BfliillR^
Inleiding
De bouw
De hal
De heep A. G. Janssen, architect te Eygelshoven. otcp de bouw
van het City Theater te Nieuwenhagen
De zaal met loge
Het toneel
Natuurlijk is het voor een jonge architect, eenmaal in
het bezit van zijn architectendiploma, een grote vreugde
in zijn eerste opdracht vorm te kunnen geven aan zijn
opgedane kennis en zich verder te kunnen ontwikkelen
in het uitwerken van diverse kleinere en grote objecten,
maar het is toch wel een bijzonder genoegen een opdracht
te krijgen voor het maken van plannen van een bioscoop,
hetgeen uiteraard zeer sporadisch voorkomt.
In Mei 1956 ontving ik een dergelijke opdracht van de
heer J. P. H. Bertram te Nieuwenhagen. Het betrof hier
de herbouw van de bestaande bioscoop welke door voort
durende mijnverzakkingen geheel verwoest was en on
mogelijk hersteld kon worden. Om deze redenen ontving
de heer Bertram dan ook in het voorjaar van 1956 in
een tijd dat de bouwstop voor bioscopen nog volledig van
kracht was eindelijk een vergunning voor de bouw van
een nieuwe bioscoop.
Door de Overheid werd als voorwaarde tot het verkrij
gen van deze vergunning gesteld, dat, behoudens de
schoorstenen, geen baksteen verwerkt mocht worden, ter
voorkoming van onttrekking van materiaal en werkkrach
ten uit de woningbouwsector.
Hiermede werd terdege rekening gehouden zodat geen
noemenswaardige moeilijkheden voorkwamen. De vergun
ning werd nu in een recordtijd verleend, mede dank zij
de voorbeeldige medewerking van de Gemeente Nieuwen-
hagen in het bijzonder de doortastende bemiddeling
van de Burgemeester en de steun en adviezen van de
Nederlandsche Bioscoop-Bond.
Alvorens tot een ontwerp over te gaan, hebben wij vele
kostbare gegevens opgedaan door een studie van onder
scheiden nieuw gebouwde bioscopen in Nederland en
West-Duitsland en besprekingen met eigenaars en bou-
12
De voorgevel van het
nieuwe City Theater
te Nieuwenhagen
toont aan, dat men
ook met moderne
bouwmethoden een
goed effect kan be
reiken. De ruime
overdekte entree en
de reclamekosten
trekken als het ware
vanzelf de aandacht.
In het bijzonder des
avonds vormt de ver
lichte hal daarbij nog
een extra uitnodigend
element.
wers. In Duitsland werden wij bijgestaan door Ir. Sentser.
eigenaar en bouwer van verschillende bioscopen. Door
deze voorbereiding kon een programma van eisen opge
steld worden, welke beslist noodzakelijk werden geacht
om een modern en een aan alle eisen beantwoordend ge
heel te krijgen.
De bouw is geheel opgetrokken in een gewapend beton-
skelet waarvan de vakken werden opgevuld met betonele
menten voor buitenmuren en Zweedse Ytongstenen voor
binnenmuren.
De kapconstructie is van staal met bimsbetonplaten en
ruberoid. De voorbouw is voorzien van een platdak van
gewapend beton. De voorgevel de zijgevels zijn nage
noeg ingebouwd is uitgevoerd in een sierbetonbekleding
en terranova pleisterwerk.
De ruime hal van 6 x 17 m, welke van buiten af be
reikbaar is via een overdekte voorruimte van 3 x 10 m
en hiervan gescheiden door een glazen deurenwand met
twee kassa's, is uitsluitend bedoeld als ruimte voor het
wachtende publiek. Dit werd mogelijk gemaakt door een
zodanige plaatsing van de nooduitgangen, dat het uit
gaande publiek via deze uitgangen en ruime tegelpaden
een directe verbinding heeft met de openbare weg. In de
hal is een ruime garderobe en een verkoopruimte aange
bracht, terwijl de wanden grotendeels afwisselend voor
zien zijn van vitrines voor het aankondigen van films,
alsmede voor de plaatselijke middenstand, waarvan een
dankbaar gebruik wordt gemaakt.
Door de harmoniërende kleuren van wanden en plafond
en de zeer moderne verlichting wordt het wachten aan
genaam gemaakt. Aansluitend aan de hal werden zeer
ruime hygiënische dames- en herentoiletten geprojecteerd.
In het programma van eisen werd door de heer Bertram
als voornaamste conditie gesteld, dat geen enkele trap of
trede geprojecteerd mocht worden. Aan deze zeer belang
rijke eis hebben wij nagenoeg geheel kunnen voldoen. De
vloer van de zaal, welke aan twee zijden bereikbaar is
vanuit de hal, loopt van de hal naar het toneel af met een
verval van 8 cm per m. Deze maat werd niet alleen ver
kregen door de alom bekende richtlijnen, doch hoofdzake
lijk gebaseerd op de praktijk, hierin bijzonder voorgelicht
door de heer Sentser, daar experimenteren hiermede on
mogelijk is.
De vloer van de loge, welke vanuit het midden van de
hal bereikbaar is, ligt op het laagste punt 50 cm boven
de zaalvloer en daartoe moesten, aangezien geen andere
economische oplossing mogelijk bleek, vier treden aan
gebracht worden, de enige treden in deze bioscoop zonder
trappen. In de practijk blijkt, dat het ontbreken van trap
pen in een theater grote voordelen kan bieden.
Bijzondere aandacht werd op instigatie van de heren
Bertram besteed aan de zitplaatsen. In de practijk stelt
men zich helaas te vaak op het standpunt, dat zoveel mo
gelijk zitplaatsen dienen te worden geprojecteerd, waarbij
men er niet van terugschrikt om hiertoe zelfs rijafstanden
te maken van 70 cm. De heren Bertram wilden de bezoe
kers het grootst mogelijke comfort bieden en een behaag
lijke sfeer scheppen, hierdoor het publiek uitnodigend tot
een regelmatig bezoek.
De sfeer dient, naar mijn mening, niet alleen te worden
geschapen door speciale behandeling van wanden, plafond.
verlichting en meubilair, maar evenzeer door de rijafstan
den der zitplaatsen, waardoor de bezoekers een vrij uit
zicht kan worden gegarandeerd.
Om de zetels niet overbodig breed te maken, maar ook
niet te smal. werd voor de zaal een afstand genomen van
85 cm en voor de loge van 95 tot 110 cm, hetgeen in
de practijk goed blijkt te voldoen. De stoelen zijn in
boogvorm opgesteld.
De wanden van zaal en loge zijn bekleed met acella-
materiaal in afwisselend geplooide vlakken van lichtblauw
en grijs. De ondergedeelten der wanden zijn voorzien van
een notenhouten lambrizering.
Het zwevende plafond, opgehangen aan spanten, is ge
heel uitgevoerd in insulite. Het middenvak van dit plafond
is in ruitvorm ontworpen en omgeven door een verlaagde
omlopende strook van twee meter breedte en een over-
gangsstrook naar de wanden, bestaande uit zogenaamde
„balkjes", waarin indirecte verlichting is aangebracht.
Boven de loge bevindt zich een nog lager hangend pla
fond.
Het geheel is in verschillende zeer zachte kleuren uit
gevoerd.
De wanden zijn verder versierd door prachtige licht-
ornamenten, gemaakt naar een ontwerp van de heren
Bertram.
Het toneel vormt met zijn opening van 6^ x 14 m,
evenals de loge. een geheel met de zaal. die 17j/£ x 22 m
In de zaal komen be
halve naar de loge
geen treden voor. De
vloer van de zaal
loopt naar het toneel
af met een verval van
acht centimeter per
meter. Er is voor ge
zorgd, dat de afstand
tussen de stoelrijcn
voldoende groot is
om de bezoekers een
comfortabele zitplaats
te kunnen aanbieden.
THEATER BOUW IN KLEINE GEMEENTEN
MMMM -,:"
