in de zomer van 1956 werden de onderhandelingen
tijdelijk hervat op basis van een door de exploitanten
gedaan voorstel, welke echter tot niets leidden. De situatie
bleef verder ongewijzigd totdat in Juni van dit jaar
plotseling het bericht verspreid werd. dat een deel der
exploitanten overeenkomsten had aangegaan met de Mo-
tion Picture Export Association. Bij nadere beschouwing
bleek, dat inderdaad 13 ..dissidenten"" van de 58 in
Kopenhagen gevestigde bioscopen en 4 theaters in de
provincie besloten hadden de Amerikaanse voorwaarden
te accepteren. Dit feit hebben de Amerikaanse distribu
teurs propagandistisch voortreffelijk uitgebuit met een
grootse advertentiecampagne in de Deense dagbladen, zo
dat de bioscopen in kwestie zich in een ongewone toeloop
van het publiek mochten verheugen. Maar het heeft de
overige bioscoopexploitanten er echter niet toe kunnen
brengen dit voorbeeld te volgen. Integendeel, zij hebben
hunnerzijds een tweejarige collectieve overeenkomst ge
sloten met de onafhankelijke filmverhuurkantoren, die
hun een voldoende toevoer van Europees en onafhanke
lijk Amerikaans product garanderen tegen een maximale
auteursprijs van 30 met de nadrukkelijke verplichting,
dat alle ..dissidenten" van deze leveringen en ook van die
van Deense films blijven uitgesloten. Dit laatste, het feit
namelijk dat hun geen Deense films meer geleverd worden,
is voor de ..dissidenten' een bijzonder bittere pil om te
slikken, want iedere Deense exploitant is er zich terdege
van bewust, dat het bij de huidige sterk gestegen exploi
tatiekosten uitsluitend de bij de bevolking uiterst popu
laire Deense films zijn. welke hem nog een batig saldo
kunnen opleveren. Alleen al de bedekte bedreiging, dal
zij bij acceptatie van de Amerikaanse eisen de voor hun
exploitatie onmisbare Deense films niet meer zullen
krijgen, blijkt zelfs voor de grootste weifelaars zij het
grote of kleine exploitanten voldoende aansporing
om vol te houden.
Onder normale omstandigheden produceert Denemarken
12 lot 15 speelfilms per jaar in hoofdzaak de bij de
Deense bevolking zeer geliefde blijspelen en melodrama's
maar men verwacht, dat de productie dit jaar tol 20
hoofdfilms op zal lopen. Teneinde de continuïteit te
waarborgen, subsidieert de Deense slaal deze gehele jaar
productie zonder enige discriminatie uitsluitend naar rato
van de populariteit van de films in quaestie. wat in feite
zeggen wil. dat de staat aan de producent van een film
een zeer aanzienlijk percentage van de voor haar verto
ningen betaalde vermakelijkheidsbelasting retourneert.
In het onderhavige conflict trekken de Deense produ
centen één lijn met de exploitanten, ook al omdat zij allen
zelf ook nog exploitant zijn. De Deense regering verleent
namelijk bij voorkeur bioscoopvergunningen aan produ
centen, wier bioscopen dan bovendien nog vrijstellingen
van bepaalde heffingen krijgen, alles ter stimulering van
de productie. In elk geval ondervinden de Deense exploi
tanten een grote steun in de aantrekkingskracht, welke
het nationale product op de bioscoopbezoekers uitoefent.
Men is dus nu het derde boycotjaar ingegaan met de
merkwaardige situatie, dat het M.P.E.A.-product mei
een beperkt aantal Europese films, dat door de. bij deze
organisatie aangesloten maatschappijen wordt gedistri
bueerd uitsluitend in een zeventiental bioscopen ver
toond wordt, terwijl het overgrote deel van de program
ma's der overige exploitaties bestaat uit Europese films,
aangevuld met enige tientallen films van onafhankelijke
Amerikaanse producenten. Het is een situatie, waarin
beide partijen zich niet bepaald gelukkig voelen. De ex
ploitanten hebhen rekening te houden met het feit. dal
80 van de 4.5 millioen zielen lellende bevolking, dooi
de televisie bereikbaar is. en dat de meeste Deense bio
scoopbezoekers een zo gevarieerd mogelijk programma op
prijs stellen.
Anderzijds schuilen er in deze toestand ook voor de
Amerikaanse maatschappijen gevaren. De bekende com
mentator van „Variety", Fred Hift. wees er nog onlangs
op. dat de leden van de M.P.E.A. door te volharden bij
hun mening, dat zij geen zaken kunnen doen tegen een
auteursprijs van 30 "r volgens voorzichtige schatting in
Andrea Domburg
en Kees Brusse als
variété-artisten in
de film. ..KLEREN
MAKEDE
MAN" (Filmpro
ductie Mij. ..Am
sterdam" \.l'.
N.V. Filmtrust).