld van een onaantrekkelijke actrice geldt Paula Wessely,
die het toch helemaal redde door goed spel in uiteenlopende rollen.
Een ander voorbeeld is Betsy Blair, bij wie de zg. lelijkheid het motief
was in 'Marty' en Bardems 'Calle Major', maar dat was een misver
stand. Menig kijkster verzuchtte: "Ik wou dat ik er zo uitzag."
Vóór de Tweede Wereldoorlog trad er in voor-filmpjes een jongedame
op, genaamd Madge Bellamy, die een vaste tegenspeelster meekreeg.
Deze moest de weinig benijdenswaardige rol vervullen van lelijk meis
je om Madge opvallender te laten schitteren.
Treurig is, dat niet zó weinig mannen in het vak hun tegendeel van
fraaie trekken tot komiekerigheid (moesten) omwerken.
Mannegezichten worden in 't algemeen minder belangrijk geacht. Ze
mogen stoer of interessant overkomen en hun mimiek is van belang.
Er zijn intussen toch hele series mooie mannen te memoreren.
Frankrijk was er zo omtrent de jaren zestig sterk in. Om een greep te
doen: Jean-Claude Brialy, Jacques Charrier, Alain Delon, Daniel Gélin,
Michel Piccoli, Claude Riche, Jean Sorel. Nederland heeft ook zijn
'beau', maar die noem ik niet, evenmin als onze schone dames. Dat is
te dichtbij. Toch is het net alsof het bereiken van echte glamour hier
te lande even moeizaam op gang is gekomen als het hele filmen. En
we zijn nog niet toe aan een serie 'Love Goddesses' zoals Hollywood
in 1965.
Ontroerend en levensecht spel is in de eerste plaats vereist voor de
volwassen film tegen het eind van de 20e eeuw. Toch ben ik ervan
overtuigd, dat bij een auditie in elk land nog steeds de eerste vraag is:
"Fotogeniek?". En critici doen er echt wel aan mee. We zeggen: "Wat
heeft ze een afgezakt gezicht gekregen", "Wat wordt ie dik".
We moesten ons schamen.
Jacqueline Wijchers
PERSONALIA
ROMEO SOEBRATI is per 3 augustus
jl. werkzaam bij BUENA VISTA
INT.(NETHERLANDS)BVals booker.
Na zijn studie H.E.A.O.-CE aan de
HES te Amsterdam werkte hij op
freelance basis bij o.a. U.I.P. en
Warner Bros..
TON RADERSMA (37 jr.) is sinds 1
augustus jl. werkzaam bij het
Amsterdams Filmlaboratorium CINE-
CO als In- en Extern Produktie
Coördinator. De heer Radersma
werkte eerder als projectmanager bij
AGB/Intomart en las TV-producer bij
Sky Channel en Eurosport.
JUDITH MAJOOR is benoemd tot
vice-voorzitter van de VAP
(Vereniging van Audiovisuele
Producenten).
Per 1 oktober a.s. verruilen INGE
LUBSEN en KEES OVERSIER de
Afdeling Filmzaken van de Veronica
Omroep Organisatie voor RTL 4. Tot
nader bericht neemt Programma
Directeur Joop Daalmeijer bij
Veronica de zaken voor de afdeling
Filmzaken waar.
COMMISSIE BEROEP
NIEUWE ZAKEN
De commissie heeft het beroep inge
steld door de heer F.Witteveen afge
wezen, zodat de beslissing van de
Commissie Nieuwe Zaken om aan de
heer Witteveen toestemming te wei
geren tot het verplaatsen van de per
manente bioscoop-A Movieskoop te
Heerenveen, in stand blijft.
VERHUISD
BASEMENT HOLDING BV, FIRST FL-
OOR FEATURES BV
dochterondernemingen
Bolderweg 22
1332 AV Almere
Postbus 30086
1303 AB Almere
Tel. 036 - 53.27.003
Fax 036 - 53.27.940
DOWNSTAIRS EDITING/Hans van
Dongen blijft gevestigd
op het oude adres
Oranje Nassaulaan 41
1075 AK Amsterdam
Tel. 020-66.45.180/66.47.471
Fax 020-67.68.028
DUWARE BV
Edisonbaan 18
3439 MN Nieuwegein
Tel. 03402 - 53.553
Fax 03402 - 38.500
BLUEHORSEPRODUCTIONS
Chiem van Houweninge
Ringlaan 4. Postbus 36
3740 AA Baarn
Tel. 02154-119.88
Fax 02154-228.31
INDEPENDENT FILMS DISTRIBU-
TION NV
Sphere Business Park
Doornveld 1 bus 42
1731 Zellik, België
Tel. 09.32.2.463.11.30
Fax 09.32.2.466.94.603
GEVESTIGD
ACTION-FREIGHTBV
Zandsteen 44 (Avio Trade Park)
2132 MR Hoofddorp
Tel. 020-65.33.519
Fax 020 - 65.33.652
CÉCILE VANEIJK
FILM VIDEO
Maliebaan 102
3581 CZ Utrecht
Tel. 030-33.20.23
Fax 030-31.04.09
39
