Nieuws over multi- en megacomplexen
Het "Filmtheater-Seminar" 1990 in Baden-Baden
Van 27-29 maart werd voor de twintigste keer de grote jaarlijkse conferentie van de Duitse bioscoopbond (Hauptverband Deutscher
Filmtheater) gehouden. De deelname aan dit evenement, die deze keer voor het eerst ook uit een delegatie uit de D.D.R. bestond,
was zo groot dat de maximale capaciteit van de zalen nodig was. Dat is voor de organisatoren natuurlijk een succes, hetgeen echter
niet wegneemt dat de opzet van deze conferentie heroverweging behoeft. In dit artikel worden enige van de behandelde onderwerpen
besproken, waarvan de plannen voor nieuwe supercomplexen en de daarover gevoerde discussie zeker het belangrijkst waren.
De super-complexen
Ondanks het voor de Duitse collega's natuurlijk emotioneel geladen
onderdeel van de conferentie over de bioscoopexploitatie in de
D.D.R., waren de verwachtingen het hoogst gespannen over het on
der de titel "Multiplexe - eine neue Variante der Filmwirtschaft?" aan
gekondigde programmapunt. Als sprekers waren daarbij in het pro
gramma aangekondigd vertegenwoordigers van United Cinemas In
ternational, van Warner Bros, en van de Duitse onderneming Con-
stantin Kino Holding. Tot zijn leedwezen moest H.D.F.-voorzitter
Strate voor het begin van dit programma-onderdeel mededelen, dat
de sprekers namens U.C.I. en Constantin zich ondanks hun vaste
toezegging op het laatste moment op grond van "doorzichtige argu
menten" hadden teruggetrokken. Daardoor zat Dirk Budka, project
leider van de Warner-bioscoopexploitaties in Duitsland, als enige
achter de sprekerstafel. Terwijl Warners aldus gebleken bereidheid
tot openhartige informatie waardering verdient, is de houding van
U.C.I. en Constantin niet vertrouwenwekkend.
Warner heeft grote plannen in Duitsland. Het eerste grote complex
komt in Hamburg-Wandsbek (4000 plaatsen), en er is ook een plan
voor een tweede complex in Hamburg. Voorts zijn er concrete plan
nen voor complexen bij Gelsenkirchen, Frankfurt, Düsseldorf, Dort-
mund en Hamm, alsmede voor drie a vier in de D.D.R. (Oost-Berlijn,
Dresden, Leipzig). Sommige daarvan zullen een onderdeel vormen
van een "Warner Leisure Centre" zoals bij Gelsenkirchen wordt ge
bouwd (opening in 1991). Warner heeft hierbij een vaste samenwer
king met Britse restaurant-ketens, en er komt een mega-bowling en
een grote discotheek voor personen boven 24 jaar. Wat het parkeren
betreft, dat volgens Warner gratis dient te zijn, wordt er gerekend op
één auto per vier bezoekers, hetgeen voor het plan bij Gelsenkirchen
neerkomt op zesduizend parkeerplaatsen. In Groot-Brittannië, waar
Warner thans drie grote complexen heeft, zijn er nog vijf in voorbe
reiding. Voorts deelde Budka mede, dat er ook plannen zijn voor
Spanje, Japan en Singapore, en, samen met Sovexport, in Moskou.
De entreeprijs van de complexen in de B.R.D. zal DM 11.- a 12.- zijn.
Deze mededelingen hebben natuurlijk tot een levendige discussie
geleid. Volgens Budka zullen goed uitgeruste bestaande complexen
de concurrentie van de nieuwe vestigingen kunnen doorstaan. Op
een vraag van congresvoorzitter (en vice-voorzitter van de H.D.F.)
Klein, hoe het dan te verklaren is dat er in Engeland al nieuwe com
plexen zijn gesloten, bleef de spreker het antwoord schuldig, maar
hij wees er wel op, dat dit niet betrekking heeft op vestigingen van
Warner.
Een belangrijk aspect is uiteraard de filmvoorziening. De program
mering van de Warner-complexen zal worden bepaald door de lei
ding van de bioscopen, zonder inspraak van de Warner-verhuur.
Mede omdat Warner er volgens Budka van uitgaat dat de exploitaties
in de binnensteden het belangrijkst zullen blijven, zullen er extra ko
pieën komen, en zal er ook niet sprake zijn van uitsluiting van derge
lijke exploitaties binnen de regio van een nieuw Warner-complex. Na
mijn vraag, hoe deze geruststellende mededeling te rijmen is met in
Engeland gesignaliseerde uitsluitingen (zie "Uit de luwte" in "Film",
dec. 1989), werd de verhuur-chef van Warner-Duitsland, K. Sil-
berschneider, verzocht, eveneens achter de sprekerstafel plaats te
nemen. Deze verzekerde, dat hij er nooit toe zal overgaan, goed uit
geruste bioscopen ten behoeve van Warner-exploitaties bij leverin
gen achter te stellen of uit te sluiten. Deze uitspraak lijkt echter meer
te zeggen over het karakter van de sympathieke Silberschneider dan
over het toekomstige beleid. Overigens zij hier gewaarschuwd voor
een mogelijk misverstand. Mijn opmerking over de situatie in Enge
land had niet, zoals in Film-echo Filmwoche van 6 april is vermeld,
zo zeer betrekking op de concurrentie tussen eigen bioscopen van
maatschappijen als Warner en exploitaties van Engelse ondernemin
gen, als wel op de verdeling van de belangrijkste films over vestigin
gen van grote Amerikaanse bioscoopketens en bioscopen van an
dere ondernemingen (i.c. van Rank). Het gaat hierbij om een belang
rijk verschil. Terwijl een bevoordeling van de eigen bioscopen door
een major company gemakkelijk te bestempelen is als een inbreuk
op de kartelbepalingen, is dat niet zo eenvoudig als het gaat om leve
ring aan een andere onderneming, die evenwel in de VS. een zeer be
langrijke afnemer is. Het zou dan ook interessant zijn geweest, als
deze vraag mede beantwoord zou zijn door de vertegenwoordiger
van U.C.I., die evenwel helaas is weggebleven.
Een ander hier van belang zijnd aspect is de programmering van de
nieuwe complexen. Eerder is in dit blad al gewezen op bestaande
meningsverschillen over de vraag of de wat moeilijker films beter in
gespecialiseerde bioscopen vertoond kunnen blijven worden ("Het
complexe probleem van de supercomplexen" in "Film", sept. 1989).
Door Budka werd medegedeeld, dat het de bedoeling is, in de nieuwe
Warner-complexen alle soorten van films te vertonen, en dat daarbij
samenwerking met plaatselijke exploitanten van zg. Programmkinos
wordt gezocht. (Een Programmkino is een (mono)bioscoop, waarin
elke dag een andere film wordt vertoond. Dit zijn i.h.a. moeilijke
films, reprises en ook wel move-overs. Deze bioscopen vormen in de
Bondsrepubliek een vrij grote, door de vereniging van filmverhuur
ders officieel erkende groep.) De gevraagde uitleg van dit voorne
men was, dat Warner van plan is, één of enkele kleinere zalen in een
complex te laten exploiteren door een gespecialiseerde exploitant.
Dit is m.i. een eigenaardig plan: in een dergelijke complex zal een
arthouse-, resp. Programmkino-programmering toch de speciale
sfeer missen, en het zal sluiting van het desbetreffende Programm
kino tot gevolg hebben, een ontwikkeling die volgens Silberschnei
der juist vermeden dient te worden.
Bij de vestiging van een nieuwe generatie van bioscoopcomplexen
gaat het om de momenteel belangrijkste ontwikkeling op bioscoop
gebied. De in Baden-Baden verkregen informatie hierover - en het
ontbreken er van - is dan ook nuttig voor de beoordeling van de situa
tie in andere landen.
Golden Cinema
Sinds enige jaren bestaat er in de Bondsrepubliek de officiële erken-
