maakt. De ANF melde halverwege het jaar 1989 reeds een aanzien
lijke stijging van de publieke belangstelling. De totaalcijfers over
1989 zijn echter nog hoger uitgevallen dan werd verwacht. De twintig
grote Filmtheaters voor de kunstzinnige film, gingen met hun jaarcij
fers over de magische grens van een 1/2 miljoen bezoekers heen. In
1988 waren het er nog 446.782 in 1989 steeg dit aantal naar 511.962
14,6%). Met het zevental nieuwe leden, waaronder een aantal
Filmtheater-initiatieven plus twee filmcircuits (Groningen en Fries
land) kwam het totaal uit op 557.542 bezoekers over 1989.
Opvallend is dat in 1989 de stijgende publieke belangstelling voor de
Filmtheaters zich niet heeft beperkt tot de grote vier Amsterdam, Rot
terdam, Utrecht en Den Haag. Ook een aantal grote steden buiten de
Randstad zoals Alkmaar, Arnhem, Haarlem, Nijmegen, Maastricht,
Groningen realiseerden aanzienlijke stijgingen. Absolute topscores
werden gehaald in het vernieuwde Filmtheater Rialto in Amsterdam
(+70,8%) en het oudste Filmhuis van Nederland 't Hoogt (+61,3%).
De stijgende bezoekersaantallen zijn volgens de ANF het gevolg van
twee ontwikkelingen.
1. De aktieve en succesvolle aankoop van kunstzinnige films door Ci-
nemien en de nieuwe distributie-combinatie International Art Film/
Film Museum (IAF/NFM) is zeker de belangrijkste. Zonder deze
(gesubsidieerde) filmverhuurders zouden films als de Commissa
ris, Het Rode Korenveld, Kleine Vera (IAF/NFM) en Yaaba, Short
Film about Love, Jungfrauenmachine, Shame en Romance of
Book and Sword (Cinemien) geen weg naar het publiek hebben ge
vonden.
2. Opvallend is voorts, buiten de Randstad, de verdere teruggang
van de betere Bioscoop-programmering (arthouses). In 1989 is
op een pijnlijke manier duidelijk geworden dat ook de kwaliteits-
filrn en betere bioscoopfilm nog slechts een marginale rol speelt
voor het commerciële filmbedrijf. De voormalige filmhuizen zijn
deze functie nu volledig aan het overnemen. Het succes van de
professionalisering in deze Filmtheaters, kwaliteitsverbetering op
het gebied van zitcomfort, projektie etc. is daar niet alleen debet
aan. Films van kleinere commerciële distributeurs als The Movies,
Argus Film, Hungry Eye Pictures en Melior krijgen absoluut te wei
nig kansen in de Bioscoop. Het succes van deze kwaliteitsfilms en
kunstzinnige films in de Filmtheaters van de ANF bevestigt dat.
Bagdad Café, Mauvais Sang, Naked Youth, Torch Song Trilogy, Une
Histoire de Vent, Track 29 maar ook Do the Right Thing en Dange-
rous Liasons; het zijn allemaal titels die het publiek nog slechts
vooreen korte periode in plaatselijke bioscopen kan bekijken.
De vraag doet zich voor of het bioscoopbedrijf niet volkomen ten on
rechte naar nu blijkt, in een groot aantal steden de arthouse-functie
heeft laten vallen. Kwaliteitsbioscopen in bijvoorbeeld Amsterdam
(The Movies, Cinecenter, Kriterion), maar ook in plaatsen alsTilburg
(Cinecitta), Wageningen (Molenstraat) en Groningen (The Movies)
bevestigen dat er nog wel degelijk een markt is voor de betere bio
scoop-film.
In die context is het misschien goed nog eens te verwijzen naar het,
een aantal jaren terug in opdracht van de NEHEM uitgevoerde onder
zoek 'De Consumentgerichte Bioscoop', waarin zeer uitdrukkelijk
aandacht werd besteed aan de publieksgroep 'kunst-film-liefheb-
bers'. Landelijk ging het volgens het onderzoek om een potentieel
van 15 van de bioscoopbezoekers. In de begeleidende circulaire
werd gesproken van een groep van 663.000 bezoekers die samen
goed zouden zijn voor 3.276.000 bezoeken per jaar. Een naar toen al
bleek uiterst trouwe en hoog-frekwente groep. Het onderzoek werd
in 1986 afgerond. (14.500.000 Bioscoopbezoekers). Wordt het lang
zamerhand niet eens tijd dit onderzoek te herhalen? Misschien kan
dan ook nog de vraag aan de orde komen wat de bioscopie in Neder
land met de resultaten van het eerste onderzoek heeft gedaan. Even
memoreren: het bioscoop-type kunst-film-liefhebber maakte o.a. de
volgende gegevens van belang: parkeergelegenheid, theatersfeer,
gezellig buffet, films moeten langer blijven lopen, ruim voorpro
gramma, geen pauze tijdens de film, zo mogelijk langere films. Zon
der onderzoek kan er nu al een punt aan worden toegevoegd: Logo
Associatie van Nederlandse Filmtheaters.
Drs. Gerard Bunnik,
Beleidsmedewerker/Consulent
Associatie van Nederlandse Filmtheaters
"De Commissaris
24