'ALS EXPLOITANTE MOET JE
ZELF ACHTER FILMS AAN'
VROUWEN IN HET VAK: Jozalien de Witte
In hetZuidhollandse land, omgeven door weilanden en dijken, ligt Gorinchem. Een
plaatsje van 28.000 zielen met een oude stadskern, waarde onvermijdelijke nieuw
bouwwijken aan zijn 'vastgeplakt'. In het centrum staat de Roxy Bioscoop. Een
twee zalen tellend theater, dat al drie generaties lang lust en leven is van één en
dezelfde familie. De drijvende kracht op dit moment is een vrouw: Jozalien de
Witte. Zevenentwintig jaar oud en als onafhankelijk exploitante vertegenwoordig
ster van een nieuwe generatie met een jong en positief geluid.
'Zevenentwintig lijkt misschien
jong,' zegt Jozalien, 'maar ik zit al
acht jaar in het vak of nee, nog lan
ger: als kind hielp ik al mee. Zo gaat
dat nou eenmaal in een familiebe
drijf: als het druk is springt iedereen
bij en als oudste dochter was ik ook
automatisch degene die de traditie
zou voortzetten. Eigenlijk was het
niet eens een kwestie van echt wil
len. Je groeit erin op, maarzo lang
zamerhand wordt het wel steeds
leuker. Sinds kort kan ik het allemaal
alleen doen, al springt mijn moeder
nog regelmatig bij. En nu ik er een
maal in zit moet het goed ook! Ik
heb niet zo'n instelling van nou, als
we er maar van kunnen leven. Ikzal
alle mogelijke moeite doen om iets
op te bouwen. Om het mooier te ma
ken en nog beter. Om te zorgen dat
het bedrijf met z'n tijd meegaat. O,
plannen zat! Gelukkig kan ik ook nog
altijd bij mijn ouders terecht voor ad
vies.'
Premières
'Voor de oudere generatie is het bio
scoopbedrijf tegenwoordig best las
tig. Het hele zakendoen is anders
geworden. Vroeger kreeg je verte
genwoordigers aan de deur en dan
werden alle films voor het komende
half jaar besteld. Tegenwoordig is
dat heel anders. Nu moet je er zélf
achteraan, en dat is het grote ver
schil met vroeger. Het betekent ook,
dat je in een familiebedrijf weleens
wrijvingen hebt. Mijn ouders zijn het
heel anders gewend.'
'Om een voorbeeld te geven: vroe
ger kwam een film hier na drie
maanden pas binnen. Tegenwoor
dig is dat na zes weken en ik heb
hier zelfs premières! Daar moet je
dan wel zelf achteraan gaan. Toen
22
ik pas begon, vonden de vertegen
woordigers van de filmverhuurbe-
drijven een plaats als Gorinchem te
klein voor een première; het leverde
niet genoeg op. Op een gegeven
moment kwam iktoevallig in contact
met de directeur van Warner BROS,
en hij heeft me de eerste kans gege
ven. Ik kreeg m'n eerste première
en het ging goed. We hebben er ge
noeg geld mee verdiend, dus heb ik
daarna steeds m'n best gedaan om
nog meer premières te krijgen. Ze
ker ais er meer dan 60 kopieën zijn
van een film kom ik in aanmerking
voor een première. Bovendien: het
publiek verlangt dat van je. De kiant
is veel kieskeuriger geworden en wil
een film direct zien. Duurt het te
lang, dan wijkt het uit naar de grotere
steden.'
'Heel belangrijk tegenwoordig zijn
de contactdagen voor exploitanten
en verhuurder waar de nieuwste
films worden vertoond. Die moetje
niet overslaan. Daar moet je naar
toe om relaties te krijgen. Als de
mensen weten wie je bent, dan den
ken ze aan je als ze iets leuks heb
ben. Ik heb er ook heel veel geleerd.
De verhuurders geven me vaak tips
en willen me graag helpen. Mis
schien omdat ik nog jong en enthou
siast ben. En zo gaat het langzamer
hand steeds beter. Het is een soort
sneeuwbaleffect.'
'Mijn ouders hebben nooit premiè
res gehad. Ze vonden het te duur.
In die tijd moest je een bedrag stor
ten om de filmkopie min of meer te
kopen. Vroeger was zo'n première
ook niet echt nodig; de mensen
kwamen toch wel. Tegenwoordig is
het bij premières zo dat de eerste
twee weken 60% van ieder verkocht
kaartje naar de verhuurder gaat en
40% naar de exploitant. Hoe langer
de film draait hoe lager het percen
tage voor de verhuurder wordt. Na
de derde week zakt het percentage
dan meestal naar 50%.'
Een gouden stad
Als exploitante heeft Jozalien een
behoorlijk takenpakket. Als gezegd
bezoekt ze contactdagen en onder
houdt ze haar relaties. Ze boekt
films, verzorgt haar reclame en pro
motie, maar staat net zo makkelijk
achter het buffet.
Jozalien: 'Je moet overal in kunnen
springen. Eigenlijk doe ik alle voor
komende werkzaamheden. Ik houd
de boel schoon, ik doe de kassaver
koop, ik draai de films en ik doe de
boekhouding, Alleen het in elkaar
zetten en uit elkaar halen van filmko-
pieën wordt door iemand anders ge
daan en naast de hulp van mijn ou
ders werk ik met oproepkrachten.
Vooral bij drukbezochte films zoals
'Dirty Dancing' is dat nodig. Ik maak
dan van tevoren een schema met
een taakverdeling. Als je constant
van hot naar her zou moeten sprin
gen krijg je stress. Als je het goed
indeelt is het leuk. Iedereen weet
dan wat hij doen moet en ik ga zelf
achter de kassa zitten. Als het druk
is, als ik in een recordtempo de kaar
ten verkoop, dan leef ik pas écht.
Daar kick ik op. Bovendien vind ik
het leuk om met mensen om te gaan
en ze een prettige avond te bezor
gen. Bij mij moeten ze lachend naar
binnen en lachend er weer uit.'
'Films als 'Dirty Dancing' en 'James
Bond', de jongerenfilms zeg maar,
doen het hier trouwens goed. In Go
rinchem gaat vooral de jeugd zo tus
sen de 16 en de 30 jaar veel naar
de bioscoop. Toch is ook een 'Out
Of Africa' mogelijk, maareen betere
film moet wel naam hebben wil er
hier publiek op afkomen. Eigenlijk is
Gorinchem een gouden stad. Het
gaat hier gewoon lekker. Bovendien
hebben we ook een groot achter
land. Daar kwam ik eigenlijk pas
achter na de film 'Flodder'. Dat was
een enorm succes. Daar kregen we
15.000 mensen op en alsje bedenkt
dat Gorinchem uit 28.000 inwoners
bestaat, waaronder baby's en be
jaarden, dan moet de rest wel uit de
dorpen in de omgeving komen.'
'Je hebt als provinciestad trouwens
een voordeel. Je kunt eerst de kat
uit de boom kijken. Je kunt eerst
even kijken of een film goed loopt in
de grote steden en hem dan pas zelf
nemen.'
Jozalien kijkt graag naar films. 'Ik ga
er helemaal in op,' zegt ze, 'en ik
vind allerlei verschillende genres
mooi.'
Uitzondering zijn de oorlogs- en hor
rorfilms: 'Daar ga ik beslist niet naar
toe. Als ik er onderuit kan zal ik het
doen.'
'Als ik een goedlopende film na zes
weken pas binnenkrijg is het trou
wens ook nog 50%, maar eerlijk ge
zegd heb ik daar niet zo'n moeite
mee. Het zit bij mij toch wel vol. Veel
exploitanten bekijken dat watte een
zijdig, vind ik, Ze kijken alleen maar
naar hun eigen bedrijf, terwijl een
verhuurder toch veel meer kosten
