Vrouwen in het Vak: Margarete van Dam "Casting is meer dan alleen maar mensen verhuren" Op het moment dat Margarete van Dam in 1972 aan de Plantage Parklaan 12 een casting bureau begon, was Nederland wat dat betreft nog onontgonnen terrein. Het bureau stond in het telefoonboek ver meld onder de rubriek 'modellenbureau'. Van enige centrale registra tie van acteurs en actrices was geen sprake. Margarete moest het bu reau vanuit het 'niets' opbouwen en deed dat met groot sukses. Haar carrière in het filmvak begon in 1955 bij het agentschap van MCA in Duitsland, haar geboorteland. Daar deed zij de discipline en vaardigheden op, welke onontbeerlijk zijn voor goed 'artists-mana- gement'. Ze begeleidde coryfeeën als Gina Lollobrigida en Charlton Heston en maakte kennis met wereldberoemde regisseurs. Toen zij in 1962 met de Nederlandse journalist Bob van Dam in het huwelijk trad en inmiddels in Nederland woonde, besloot ze zich uit het vak terug te trekken om zich geheel te kunnen wijden aan haar ge zin. Na de boeiende, maar in beslagnemende periode bij MCA genoot ze van het moeder en huisvrouw zijn. Dat ze in 1972 toch weer aan de slag ging, was dan ook zeker niet op eigen initiatief. "Ik werd min of meer gedwongen mee te doen", al dus Margarete. "Een oud-collega belde me op vanuit Duitsland met het verzoek of ik niet een geschikte Nederlandse acteur kende voor de produktie Tribunaal der Kontinenten'. Ton van Duinhoven leek me dé aangewezen persoon hiervoor." Het trof haar hoe moeilijk het was acteurs op te sporen en te benaderen; op het gebied van casting en management was Nederland een vacuüm. Vrienden uit het vak dron gen er bij haar op aan daar verandering in te brengen. Na enige aarze ling liet ze zich overhalen. De beginperiode was erg moeilijk. Casting was in Nederland niet al leen onbekend, maar werd - en wordt - ook ondergewaardeerd. Type rend voor deze houding was dat men het bij de aftiteling van een film niet nodig vond Margarete van Dam's naam te vermelden, hetgeen in het buitenland totaal ondenkbaar is! Bovendien had zij een extra handicap te overwinnen, de Nederlandse taal. Maar het lukte en in 1977 verzorgde ze samen met een Engelse casting director de casting van 'Een Brug te ver' van regisseur Ri- chard Attenborough. Daarna volgden vele films o.a. 'De Vlieg' naar een boek van Guy de Maupassant, die in 1979 een Emmy kreeg voor Beste Buitenlandse Film, 'Sabine' van René van Nie (1981'Op Hoop van Zegen' uit 1986, en recentelijk 'Rituelen'. De mooiste, maarte vens zwaarste herinnering bewaart ze aan 'Pastorale 1943' (1978) van Frans Rasker, onder regie van Wim verstappen en gebaseerd op een boek van Simon Vestdijk. "Vestdijk is niet bepaald gemakkelijk leesbare literatuur en voor mij was de taal nog een extra handicap. Maar ik worstelde me erdoorheen en de samenwerking met produ cent en regisseur was zó goed dat we alles twee dagen vóór de opna men rond hadden, kontrakten inkluis, echt uitzonderlijk!" Op de vraag wat casting precies inhoudt, antwoordt Margarete: "Veel mensen denken dat het zoiets is als het verhuren van acteurs, maar er zit oneindig veel meer aan vast! Als ik word benaderd voor de cas ting van een produktie, is op de allereerste plaats het kontakt met de regisseur van belang. Zijn wensen staan voorop". Margarete ver diept zich uitvoerig in het script en de diverse rollen om zo de juiste acteurs te kunnen kiezen. "Je moet in staat zijn in beelden te den ken", aldus Margarete. "Het kiezen van de cast gebeurt in nauw over leg met de regisseur, zodat het van groot belang is dat je met hem op één lijn zit. Casting is een kreatief vak en die ruimte heb ik absoluut nodig". Margarete heeft vele geroutineerde en ervaren acteurs en actrices onder contract. Zo heeft ze o.a. Reneé Soutendijk, Monique van de Ven en Rutger Hauer begeleid. Als het gesprek komt op jong Neder lands talent, breekt er een stroom van kritiek los. "CASTING IS MONNIKENWERK IN NEDERLAND" In geen enkel land kun je een agentschap voor acteurs beginnen zon der een licentie; in Nederland is dat wél het geval. Iedereen die op het idee komt een casting buro te beginnen, kan dat doen. Dit heeft uiter aard grote gevolgen. "Eén van de belangrijkste taken van een casting buro", aldus Margarete, "is het vakkundig begeleiden van jong talent op allerlei terrein, zoals bijvoorbeeld optreden in het openbaar, les sen op vakgebied en het doen van audities. Jong talent wordt hier in tegenstelling tot andere landen niet beschermd en gekoesterd." En zonder de hiervoor zo broodnodige subsidie zal dit ook niet mogelijk worden. Zelf begeleidt zij zo'n twaalf veelbelovende talenten. Daar komt bij dat Nederland een klein land is en de mogelijkheden tot ontplooiing gering zijn. Zo ging bijvoorbeeld Marushka Dettmers naar Frankrijk, waar men haar talent onderkende; ze werd intensief begeleid en is nu een idool. Welke rol speelt een casting buro bij het tot stand komen van een pro duktie? Margarete ziet casting als "een onontbeerlijke verbindings schakel tussen acteur en producent." Vaak wordt de geschiktheid van een acteur of actrice voor een bepaalde rol beoordeeld n.a.v. een auditie. Een auditie is en blijft een momentopname en is in feite to taal niet toereikend om de mogelijkheden van een talent aan het licht 35

Historie Film- en Bioscoopbranche

Film | 1989 | | pagina 35