STICHTING VIDEO VEILIG
De illegale koop-videomarkt
in Nederland
door Emmy Janssens
THE WEEKEND OF TERROR,
PART 11
Tien jaar geleden nog meldden
de kranten dat het gevecht tegen
videopiraterij een hopeloze zaak
was.
Beginjaren '80 wierp werkelijk ieder
een zich op het fenomeen video.
Videotheken, die als paddestoelen uit
de grond rezen, kopieerden de video
cassettes naar hartelust. Baskrabbers,
die snel geld wilden maken, kozen het
illegaal kopiëren van videofilms als
hun werkterrein. Op grond van nep li
centies dachten zij daartoe het recht
te hebben.
De filmindustrie moest toezien hoe
van première films al na enkele weken
illegale videotapes circuleerden onder
het videominnend publiek. Een weinig
kritisch publiek, dat naar video keek,
ook al was het illegaal.
We zijn nu 10 jaar en honderden on
derzoeken, processen-verbaal en
rechtszaken verder. Onderzoeken in
videotheken, op markten, op privé
adressen enz. enz. Geïniteerd door de
Stichting Video Veilig, die daarvoor
een beroep kan doen op de
Opsporingsdienst Buma/Stemra.
Er is inmiddels wel wat veranderd in
de toonzetting van de berichtgeving
over videopiraterij. Een hopeloze zaak
is het niet, wel een zorgelijke zaak die
aandacht en inzet blijft vergen.
Het probleem videopiraterij doet zich
minder vaak voor bij de videotheken.
Over het algemeen waagt een videode
taillist zich niet meer aan het uithuren
van illegale kopieën. Uitzonderingen
daar gelaten. Toch blijven hercontro
les in videotheken op het programma
van Video Veilig staan. Zoiets werkt
preventief, zeker nu de konsument niet
meer zo vaak de videotheek in stapt en
de verhuurmarkt onder druk is komen
te staan. De inkomsten van de video
theekhouder blijven dan achter. In
zo'n situatie kan hij de fout in gaan om
van goedlopende titels snel even een
paar kopietjes bij te draaien.
Begin van dit jaar is geconstateerd, dat
perfekt nagemaakt videoprodukt werd
aangeboden aan videotheekhouders.
Originele NVPI-veiligheidszegels en uit
stekend drukwerk van inlay en body
sticker gaf het produkt een legaal
ogend tintje. Het probleem is onder
zocht en kan als een incident worden
beschouwd.
Het accent van het probleem heeft
zich min of meer verlegd naar de
straat- en weekmarkten. Daar worden
illegale kopieën verkocht van het kin
derrepertoire en van zojuist uitge
brachte videofilms, die eigenlijk alleen
in de videotheek te huur zijn. En weer
is de konsument niet kritisch.
Tenminste, niet op het ogenblik van
aankoop. Thuisgekomen wordt duide
lijk wat een slechte kwaliteit men in
handen heeft gekregen.
In 1993 vond meer dan de helft van de
uitgevoerde onderzoeken plaats op
markten en woonadressen. Op de
markten worden kooplui ingezet, die
fungeren als katvanger.
Doorgaans is deze koopman niet de
gene, die zelf de illegale cassettes bij-
draait. Hij is slechts tussenpersoon,
die vervangen wordt wanneer hij een
maal gepakt is door politie en
Opsporingsdienst Buma/Stemra.
Slechts met intensief speurwerk (en
een beetje geluk) kunnen de produktie-
plaatsen ontmanteld worden. In de
laatste maanden zijn alleen al in het
Westen van het land vier van derge
lijke produktieplaatsen ontdekt. Video
recorders, tv's, illegale cassettes en
drukwerk worden dan inbeslag geno
men. Ook de legale versie waarmee het
misdrijf wordt bedreven, wordt in be
slag genomen.
Vele kinderfilms en de goedlopende
dagfilms behoren tot het repertoire,
dat door de illegale kopieerder via
markten, via taxichauffeurs, in kanti
nes, op scholen aan de man wordt ge
bracht. De piraat creëert daarmee een
eigen circuit waaruit hij een goede in
komstenbron haalt. De auteursrecht
hebbenden, de hele video-industrie en
legale handel worden zwaar bena
deeld.
Vlak na de première van Jurassic Park
kwam de eerste melding over het aan
bod van illegale cassettes van deze
blockbuster bij Video Veilig binnen.
Snel reageren op de melding leverde
de inbeslagname op van een aantal ko
pieën, afkomstig uit het Midden
Oosten. Van zeer slechte kwaliteit met
een niet-leesbare (anderstalige) onder
titeling; voor zon film geldt dan toch
weer, dat de konsument het niet zo
nauw neemt. Als hij maar kan zeggen
Jurassic Park al op video gezien te
hebben.
De videomarkten in Oost-Europa zijn
gebieden, die nu ontgonnen worden.
En niet altijd door de juiste personen.
Piraten hebben daar een grote afzet.
Dichterbij huis is het de Engelse markt
die veel te lijden heeft van de versprei
ding van perfekt nagemaakt videopro
dukt. Zo af en toe duikt ook het illegale
Engels produkt in Nederland op.
Het behoort tot een van de taken van
Video Veilig te waken voor aanvoer
van illegale videocassettes uit die lan
den.
Het bloed kruipt waar het niet gaan
kan, en dus organiseert Stichting
Film Events in samenwerking met
MGM Cinemas in 1994 toch weer
een Weekend of Terror. Hoewel het
jubilieumfestival van vorig jaar -dat
een volle week duurde- in artistiek
opzicht zeer geslaagd was, bleken
de kosten van een dergelijk even-
ment zo hoog op te lopen dat beslo
ten werd om voor de komende edi
tie terug te grijpen naar de oude for
mule. Daarom zullen in de nacht van
vrijdag 25 en zaterdag 26 maart in
totaal zestien nieuwe of voor
Nederland onbekende horror-, fan-
tasy- en SF-films de revu passeren in
twee zalen van het Amsterdamse
Tuschinski Theater. Over het pro
gramma viel bij het ter perse gaan
van deze FILM weinig meer te mel
den dan dat de Amerikaanse produ
cent/regisseur Brian Yuzna waar
schijnlijk als eregast aanwezig zal
zijn om drie van zijn films te presen
teren, te weten SOCIETY, RETURN
OF THE LIVING DEAD III en H.P.
LOVECRAFT'S NECRONOMICON.
57