Research en
Managementinformatie
Stemra, 16-02-'88
De civielrechtelijke aanpak
Na afloop van een strafrechtelijk on
derzoek treft Video Veilig een voor
ziening voor de toekomst. Video Vei
lig stuurt de videotheekhouder een
1.000-verklaring ter onderteke
ning toe, waarin de videotheekhou
der o.a. verklaart dat hij geen illegale
videocassettes meer te huur aan zal
bieden. Wordt bij een volgend on
derzoek geconstateerd dat de video
theekhouder zijn woord niet heeft
gehouden, dan moet hij 1.000,-
per aangetroffen illegale kopie beta
len.
Mocht de videotheekhouder niet tot
ondertekening van de verklaring wil
len overgaan, dan vraagt Video Veilig
de rechter om de overtreder een ver
bod op te leggen om nog langer ille
gale cassettes te verhuren. De
dwangsommen die door de rechter
worden opgelegd zijn doorgaans ho
ger dan 1.000,-.
Inmiddels heeft Stichting Vdeo Veilig
enkele honderden antipiraterij
verklaringen in haar bezit. Boven
dien heeft de rechter ruim tweehon
derd vonnissen in kort geding aan
de Stichting toegewezen.
Vormen van piraterij
De aangetroffen illegale videocas
settes laten zich onderverdelen in
drie categorieën: hetcounterfeitpro-
dukt, de 'piratenkopie' en de back-
to-back kopie.
Onder counterfeit wordt verstaan het
produkt dat door de piraat tot in de
tails wordt nagemaakt naar voor
beeld van het originele produkt. Dit
produkt, dat niet van echt te onder
scheiden zal moeten zijn, is voor de
piraat duur in aanmaak. Staat daar
een grote afzet tegenover, dan is het
counterfeitprodukt voor de piraat
nog wel lucratief. Afzet is voor hem
echter een probleem geworden.
Over het algemeen zijn videotheek
houders niet meer bereid tot het ne
men van het risico van aankoop van
dit illegale produkt.
Konden videotheekhouders zich in
het verleden nog weleens beroepen
op onwetendheid ten aanzien van
het aangeboden produkt, thans is
dat niet meer mogelijk. Sedert au
gustus 1984 voorzien NVPI-video-
distributeurs hun videocassettes van
een holografisch veiligheidszegel.
Vervalsing van dit zegel is zeer moei
lijk en tot nu toe gemakkelijk herken
baar.
Bovendien gaat er nu constant een
stroom van informatie van de legale
distributeur over zijn produkt naar de
videodetaillist middels mailings en
de vakliteratuur.
Via deze kanalen wordt de videohan-
del vroegtijdig geïnformeerd over de
data van uitbreng van nieuwe video
films. Daarmee wordt de kans van
het vroegtijdig uitbrengen van der
gelijke titels op een 'fake label' door
de piraat belangrijk verkleind.
Het verschijnen van de 'piratenko-
pieën' is vooral in de beginjaren van
de videogeschiedenis een groot pro
bleem geweest. De bezitter van een
videorecorder anno 1980 was gretig
genoeg om iedere film die op video
werd aangeboden te huren. Consu
ment noch videotheekhouder be
kommerden zich om kwaliteit of ille
galiteit. De piraat wist in die dagen
de hand te leggen op masters. Of
dat nu 35mm kopieën, 16mm ko
pieën of U-matics waren: dat maak
te hem niets uit, als er maar geko
pieerd kon worden.
De film- en bioscoopwereld - zich
nog niet bewust van de grote waarde
van het filmmateriaal voor de video
markt - heeft de piraat destijds wel
eens de kans gegeven om zich op
een goedkope wijze een master te
verschaffen voor zijn illegale praktij
ken.
Gelukkig zijn de filmproducenten, -
distributeurs en bioscoopexploitan
ten zich meer en meer bewust ge
worden van het gevaar en de finan
ciële nadelen wanneer het overzet
ten van celluloid naar magneetband
op onrechtmatige wijze wordt uitge
voerd.
De back-to-back kopie ten slotte is
de kopie die een videotheekhouder
het minste geld en moeite kost. Door
het aaneenschakelen van enkele vi
deorecorders worden van één legaal
uitgebrachte videocassette kopieën
op ieder gewenst systeem bijge-
maakt. Daalt de vraag naar de geko
pieerde videofilm, dan wordt de cas
sette opnieuw gebruikt voor een
nieuwe titel waar op dat moment
veel vraag naar is.
De resultaten
Het consequent gevoerde beleid van
Stichting Video Veilig ten aanzien
van het dichtdrukken van de illegale
verhuurpunten, het vervolgen van
producenten en aanbieders van ille
gale videokopieën, het hanteren van
de antipiraterijverklaring: het zijn
factoren die ertoe geleid hebben dat
de situatie op de videomarkt met be
trekking tot de illegaliteit aanmerke
lijk is gewijzigd.
Het aantal illegale videokopieën dat
gemiddeld per verhuurpunt wordt
aangetroffen wordt steeds lager. Dat
dit gemiddelde nog steeds veel te
hoog ligt is voornamelijk te wijten
aan de grote aantallen illegale video
cassettes die in beslag worden ge
nomen in videotheken in de Rand
stad.
diverse disciplines - filmvervoerders,
ondertitelingslaboratoria, filmlabo-
ratoria, dupliceerhuizen enz, - is be
reikt dat over beveiligingsmaatrege
len beter wordt nagedacht. Het zal
voor de Stichting een taak zijn om
het oog te blijven richten op derge
lijke maatregelen. Daarmee zal ze
de betrokken bedrijven moeten acti
veren om veel aandacht te besteden
aan maatregelen waarvan een pre
ventieve werking uitgaat.
De NVPI-videodisthbuteurs zijn de
genen die het dichtst bij het produkt
video staan. Zij zijn het ook die in
het kader van de preventie het vi-
deoprodukt omgeven met produkt-
beschermende maatregelen. Goede
voorbeelden hiervan zijn o.a. de ho
lografische NVPI- veiligheidszegel,
de uniforme leader vóór iedere vi
deofilm en het ompakverbod.
Maar wanneer in het voortraject -
de filmexploitatie - niet de nodige
aandacht besteed wordt aan een
goede bewaking van het kostbare
materiaal, dan zal het fenomeen 'pi
ratenkopie' weer een grotere kans
krijgen.
1983
1984
Research en Management-informa-
tie Stemra, 16-02-'88
Preventieve maatregelen
De Minister van Justitie heeft heel
duidelijk gesteld dat in de strijd tegen
het illegaal kopiëren de film- en vi
deo-industrie hun eigen verant
woordelijkheden hebben.
Stichting Video Veilig dringt er dan
ook bij de aangeslotenen op aan zo
veel mogelijk preventieve maatrege
len te nemen.
In dat kader heeft de Stichting zich
het afgelopen jaar beziggehouden
met het in kaart brengen van het
traject dat een 35mm kopie door
loopt. Voor een buitenlandse pro-
duktie betekent dat vanaf het mo
ment dat de kopie op Schiphol arri
veert tot in de bioscoop, tot in de
videotheek. Voor een Nederlandse
speelfilm al vanaf de montagetafel.
Alléén al door het houden van vele
interviews met betrokkenen van de
1985 1986 1987
De situatie op dit moment is, dat zich
in de partijen in beslaggenomen ille
gale videokopieën voor het meren
deel back-to-back kopieën bevin
den.
Uit het vorengaande moge blijken
dat de videoparasiet zich in mindere
mate tegoed kan doen ten koste van
de legale videohandel. Toch is het
nog steeds zo dat te vaak het ver-
huurbestand wordt uitgebreid met il
legaal gekopieerde videocassettes.
Krantekoppen als 'Videopiraterij,
dweilen met de kraan open' mogen
wellicht tot het verleden behoren,
voor Stichting Video Veilig blijft er
voorlopig nog genoeg te doen. De
'aanvaardbare' situatie, zoals de
platenindustrie die (moet) onder
gaan is voor video nog lang niet be
reikt.
Emmy Janssens
coördinator piraterijbestrijding
33
