ZtmcbOh /r <j*doc4£e...
(Vervolg van pag. 41)
van de filmindustrie hebben lijkt het plausibel dat de berichtge
ving over film en filmcultuur in de kranten eveneens voor een deel
wordt opgehangen aan dit fenomeen. Indien er artikelen verschij
nen over de fusie van een aantal studio's in de Verenigde Staten of
de verkoop van de distributierechten van een grote studio aan een
uitgeversconcern, de aankoop van een filmproduktie en distribu
tiebedrijf door een televisiemaatschappij of de notering van een
produktiebedrijf op de beurs, dan zijn zulke artikelen meestal af
komstig van de economische of financiële redactie van een krant.
Zij worden dan ook opgenomen op die betreffende pagina's. Vaak
blijft het dan ook bij een verhaal waarin de consequenties voor de
filmindustrie, de films en de filmmakers, niet worden gesigna
leerd. Filmjournalisten zouden met hun deskundigheid hier wel
een mening over kunnen formuleren. Er zou een verdeling in de
berichtgeving tot stand moeten komen.
Het lijkt of filmjournalisten zich in hun berichtgeving buiten de
recensies beperken tot aspecten van de filmindustrie die direct
zichtbaar en merkbaar zijn voor het Nederlands filmpubliek zoals
het programmeringsbeleid van het Filmmuseum, de verkoop van
de Movies in Amsterdam, de directiewisseling bij Cannon. Dat
met name de laatste twee gebeurtenissen ook invloed uitoefenen
op de financieringsmogelijkheden van Nederlandse films - beide
distributeurs geven immers ook distributiegaranties - wordt niet
gesignaleerd.
Voor de ontwikkeling van de filmcultuur in Nederland, van de
kennis van het publiek over zo veel mogelijk aspecten van de film
industrie, is het van belang dat de filmjournalist zijn berichtge
ving verbreedt.
L'ART POUR L'ART
De sterke nadruk die nu ligt op de filmrecensie zou moeten wor
den aangevuld met achtergrondartikelen en commentaar op de
ontwikkeling van de filmcultuur in diverse landen. De recensie die
vooral is bedoeld om een oordeel op basis van een analyse van
een film te geven, wordt dan ingebed in een bredere informatie
stroom.
Vooral de Nederlandse filmindustrie en de ingrijpende ontwikke
ling die zich nu voordoet, vragen om een analyse. Een lezer kan zo
een recensie beter plaatsen. De film is geen incident, een uniek
verschijnsel, maar meer een produkt van een filmcultuur die door
diverse factoren waaronder de financieringsstructuur wordt ben
vloed.
Wanneer men de berichtgeving in de kranten van andere kunst
vormen bekijkt zoals bijvoorbeeld de literatuur of het theater, dan
zijn soortgelijke opmerkingen te maken. Ook hier is een recensie,
bedoeld als persoonlijke stellingname en oordeel over een boek
of theatervoorstelling, de meest voorkomende vorm van een arti
kel. Produktieomstandigheden, financiers, het beleid van over
heid en schouwburgdirecteuren bij toneel, het beleid van uitgeve
rijen, overheid, boekhandels en bibliotheken t.a.v. literatuur wor
den in de besprekingen niet meegenomen en krijgen erbuiten, in
andere artikelen, nauwelijks aandacht. Wanneer dit wel gebeurt
dan worden ook hier opnieuw slechts feiten weergegeven. Een
fusie tussen uitgeverijen, het verschijnen van een nieuw toneel
gezelschap, de verandering van het toneelbeleid in zake de subsi
diëring bij het ministerie van WVC, 5 miljoen meer voor de lette
rensector, al deze gebeurtenissen worden niet becommenta
rieerd.
Welke betekenis deze zouden kunnen hebben voor de kunstpro-
duktie of zij een remmende dan wel stimulerende invloed hebben;
dit soort vragen worden niet aan de orde gesteld. De financiering
van kunstproduktie, de economische betekenis en hun commer
ciële impact blijven, het lijkt wel angstvallig, achterwege. Het ta
lent en de creativiteit van de kunstenaars staan centraal en het
lijkt alsof dezen zonder enige restrictie hun werk in een ideale Tart
pour l'art positie kunnen voltooien.
BETAALD VOETBAL
Hoe gek het ook klinkt, maar berichtgeving over de voetballerij
vertoont een ander beeld. Ook hier staat de wedstrijdverslagge-
ving centraal. Daarbij besteedt men uitgebreid aandacht aan de
inventiviteit en het talent van de voetballers met name van diege
nen die doelpunten scoren. Er zijn echter, en men hoeft alleen
maar de sportbijlage op maandag te bekijken, ook andere artike
len. Het beleid van een club m.n. de aanstelling van de technische
directie, de verkoop/aankoop van spelers, de trainingsfacilitei
ten, de salarissen en de premies voor overwinningen krijgen
aandacht en worden van commentaar voorzien. De financiële
positie van een club, de mogelijkheden om als naamloze ven
nootschap aandelen uit te geven, komen in artikelen aan de orde.
Uitgebreide interviews met spelers, trainers en een sfeerteke
ning van de wedstrijd naast een eigen verslag van een wedstrijd
geven een zeer gedifferentieerd beeld van de voetballerij. Daarbij
komt nog dat het beleid van de overheid, de overkoepelende en
machtige KNVB met al haar regels, de eisen van sponsors en
andere financiers uitvoerig wordt belicht en uiteengezet. Het is
niet aan te nemen dat sportliefhebbers een bredere belangstel
ling voor hun vrijetijdsbesteding hebben dan filmliefhebbers. Bij
beiden gaat het uiteindelijk om het resultaat: de film of de wed
strijd. Sportliefhebbers kunnen echter ook kennis nemen van
aspecten die een wedstrijd of de positie van een voetbalclub in de
eredivisie mede beïnvloeden zoals vooral het beleid van de finan
cierende instanties.
Krantenlezers van de kunst- en filmbijlage krijgen zulke informa
tie alleen mondjesmaat.
Dorothee Verdaasdonk
Wetenschappelijk medewerker
vakgroep muziek- en theaterwetenschap R.U.
Literatuur:
Niens, J.M.T. Het recenseren van Nederlandse en buitenlandse films door
Nederlandse critici, Utrecht 1990.
Westermann-Klepp, W.E.J. Een vergelijkend onderzoek van twee analyse
methoden op filmrecensies, 1988.
BEZOEK
aan de competitie
BETAALD VOETBAL in milj.
aan
BIOSCOPEN in milj.
seizoen:
1984-1985
3,1
1985
15,3
1985-1986
2,8
1986
14,9
1988-1987
2,7
1987
15,5
1987-1988
2,7
1988
14,8
1988-1989
2,7
1989
15,6
In de 17 competitiewedstrijden van het afgelopen seizoen trok
F.C.Groningen 132.000 bezoekers met een bezettingspercentage
van 38%; de negen Groningse bioscopen 535.000 bezoekers in
1989 (27,7%). De voetbalclub doet nog een beroep op de gemeen
schap waar het de kosten van politiebewaking en begeleiding enz.
betreft. Toch kan deze club voor het komende seizoen rekenen op een
bijdrage uit de Gemeentekas van één miljoen gulden. Wat zou het
plaatselijke filmhuis aan gemeentelijke subsidie toucheren?
43
