SPREKENDE MUZIEK VOOR ZWIJGENDE FILMS
OSTOTHS
ENGLISCHE
FILMMUSIK
Albert W Ketèlb^y
lil fm hit
BoSWORTH^Cb.
LEIPZïG'
mji
BAN© I
'M», i - a
Jiomponierl von
In bijna honderd jaar filmgeschiedenis is veel van wat de film heeft
gemaakt tot wat het nu is verloren gegaan. Als gevolg van mens
elijke nalatigheid, dan wel kleine of grotere natuurrampen, weten
we van het bestaan van ontelbare films alleen uit
tijdschriften of overgebleven notities van filmdistributeurs. Het
celluloid, waarop de film ooit bestond, is verloren gegaan of
gewoon vernietigd.
Vergelijkbaar, maar erger, is het gesteld met de filmmuziek, en
dan met name die uit de tijd van de zwijgende film. De muziek die
toen geklonken heeft bij films in tenten op kermissen, in Veau-de-
Ville-theaters en Music-halls, in Nickle-Odeons en in de eerste
grote bioscopen, is veelal vervlogen na het moment dat The End'
op het doek verscheen. Uit geschriften en overlevering weten we
echter dat er nooit een film werd vertoond zonder enige vorm van
muzikale begeleiding. Er werd zelfs aandacht aan geschonken in
speciale wekelijkse rubrieken en tijdschriften (kom daar tegen
woordig maar eens om) en de kwaliteit van de muziek vormde
een belangrijke factor in de onderlinge concurrentiestrijd tussen
bioscopen.
Steeds meer geld werd geïnvesteerd in musici en orkesten en
naarmate de films langer en duurder werden en de bioscopen
groter en luxer, kwamen er steeds meer musici in dienst van de
filmindustrie. In Amerika ontstonden in de twintiger jaren mam
moet bioscopen (zoals het 'Roxy' in New York met 6.200 zitplaat
sen) die meer dan honderd orkest-musici op de loonlijst hadden
staan, nog afgezien van de solisten, het koor, het ballet en de
variètè-artiesten van het voorprogramma. Film was groot spek
takel geworden en dat wilde men ter plaatse zien.
„ATMOSPHERIC SYMPHONtES"
Aangezien elke bioscoop zelf zorg droeg voor de muzikale bege
leiding van het filmprogramma, was de variëteit erg groot. Afge
zien van het financiële aspect, dat de grootte van het orkest be
paalde, vervulde de smaak van het plaatselijke publiek een be
langrijke rol: De exploitant wilde dat de film door zijn 'doelgroep'
gewaardeerd werd en muziek had daarin een dienende functie.
Het was toentertijd dan ook onmogelijk om, zoals tegenwoordig,
te spreken van 'de' filmmuziek van een film. Wat er bij de film
gespeeld werd hing af van waar, in welke bioscoop, hij gedraaid
werd.
Neem je nu, 60 jaar na dato, een kijkje in wat er over is aan muzi
kale aanwijzingen en partituren voor zwijgende films dan lijkt het
in eerste instantie of er niet veel veranderd is.
Allereerst zijn er van veel films zogenaamde Cue-Sheets overge
bleven. Door distributeurs bijgeleverde overzichten, waarin het
gebruik van bepaalde muziekwerken, per scène werd voorgeschre
ven. Op het eerste gezicht een duidelijk houvast, ware het niet dat
deze aanwijzingen meestal niet opgevolgd werden, om verschil
lende praktische redenen:
Voorgeschreven stukken waren niet voorhanden, of stonden niet
op het repertoire, men vond de muziek niet geschikt voor het
publiek, de film was op allerlei manieren ingekort zodat het tijd
schema niet meer klopte, etcetera. Daarnaast werden voor een in
verhouding klein aantal films (in Amerika circa 500) geheel uitge
schreven 'synchrone' partituren samengesteld dan wel gecom
poneerd. Zo'n partituur werd geleverd bij de film, maar ook deze
werd meestal alleen in het première-theater gespeeld en daarna,
wanneer de film door het land ging, opzij geschoven.
17
Nr. 1.
NV 2,
Nr. 3.
Nr. 4.
Band I.
Dramatic Agitato.
Szenen.
Araary ilisi OraziSser Tanx.
Arabian Nights i Arabiscise
Nachts.
OrtatteMScta SïetH'a
Professional Mar.;!» Feat-
marsch.
Tnureph- mi PttBtfaHW*«>
True Love i Treue Lïebe.
Sentiratmtaie «rtci txnari^e Sxeoen.
Mysterieus Qeheimni».
ftiKbfeclsef-umSftiirfc'satne Sxefietï.
i Sr.
Band II.
7. Comedy Komödie.
S.The Wanderer'g Return,
Waoderers Heirakehr,
HausUch© Szenen. Seriïimemaifc
9. Storm-Music Stitnn-
Musik, Wind «ïui Wetter.
W. Love's Awakening I Lie-
beserwacben. i-iebessjeneit.
1 È^ha«£ody Appassionata.
i.2. Agitato Furtoso. Par Aol-
ftjhf-, Tomtiit- umi StreifcsxeHefl.
Preïse der F;i«)te1m«amer:
Orcliestöf M. 3. y Saioa-Orchester M. 2M, Pfano-Kür.<J. M. —.6fi,
t»r«(*e d*r ÏA&8«t«:
Piano-Kottd. t*J«t HannufliüffiM. 2,--, fede Eiïtielstiintïie M. L20,
PtariO'Stfio je M. 2,50.
NEW Y€>m,K
>~>!ti'.'..t£kiï!"ti,
Film
|
1990
|
|
pagina 17
