INITIATIEVEN diende (Maarten Krabbé, red.). Als je één film per week deed verdiende je f. 125,- en daar kon je in die tijd met een heel gezin van leven. Bo vendien, met een gezin van twee kinderen was het heel goed te doen want je werkte gewoon thuis. Aan de ene kant was het misschien een riskant vak maar aan de andere kant gaf het je ook volop vrijheid en zo langzamerhand begon ik naam te maken in de branche dus ik zou wel gek geweest zijn als ik er toen mee was opgehouden. In die jaren was een vertaler wel iemand in de mar ge, een sluitpost zeg maar. Films moesten soms in een weekendje klaar. Je naam kwam er ook nooit bij. Mijn naam werd pas voor het eerst vermeld bij een film van Bunuel in 1976'. 'Toch was het meestal wel leuk om te doen. Nog steeds trouwens. Het houdt je jong om met je hersens be zig te zijn en het blijft altijd leuk om een film te vertalen waar Jeroen in zit'. Zelf is ze een enthousiast en regel matig bioscoopbezoekster. Het aan tal films dat ze, al dan niet beroeps matig, heeft aanschouwd is indruk wekkend. Gewaagd Veranderingen waren er wel in de loop der jaren. Vooral wat de 'zede lijkheid' betreft. MargreetReissweet er alles van. 'Neem de film 'L'épave' bijvoorbeeld (kijkt in één van de vele notitieboekjes) dat was in maart 1952. Daar zat een blote rug in. De blote rug van Frangoise Arnou IToen kon dat eigenlijk niet. Die blote rug was veel te lang in beeld dus moest er een stuk uit. Ook waren er allerlei woorden die je vroeger absoluut niet gebruiken kon. Wat dat betreft leven wij in een heel hypocriet land. Bij ons heeft het allemaal ook veel lan ger geduurd dan elders. Ik kan me ook nog goed de film 'Last tango in Paris' herinneren. Daar zaten heel wat gewaagde uitdrukkingen in. Het was tevens één van de weinige ke ren dat er over de vertaling geschre ven werd in een recensie. 'Ik heb medelijden', schreef de recensent, 'met die keurige mevrouw die dit heeft moeten vertalen'. Dat gewaagd nu best kan blijkt uit een andere anekdote met betrek king tot woordspeling en grappen. 'Woordspellingen en grappen', zegt Margreet, 'zijn heel moeilijkteverta len. Ik zal een voorbeeld geven. Hij is wel een beetje schunnig. In The Deerhunter' doet zich een scène voor waarbij een aantal werklieden zich doucht en aankleedt na een dag in de hoogovens. Eén van de man nen geeft een raadsel op. 'Happy Roman', zegt hij. Oplossing: 'Gladia tor' oftewel, 'Glad-he-ate-her'. Daar zul je een Nederlandse variatie op moeten verzinnen. Ik heb toen het volgende bedacht: 'Een blije Schot?'....'Hij mocht pijpen'. Een ander voorbeeld komt uit de laatste James Bond-film. 'Bond hangt aan een vliegtuig en de schurk hangt aan zijn laars. Tijdens het daaropvolgen de gevecht knoopt Bond de laars los en de schurk tuimelt naar beneden. Terug in het vliegtuig merkt hij op: 'He gotthe boot', wat zowel 'Hij heeft mijn laars' als 'Hij is ontslagen' be tekent. Ik heb er 'Hij vloog eruit' van gemaakt. Waaruit maar weer blijkt dat het overbrengen van de intentie vaak belangrijker is dan de letterlijke ver taling. Of, zoals één van de regels voor het filmvertalen luidt: 'Voor een filmvertaler geldt in het bijzonder dat iedere fout en zelfs iedere verkeerde inschatting van de gevoelswaarde van een woord dubbel telt, omdat hij slechts de helft of minder van het aantal woorden ter beschikking heeft om het filmverhaal weer te ge ven. Daar staat tegenover dat hem (haar) een uiterst vrije vertaling is toegestaan, indien deze naar het doel voert'. 'Ach, de kern van de zaak', meent Margreet Reiss, 'is uiteindelijk kort formuleren. Filmvertalen is van twee kwaden de minste kiezen namelijk ondertitelen of nasynchroniseren en nasynchronisatie moet lipsynchroon zijn en daarmee verkracht je een taal volkomen! MARJO ROEVEN Bioscopera Sinds 20 maart j.l. rouleert met veel succes een aantal op film vastgeleg de opera's (niet ondertiteld) op zon dagmorgen in Calypso-Amsterdam, Cinerama-Rotterdam, Babyion-Den Haag, Reehorst-Ede, De Koning van Engeland-Hulst, Casino-Den Bosch, Calypso-Nijmegen, Metro-Purme- rend, Festival- Maastricht en Tivoli- Leeu warden. Het betreft hier registraties van ope ra's, zoals deze waar ook ter wereld zijn uitgevoerd door beroemde or kesten, dirigenten en operasterren, en zijn dus niet de persoonlijke inter pretaties van filmregisseurs als Ing- mar Bergman, Joseph Losey of Franco Zefferelli. Voor de operaliefhebber, die niet in staat is een kaartje te bemachtigen c.q. te bekostigen voor de schaarse operavoorstellingen in den lande, een uitstekend alternatief. Distributeur PAERL FILMS (Amster dam) wist beslag te leggen op onder meer: FIDELIO, TANNHAUSER, FALSTAFF, COSI FAN TUTTE en IL BARBIERE Dl SIVIGLIA. Uitslag Filmplan Oscar Toto Ruim 300 inzendingen ontvingen de dames van ADVIESBURO FILM PLAN, RIET ZEGERS en ANNE MA RIE VAN VOLLENHOVEN, op hun op roep (zie FILM maart) mee te doen aan DE FILMPLAN OSCAR TOTO. Op 11 april j.l, werden deze felbe geerde gouden beeldjes in Los An- geles toegekend (zie elders in FILM) en één dag later, na uren 'huiswerk' te hebben gemaakt, konden de da mes de winnaars bekendmaken. De prijzen gingen naar Mevr. M.E. Nieuwendijk-Lievenboom (Cinex- Enschede), Mevr. F.E. Veneman (Cannon Tuschinski Film Distribu- tion) en de Heer T.J. Dijkema (Bio scooponderneming A.F. Wolff), die allen 10 van de 11 categorieën waarin Oscars worden toegewezen op de juiste wijze hadden ingevuld. Dat het voor menigeen niet al te een voudig was blijkt uit het feit dat 25 inzenders niet verder kwamen dan 3 goede oplossingen. FILMPLAN programmeert o.a. bio scopen in Zoetermeer, Meppel, Le lystad, Roermond en Den Haag. 17

Historie Film- en Bioscoopbranche

Film | 1988 | | pagina 17