FILMMUZIEK
Bioscoop-, theater-, schouwburg
en congresmeubilair
MEER WETEN?
KOMPLETE BIOSCOOPTECHNIEK IN 35 mm en 16 mm
WEIJTMANS VAN LAERE
adviseert, ontwerpt en installeert komplete
bioscoopinstallaties op maat.
- DESKUNDIG ADVIES
- SNELLE 24 UURS-SERVICE
- FP 20/FP 30/B AUER ONDERDELEN
UIT VOORRAAD
- SCHERPE PRIJZEN
PROJEKTIE- EN GELUIDSTECHNIEK
Om met Henk ten Berge te spreken: "Als je meer dan 40 jaar films be
commentarieerd en nog langer films bekeken hebt, is het bijna onver
mijdelijk af en toe herinneringen uit deze periode op te halen."
Een artikel van Stefan Ram over filmmuziek trekt de registers van mijn
geheugen open. Terug in de tijd, terug naar Rotterdam. De zwijgende
film en het gebruik van reeds bestaande muziek.
Wat mij het eerst te binnen schiet, is een vertoning in het WB-theater van
een film naar Alexander Dumas' "Le Comte de Monte Christo", waarbij
tijdens een executie op het doek de tweede Satz uit Beethovens 5e
Symphonie ten gehore werd gebracht en dat was niet eens zo ontoepas
selijk. Het klonk, gezien de beperkte omvang van het orkest, heel ver
dienstelijk en bleef mij bij.
Op een zondagmorgen werd bij een propaganda-bijeenkomst in Arena
"Storm over Azië" vertoond. Direkteur Weisbarth koos voor de begelei
ding van sommige scènes "Les Préludes" van Liszt. Alweer, niet eens zo
gek.
Wijlen Ido Eijl, van huis uit violist en genoemd door Stefan Ram, diri
geerde na 1945 nog een tijd lang het orkest van het noodtheater Lutus-
ca, hoewel de 'talkie' toen al lang was uitgevonden. Later hield hij voor
de Volksuniversiteit een voordracht over zijn repertoire. Hij zette daarbij
uiteen hoe serieus hij geprobeerd had muziek en de scènes op het witte
doek te late harmoniëren.
Helemaal niet passend, zelfs potsierlijk, ging het strijkje in de Tivoli-
bioscoop te werk door het "gebed van Elisabeth" uit "Tannhauser" ten
beste te geven bij de pseudo-serenade van "Beckmessef (weliswaar
ook van Wagner). Bij die stuntelige verfilming van "Die Meistersinger
von Nürnberg" ging het scenario zich trouwens aan smakeloze varianten
te buiten.
Een jongeman uit onze vriendenkring, wiens vader een weekend-bios-
coopje ergens op de eilanden exploiteerde, begeleidde de gebeurtenis
sen op de piano die hij zijn 'spreeuwenkist' noemde. Hij deed dat zo plas
tisch mogelijk: Een geweerschot? Boem, dicht de deksel van de
spreeuwenkistlZo behielp men zich dus alom zo goed mogelijk.
Effektief en werkelijk indrukwekkend was het ten gehore brengen van
Beethovens ouverture "Egmont" bij "Pantserkruiser Potemkin". Ik kan
me de twee niet meer los van elkaar denken. Bij een bepaalde passage
zie in gedachte weer de geschutstorens in positie draaien. Pas later is er
speciale muziek voor deze wereldberoemde film gecomponeerd.
Een grap uit de 'stomme periode' moet ik nog kwijt. Die is te vinden in
"Looking for a bluebird", de memoires van de musicus Joseph Wechs-
berg.
Achterin de bioscoopzaal deed een jongen 'een oneerbaar voorstel' aan
zijn begeleidster. Het meisje protesteerde: "No, not now, not here!".
"Wat, verwacht jij dan dat ik een kamer in de Ritz bestel?" Toen ontdekte
het paar dat de muziek was stil gevallen en het hele publiek van hun con
versatie kon genieten!
Overigens - en nu spreek ik niet meer van zwijgende films - moet ik be
kennen dat ik me dikwijls zo in het kijken opga dat ik vergeet op de mu
ziek te letten. Het kan even goed voorkomen, dat ik de muziek daadwer
kelijk stoort. Ik juich het toe, dat onophoudelijke muzikale begeleiding
uit de mode is geraakt. Dat bevordert het ongehinderd in de film opgaan.
Geen ergernis meer om sentimenteel aanzwellende klanken, die melo
dramatische beelden nog kitscheriger maken.
Daar staat tegenover dat er ook werkelijk belangrijke soundtracks bij
films zijn gemaakt. Als zodanig beschouw ik de treurmars uit "Les visi
teurs du soir" en de mars uit "Julius Caesar" (1953) bij de dood van Bru-
tus. Micky Bordens' "Symphonie Moderne" uit "Four daughters grow up"
mocht er ook zijn.
Er zijn ook goede Franse produkties geweest, waarin een enkele piano
de kwaliteit van het vertoonde sfeervol verhoogde.
Het is triest te moeten vaststellen dat genoemde prestaties nog grondi
ger vergeten worden dan de bijbehorende films. Een beter lot was be
schoren aan chansons, die op grammofoonplaten werden opgenomen
en die jarenlang gedraaid werden in de periode, toen de tv de radio nog
niet had verdrongen. Daartoe behoren o.a. "Lara's Song" uit "Dr. Zhiva-
go" en "Whenever we kiss" uit "Moulin Rouge". Als 'lied zonder woorden'
bleef de wals uit "Le Carnet du Bal" jarenlang in de aandacht.
Dit was zo maar een greep uit een vrijwel onuitputtelijke stof.
Jacqueline Wijchers
Showroom, verkoop en informatiecentrum
Bemuurde Weerd O.Z. 10, 3514 AN Utrecht
Telefoon 030 - 730666 718448 717213
PRUNUSSTRAAT 27, 5038 MG TILBURG -TEL. 013-685580 - FAX 013-632757
69
CMIEM
WEIJTMANS VAN LAERE
