GESÜMXPERIMPT
De heer J. L. van Leeuwen over de samenwerking
van kunstenaar en ambachtsman bij de bouw en
inrichting van het Thalia Theater te Rotterdam
Avondopname van de gevel mei in de vestibule als ..eye catcher
de langzaam draaiende, spiraalvormige kroon van de
firma R. H. Jansen Ie Rotterdam
Van alle dochters van de Helikon is de Filmmuze wel
de meest dartele en dynamische. Derhalve: wie haar een
behuizing wil verschaffen, waarin zij past, moet zeker wars
zijn van elk architectonisch conservatisme. Hij dient de
Film een home te bouwen, dat naar alle kanten levend en
actueel is en in zijn gehele opzet ontvankelijk voor de
technische en aesthetische, maar ook: sociale impulsen van
het ogenblik zoals ook de film zelve altijd een synthese
is van de verschillende impulsen van een bepaald tijds
moment. Wil hij het goed doen dan dient de architect in
de conceptie van zijn bioscoop ten volle rekening te
houden zowel met de jongste ontwikkelingen der cinema
tografie als met de geest van het tijdsmoment, waarin hij
aan de verwezenlijking van zijn project gaat beginnen.
Deze tendenzen hebben zich zeker doen gelden bij de
totstandkoming van het in Juli j.1. door de Maatschappij
Tuschinski N.V. geopende Thalia Theater te Rotterdam,
gebouwd onder leiding van het architectenbureau J. P. L.
Hendriks, W. v. d. Sluis en L. A. v. d. Bosch. Hier werd
de voor de bouw van iedere bioscoop alreeds vereiste
architectonische dynamiek echter niet weinig verhevigd
door het uiterst dynamische karakter van het tijdsmoment:
de in volle gang zijnde reconstructie van de in de
oorlog verwoeste Rotterdamse binnenstad. Gedurfde
projecten wijzigen hier voortdurend de physionomie
van de stadskern, waar behalve de bouwkunstenaars
ook andere artisten het bedrijfsleven regelmatig als
opdrachtgever ontmoeten. Het diende derhalve be
grepen te worden zowel de principaal als archi
tect dat het niet voldoende zou zijn met ruime
toepassing van moderne en ultra-moderne bouwtech
nieken en -materialen een licliaam van beton,
glas en staal op te trekken: dat lichaam zou ook een
zeer bepaalde geest moeten bezitten, wilde het
in de atmosfeer van het moment in deze omgeving
kunnen ademen. Hier diende een theater te komen,
dat niet mocht aanleunen tegen voor-oorlogse tradi
ties hoe sterk die ook voor het Tuschinski-concern
juist in Rotterdam mochten gelden maar waarin
de tendenzen van het eigen-tijdse moesten worden
verdisconteerd.
Die geest van het eigen-tijdse is gecreëerd door de samen
werking van verschillende vooraanstaande Nederlandse
kunstenaars, mèt principaal, architect en uitvoerders van
de bouw. Op deze wijze is het nieuwe Thalia Theater te
Rotterdam, zeker voor ons bedrijf, een uniek voorbeeld
geworden van de practische toepassing van de talenten van
artisten, die zich niet in ivoren torens hebben teruggetrok
ken, maar zich naar de beste tradities van hun vak op het
handwerk wierpen en de harde aanpak allerminst
schuwden!
Reeds de aanblik van de licht gebogen facade schenkt
ons die overtuiging. Die gigantische plastiek van de Am
sterdamse beeldhouwer C. Kneulman werd, verdeeld in
zware betonblokken, aangevoerd uit De Steeg. Daar was
zij door de betonfabriek De Meteoor gegoten in vormen,
die door de kunstenaar zelf waren vervaardigd op ware
grootte in herfstweer en -wind in het doorweekte open
veld. Hier dus geen platonisch gecoquetteer met de
mogelijkheden van de materie, doch het han
teren en bedwingen van het materiaal door de kunstenaar
zelf.
Dat vindt men overal in het nieuwe Thalia Theater. Het
werk van de kunstenaar is geen losstaand, decoratief
element geblevenhet welslagen van het theater in
aesthetisch opzicht lijkt juist daarin gelegen, dat de kunst
er niet werd toegepast om ..toegepaste kunst" te blijven in
een creatie der bouw k u n d e. maar daarmee versmolt lol
een harmonisch geheel van moderne bouw k u n s t.
Een gaaf voorbeeld hiervan is zeker de binnenhall. Miei
vindt men als elementen: naast de toegangsdeuren tol de
zaal de tableaux van de pottenbakker Dirk Hubers. uitge
voerd door Russel-Tiglia te Tegelen. daartegenover de
decoratieve wand door de N.V. Proost en Brandt te Am
sterdam in perkament uitgevoerd, het meer dan honderd
vijfentachtig vierkante meter beslaande geknoopte vloer
tapijt naar het ontwerp van Wim Schuhmacher. door de
Koninklijke Vereenigde Tapijtfabrieken te Moordrecht
vervaardigd, en het zwevende, waaiervormige, natuur
houten plafond, door de vaklieden van de Maatschappij
Tuschinski onder beproefde leiding van G. C. Vonk aan
gebracht. Onder supervisie van Wim Schuhmacher, die
verantwoordelijk was voor de ..verbindende" kleurslelling.
i.^ hier nu in hechte samenwerking van artist en ambachts
man een interieur ontstaan, dal frappeert door een een
voudige, doch geraffineerde vormgeving, waarin het ranke
beeld van Marcello Mascherini (..De zingende man") de
smaakvolle totaliteit accentueert.
De zaal. die plaats biedt aan ruim achthonderd bezoe
kers, kent een zelfde toepassing van het werk van de
kunstenaar. Waaiervormig loopt zij toe naar de op de
nieuwe technieken ingestelde projectiewand, waar twee
strakke banen in hel uit een glasweefsel vervaardigde
doek. gedecoreerd met vogelmotieven van Jan van Keulen
(uitgevoerd door mevr. J. M. van Keulen-Drayton Lee),
plotseling een kleurig moment vormen, samen met de
/.aalfragment met een der
sgrajjitto s van Nico Wijn
berg. Links op de foto de
sobere wanddecoratie in
vogelmotieven. ontworpen
door jan van Keulen
