NEDERLANDSE FILM IN OKTOBER: 5x LILY BOUWMEESTER door René Wolf In de dagelijkse filmgeschiedenis programmering van het Nederlands Filmmuseum is de vrijdag perma nent gereserveerd voor de Nederlandse Film. Nu nog om 16.00 uur, maar in de toekomst (ook) om 20.00 uur 's avonds, komen de vele facetten van de vaderlandse filmge schiedenis aan bod in een, maandelijks wisselende, thematische programme ring. De ene maand is er aandacht voor de Nederlandse speelfilm uit een bepaald decennium, de andere maand staat een genre, een regisseur of een acteur centraal. In oktober zijn de vrij dagmiddagvoorstellingen alle gewijd aan de onlangs overleden Nederlandse filmactrice Lily Bouwmeester. Bouwmeester (1901-1993) stond al op haar vierde jaar op de planken, maar haar eigenlijke acteercarrière - zowel op het toneel als in zwijgende en ge luidsfilm - nam een aanvang halver wege de jaren tien. Haar filmdebuut maakte zij in 1916 naast steractrice Annie Bos, hèt gezicht van de zwij gende Nederlandse film, in de Hollandia-film majoor Frans van Maurits Binger. Binger had haar geko zen voor de rol van de zus van Bos vanwege de uiterlijke gelijkenis tussen beide actrices. Midden jaren dertig steeg haar ster tot komeet-hoogte met haar Eliza Doolittle-vertolking in Ludwig Bergers pygmalion uit 1937 en haar rollen in Friedrich Zelniks morgen ERGENS IN NEDERLAND (NL 1940) Ludwig Berger met Lily Bouwmeester, Jan de Hartog, Fien de la Mar Gemaakt tijdens de mobilisatie, geeft de film een - gedramatiseerd - beeld van het maat schappelijk leven in die dagen. De muziek is van Max Tak, Jan de Hartog schreef het scenario en vertolkt - in zijn enige filmoptreden - de mannelijke hoofdrol naast Lily Bouwmeester. GAAT HET BETER (1939) en ergens in NEDERLAND (1940), opnieuw van Berger. In 1991 organi seerde het NFM, ter gelegenheid van de heropening van het verbouwde Vondelparkpavil joen, een speciale feestavond rond de Nederlandse film waarop met terug werkende kracht Gouden Kalveren werden toegekend aan de beste Nederlandse film, filmacteur en film actrice van vóór de Tweede Wereldoorlog. Vanwege de 'compleetheid' van haar acteren werd het pre-gouden kalf voor de beste ac trice uitgereikt aan Lily Bouwmeester die - nota bene op de dag van haar ne gentigste verjaardag - zelf in het Filmmuseum verscheen om haar prijs in ontvangst te nemen. De jury (Willeke van Ammelrooy, Piet Meerburg, Ger Thijs, Hans de Wolf, Erik van Zuylen) motiveerde haar be sluit aldus: 'als we mogen stellen dat de Nederlandse film in de jaren dertig, met betere scripts, betere techniek en de vakbekwame invloed van veel Duitse exil-regis- seurs, naar een hoger niveau stijgt, dan is het vooral Lily Bouwmeester die aantoont, hoe "moderne", geta lenteerde en technisch onder legde acteurs en actrices in zo'n filmmilieu kun nen gedijen. Over haar rol in pygma lion schrijft film journalist Jor- daan in de Haagsche Post van 27 februari 1937: we ont moeten de eerste Nederlandsche filmkracht van formaat. Alles slaagt, zoowel in de komische als in de tragi sche situaties alles "komt over" in een minimum aan middelen, alles re gelt zich, dankzij een merkwaardige in tuïtie, naar de draagwijdte der film. Wanneer wij dan nog geen filmproductie hebben, een filmac trice hebben wij in ieder geval". Maar niet alleen in Pygmalion laat Lily Bouwmeester zien zich als een vis in het water van "hollandsch Hollywood" te voelen. Of het nu de flair van Liesje Doeluttel is, haar guitig heid in morgen gaat het beter, of het heen en weer geslingerd worden tus sen zeeman en acteur in ERGENIS in Nederland, telkens zijn de filmpersona ges van Lily Bouwmeester aanneme lijk, raak en ontroerend.' vr 1 16.00 DE MAN ZONDER HART (NL 1937) Leo Joannon vr 8 16.00 PYGMALION (NL 1937) Ludwig Berger vr 15 16.00 VADERTJE LANGBEEN (NL 1938) Friedrich Zelnik vr 22 16.00 MORGEN GAAT HET BE TER (NL 1939) Friedrich Zelnik vr 29 16.00 ERGENS IN NEDERLAND (NL 1940) Ludwig Berger Nederlands Filmmuseum, Vondelpark 3, 1071 AA Amsterdam, telefonische inlichtingen: 020-5891.400 20

Historie Film- en Bioscoopbranche

Film | 1993 | | pagina 19