FILMDISTRIBUTEURS ALLER LANDEN VERHUIST NAAR LUXEMBURG De oorlog tussen film en tv staat weer op uitbarsten. Dezer dagen hoor de ik in Rome mensen van ZDF en RAI uitleggen wat een schande het was dat filmmakers enig recht hielden op hun materiaal, als dat eenmaal voor televisie-uitzending was aangekocht. De omroepen hadden ervoor betaald! Dan was het toch zeker helemaal van hun! Het is geen geheim: RAI wil films kopen voor Italië. En die dan, zonder ook maar één stuiver extra te betalen, per satelliet binnen heel Europa uitzenden. Wij moeten toch één grote markt worden? Dan mag iemand die de Italiaanse rechten op een film heeft deze toch zeker in Nederland vertonen! Dezelfde redenering huldigen de omroepen van alle grote landen. Ze hopen zo de televisie in de kleine landen om zeep te helpen. Ook de omroep van het kleinste land van de Europese Gemeenschap, Luxemburg, hul digt deze opvatting. Vanzelfsprekend! Wie een pakket Luxemburgse film rechten heeft gekocht, kan slapend rijk worden als hij eensklaps over alle rechten voor heel Europa blijkt te beschikken. Het goede nieuws voor onze Luxemburger is dat de top van de EG, de zg. Commissie, dezer dagen - ook in Rome - aankondigde dat hij inderdaad nu de rechten voor heel Europa heeft. Vandaar ook mijn oproep aan alle filmdistributeurs: verhuis naar het Groothertogdom in de Ardennen nu het nog zin heeft! Neem vooral uw filmrechten mee! ONTEIGENING ZONDER VERGOEDING Maar nu zonder grappen: een distributeur die het exclusieve recht voor Nederland gekocht had van een of andere film zal, als de EG haar zin doorzet, binnenkort geen exclusief recht meer hebben. De Luxembur ger en de Italiaan hebben dan ook rechten voor Nederland. Onze distributeur wordt zo onteigend. Daar zit dan ook direct het groot ste probleem voor deze EG-plannen: onteigening zonder dat daar een billijke vergoeding tegenover staat, is nog in geen Europees land toeges taan. Hoe de EG deze vergoeding denkt te gaan betalen werd niet direct duide lijk. De hoge officials zeiden er helemaal niets over en de lagere Eurocra- ten die ik over dit probleem aanschoot, toonden zich verbaasd. Ze kwamen aan met dooddoeners: "Dan had je maar niet zo stom moe ten zijn je film aan Luxemburg te verkopen." En ze namen de houding aan van wat-klaag-je: "Die Luxemburgse rechten worden veel waard. Je kunt juist geld verdienen door je film nu aan Luxemburg te verkopen." Een hele mooie was ook: "Distributeurs verliezen het exclusieve recht voor Ne derland, maar daarvoor krijgen ze toch maar mooi rechten in heel Euro pa!" Want jawel, als de EG zijn zin doorzet, heeft een Nederlandse distribu teur die de rechten voor onze televisie heeft meteen ook het recht om die film via de satelliet van de NOS over heel Europa te verspreiden. Jammer alleen dat de NOS geen satelliet heeft, terwijl RAI, ZDF, RTL die wel heb ben. U heeft dus niks aan dat recht. En als de distributeur de Nederlandse tv-rechten op een film heeft en die aan Veronique/RTL-4 wil verkopen, dan heeft hij mooi pech, want RTL heeft straks niks meer aan de Nederlandse rechten, RTL moet de Luxem burgse hebben. Het is totaal van de gekke. De grote televisielanden zijn, ik zei het al, warm vóór het plan en onderschat hun lobby niet. Kleine landen zijn tegen, maar niet helemaal. Ze zijn het met hun grote broers eens dat het schande is dat een filmmaker rechten houdt op een programma als dat eenmaal door de televisie is aangekocht. KABELRECHTEN In Nederland hebben wij alsmaar ellende met onze zendgemachtigden die op alle mogelijke, vaak schandalige manieren proberen zoveel mo gelijk rechten te bemachtigen van producenten en distributeurs. Speer punt in de strijd zijn de kabelrechten. Het is met overdragen van rechten heel eenvoudig: men moet ze nooit afstaan aan een exploitant als die exploitant ze niet nodig heeft. Als een distributeur een film in een theater plaatst, krijgt dat theater er niet de televisierechten bij. Zo ook met televisie, die heeft alleen het uitzendrecht nodig en als ze daar in Hilversum meer eisen moeten ze in goed Hollands naar hun ouwe moer gestuurd worden. Makkelijk gezegd, maar feit is dat de NOS niet achter wil blijven bij broer ZDF en alle rechten eist als er wat aangekocht wordt. De NOS is groot en machtig, zal het wel beter weten, maakt soms sommen geld over, er is niemand anders waar je de televisierechten kwijt kunt en als de NOS andere rechten er zo graag bij heeft, wat maakt dat nou uit? Het vervelende is dat het wel uit maakt. De plannen die de EG nu met film en tv heeft mogen in deze vorm knettergek zijn, er is niet aan te ontko men dat we naar één markt groeien waarin tv-uitzendingen uit Europese landen in veel andere landen op de kabel zullen worden doorgegeven. De kabel gaat royalties betalen. In de onderhandelingen over de grootte van het bedrag zal voor elke cent het mes op tafel moeten en als de kabel zo tot betaling gedwongen is, zal dat geld niet uit vriendelijkheid toch worden overgemaakt aan mensen die hun rechten niet meer hebben. De omroepen misbruiken hun monopolie om van filmmakers en distri buteurs, zonder extra betaling, meer rechten te krijgen dan voor uitzen ding nodig zijn. Er loopt hierover al enige tijd een proces tegen de NOS, terwijl ook in Brussel een klacht loopt want EG-recht houdt niet van monopolistisch gedrag. TEL UIT JE WINST Voorlopig is het nog even doorbijten en de poot stijf houden. Op dit ogenblik is het nog zo dat als een producent zijn kabelrechten wil houden dit de omroep geen centje pijn doet. Het kabelgeld wordt name lijk verdeeld in drie moten, een portie voor de omroepen, een portie voor BUMA en een portie voor "film". Ook als de omroepen kabelrechten hebben, kunnen ze niet claimen bij het potje "film", ze krijgen er dus geen cent extra voor. De Nederlandse producent die geen kabelrecht meer kan claimen, krijgt ook niets betaald. Tel uit je winst! Het misselijke is, dat de omroep bij het kabelcontract ervoor getekend heeft dat producenten uit een eigen potje van dat geld betaald zouden worden. Het is een boevenstreek om nu van die producenten rechten af te nemen. Bij productiefonds-films bestaat een overeenkomst met de omroep over de tarieven voor het uitzendrecht. Als de omroep voor die tarieven méér wil hebben dan uitzendrecht is dat schending van de afspraak. Het is geen nieuws dat monopolisten zelden wakker liggen van contractbreuk. Met de "interne markt" in het vooruitzicht proberen de Europese omroe pen gezamenlijk positie te kiezen om nu nog zoveel mogelijk voordeel binnen te halen. Dat bij dit gemanoevreer producenten in de verdrukking raken, zal de omroep een zorg zijn. Eigenbelang weegt zwaar. Maar dat onze kleine omroepen - door deze weg te kiezen - meewerken aan iets wat op termijn hun eigen ondergang tegen reuzen als RTL en RAI moet worden.... Ik wist van kortzichtigheid in Hilversum, maarzo stom had ik ze niet gedacht! Vlug naar Luxemburg dus, voor het te laat is' W. Verstappen 25

Historie Film- en Bioscoopbranche

Film | 1990 | | pagina 25