Vrouwen in het Vak:
RITA HORST
Van 'Alice in Wonderland' tot Romeo
11 april 1990: In het Cannon-Tuschinski Theater te Amsterdam vindt
de première plaats van de nieuwe Nederlandse speelfilm 'Romeo'.
De volgende dag verschijnen in de dagbladen recensies met koppen
als "Romeo van Rita Horst: de kwaliteit van eenvoud en respect"
(Volkskrant), "Debutante verrast met gevoelige film" (U.N.) en
"Romeo: verrassend debuut van Rita Horst" (Telegraaf).
De kritieken zijn stuk voor stuk lovend. Opmerkelijk, zeker voor een
produkt van eigen bodem.
Wie is deze 'vrouw in het vak', die tot nu toe voor velen een on
bekende was?
Ondergetekende had een gesprek met haar over film, het vak en
'Romeo'.
ALICE IN WONDERLAND
Rita Horst (32 jr.) droomde er als 16-jarige, wonend in Barneveld,
van actrice te worden. En - kenmerkend voor Rita's verdere loopbaan -
bleef het niet bij dromen alleen. Ze meldde zich aan bij de toneel
school, maar werd afgewezen. "Niet zo verwonderlijk", zegt ze
lachend, "ik was een puber van het platteland en zo groen als gras!"
'Omdat het voor een meisje altijd van pas komt', volgens de heer
sende opinie, ging Rita een secretaresse-opleiding volgen bij Schoe-
vers. Ze vond het in één woord vreselijk, maar via een leraar Publici
teit, verbonden aan het Instituut, kwam haar het beroep van regie
assistente ter ore. Dat leek haar wel, in ieder geval was het meer in
de richting waarin ze wilde gaan.
Nog niet gehinderd door enige kennis van omroepland, verstuurde
ze zo maar een aantal sollicitatie-brieven. Ze werd opgeroepen en
aangenomen door de NCRV. Rita was er zich wel van bewust dat
Hilversum niet bepaald Hollywood was, maar voelde zich toch een
beetje 'Alice in Wonderland'. "Na Barneveld was ongeveer alles
spannend!"
Ze had er eigenlijk geen idee van wat het vak regie-assistente inhield.
Die opleiding kreeg ze in de praktijk.
Ook nu bestaat er nog steeds geen opleiding tot regie-assistente.
Wel worden er korte, zeer intensieve cursussen georganiseerd. Aan
één daarvan is Rita op het ogenblik als docente verbonden voor een
periode van drie maanden.
Rita:Regie-assistente is een heel zwaar beroep. Je moet een dui
zendpoot zijn. De inhoud van het werk wisselt namelijk per regis
seur. In het kort zou je het zo kunnen omschrijven: wat de regisseur
inhoudelijk doet, zet de regie-assistente om naar de praktijk. Bij
grote produkties vormt de assistente de schakel tussen de regisseur
en de producer. Aan kleinere produkties komt meestal geen pro
ducer te pas en komen zijn werkzaamheden voor rekening van de
regie-assistente. Om dit vak goed te kunnen doen, moet je een
bepaalde instelling hebben: alles willen weten, accuraat zijn, vragen
als er iets onduidelijk is, overal bij zijn en met je neus bovenop staan,
want niets mag je ontgaan en ook flexibiliteit is een onmisbare eigen
schap".
Na zo'n zes jaar bij de NCRV gewerkt te hebben, vond Rita het tijd
worden voor iets nieuws. Hoewel ze bij de NCRV met plezier werkte
en er in de loop der jaren ongelooflijk veel geleerd had, kreeg ze op
den duur toch het gevoel op dood spoor te zitten.
Ze waagde - en met sukses - de sprong naar freelance werk.
ROMEO - DE MOEITE WAARD
Natuurlijk had Rita er ook in de periode bij de NCRV weleens over
gedacht zelf te regisseren.
Samen met vriend en collega Theo Bierkens analyseerde ze films,
maar na het zien van 'de grote films' kwam de twijfel om de hoek
kijken of ze wel in staat zou zijn iets zo waardevols af te leveren. Het
idee ooit zelf te regisseren werd naar een achterkamertje verbannen.
Zoals iedereen heeft kunnen lezen en horen, kregen Rita en haar
vriend Johan Leysen het onvoorstelbare verdriet te verwerken van
het verlies van hun kindje.
Rita's woede over het ijzige stilzwijgen rond dit onderwerp, vond een
uitweg in het schrijven hierover. Aanvankelijk was ze van plan een ar
tikel te publiceren om het taboe te doorbreken, maar Theo Bierkens
bracht haar op het idee dit onderwerp te verfilmen. Vanaf dat mo
ment ondernam Rita aktie om de film te realiseren en was ze van me
ning, dat als iemand juist déze film zou maken, zij het zélf zou zijn en
niemand anders.
Geen twijfel, geen angst onderuit te gaan?
"Veel mensen leven in constante angst, worden geleefd, maar ik
heb voor mijzelf een bewuste keuze gemaakt. Ik wil later, in m'n
schommelstoel zittend, niet hoeven zeggen: had ik maar een film ge
maakt, ik zeg dan liever: ik heb een film gemaakt, maar het is niets
geworden."
De voorbereidingen en de uiteindelijke verfilming van 'Romeo' verlie
pen voorspoedig. Binnen een jaar was alles rond, geschreven, gefi
nancierd en geproduceerd.
Hoe heb je het zelf regisseren ervaren
"Ik ambieer zeker niet regisseur te zijn. Het is zo'n gedoe, zoveel
slapeloze nachten! Als je dat vaak doet, ben je op je vijftigste dood!
En als ik dan toch op m'n vijftigste dood ga, dan moet het wel voor
iets zijn wat de moeite waard is! 'Romeo' was al die moeite waard,
maar zolang ik niet iets tegenkom wat ik perse wil verfilmen, regis
seer ik gewoon niet".
"Veel films", zo vervolgt ze, "zijn volstrekt overbodig. Er worden films
uitgebracht, omdat iemand een film wilde maken en niet omdat
iemand iets zinvols te vertellen had."
Een pure amusementsfilm is aan jou dus niet besteed?
Rita: "Blijkbaar is er een markt voor, maar de echte 'dijenkletsers' zijn
niets voor mij. Mijn voorkeur gaat uit naar geraffineerde humor. De
15
