HET WEL EN WEE VAN CULTURELE FILMS
IN NEDERLAND
door San Fu Maltha
NBF-FILMFORUM
De afgelopen tijd heeft Meteor
Film als onafhankelijke distribu
teur meegemaakt hoe moeilijk
het is om überhaupt films te releasen
in het huidige klimaat. Geldt dit so
wieso voor films in het algemeen, het
geldt in het bijzonder voor de niet-
Amerikaanse films die onder de zgn.
culturele vlag geplaatst kunnen wor
den. De goede uitzonderingen daar ge
laten, bleek het zelfs onmogelijk om
het aantal kopieën uit te breiden van
een film met het hoogste screen aver
age (meer dan 13.000 per scherm):
"The House of the Spirits".
De dinosaurussen bezetten per 18 no
vember jl. nog steeds 100 van onze
schermen. Samen met de andere UIP
titels, zoals "The Firm", "Sliver" en
"Hard Target", houdt UIP op dit mo
ment 215 schermen in beslag. Tellen
we daarbij gemakshalve nog even
"Tina", "The Fugitive", "Rising Sun" en
"In the Line of Fire" bij op dan zijn dit
343 schermen 82.5% van het totaal).
Toegegeven, enkele van deze films
draaien samen in 1 programma, maar
hoe dan ook houden ze meer dan 75%
van alle Nederlandse schermen in be
slag. Daar komt de week erna nog eens
"Aladdin" overheen, en, zoals het in de
advertentie staat, 'in een record aantal
bioscopen'. Erg goede titels met alle
maal een hoog entertainmentsgehalte,
doch bestaan er ook nog andere films?
Want waar moeten de films het mee
doen die naast een hoog entertain
mentsgehalte tevens het predikaat cul
tuur waarmaken? "The House of the
Spirits", "The Piano", "Fiorile" en
"Trois Couleurs Bleu" staan in repsec-
tievelijk 28, 20, 5 en 9 bioscopen.
Samen een schamel totaal van 62
schermen 15% van het totaal). Niet
omdat de respectievelijke distribu
teurs niet met meer kopieën uit zou
den willen gaan, maar simpelweg
omdat er niet meer plaats voor is.
Vaak wordt er door sommige exploi
tanten geklaagd dat de verhuurpercen-
tages te hoog zijn. Daarbij doen zij hun
beklag over het feit dat de zgn. top 20
meer dan 80% van de totale omzet in
houdt. Maar deze culturele films waar
van de gemiddelde percentages
meestal lager liggen, goed lopen en
daarnaast een ander publiek aanspre
ken, krijgen de minste kans om ook ge
zien te worden.
Om in eigen huis te blijven: films als
"Bitter Moon" (150.000 bezoekers),
"The Player" (65.000 bezoekers),
'Raise the Red Lantern" (150.000 be
zoekers), "Strictly Ballroom" (90.000
bezoekers), "Night on Earth" (65.000
bezoekers), "The Story of Qui Ju"
(75.000 bezoekers), "The Crying Game"
(150.000 bezoekers) hebben in som
mige steden nog niet eens het witte
doek gehaald, of alleen in een speciale
voorstelling. En ondertussen heeft
"The House of the Spirits" na 4 weken
al meer dan 125.000 bezoekers getrok
ken.
Filmhuizen wordt weleens valse con
currentie verweten, maar het zijn in
sommige gevallen juist deze filmhuizen
die niet alleen door jarenlange investe
ringen gezorgd hebben dat dit soort
films te zien zijn, maar ook dat er een
publiek voor dit soort films is.
Door welke reden dan ook blijken som
mige reguliere thaters - de goede niet
te na gesproken - het niet aan te dur
ven om films te draaien die wellicht
voor een verbreding van hun publiek
kunnen zorgen.
Ik weet dat we bij het woord 'quota's'
de koude rillingen over onze rug voe
len gaan, maar gezien het aanbod in de
doorsnee Nederlandse bioscoop, met
name in sommige gedeeltes in de pro
vincie, lijkt het wel of er geen films be
staan buiten de Amerikaanse.
En dan voornamelijk de Amerikaanse
films die puur entertainment gericht
zijn.
Ook Meteor Film koopt en brengt dat
soort films uit, maar wil daarnaast ook
graag films uitbrengen die buiten een
stuk entertainment ook cultuur uitdra
gen, zoals bijvoorbeeld "The House of
the Spirits", maar ook "Little Buddha".
Door deze films in een vroeg stadium
te willen aanschaffen, heeft Meteor
Film er mede voor kunnen zorgen dat
deze films gemaakt konden worden.
Krijgen deze films echter niet de kans
om gezien te worden dan leveren ze
(verhoudingsgewijs) niet genoeg geld
op. Met als gevolg dat in de toekomst
dit soort films wellicht minder ge
maakt gaat worden: de studio's vinden
deze films immers veel te riskant.
En met als gevolg dat Meteor Film bij
voorbeeld "Stallones" en "Schwar-
zeneggers" moet kopen om nog ge
draaid te kunnen worden, zowel de
film zelf als de rest van de line-up.
Soms lijkt het er namelijk toch sterk
op dat niet alleen de kwaliteit van de
film doorslaggevend is bij het boeken
van een film, maar ook de (overige ti
tels van de) distributeur.
En verder is het natuurlijk mooi dat er
wellicht in de toekomst meer Neder
landse films geproduceerd kunnen
worden, maar waar worden deze ge
draaid? Films maken is niet het pro
bleem, maar ze te zien krijgen, dat is
het probleem.
Maar waarom laten wij - in het kader
van de eventueel op handen zijnde
BTW-verlaging - niet aan de Minister
en de Tweede Kamer zien (net als som
mige exploitanten dit al doen) dat
films met een culturwaarde thuishoren
in de bioscoop door ze een kans te
geven. Niet omdat deze films zonodig
Europees zijn of zelfs omdat deze niet-
Amerikaans zijn, maar gewoon omdat
de mensen ze willen zien en deze films
in de bioscoop thuishoren.
Ik hoop dat we dit op niet al te lange
termijn kunnen realiseren, omdat naar
de bescheiden mening van Meteor
Film hier ook voor een belangrijk deel
de toekomst van de bioscoop vanaf
hangt.
Het eerste NBF-Filmforum in het
nieuwe jaar heeft als onderwerp van
discussie: acteren versus regisseren.
Ruud Engelander (Theater Instituut
Nederland) praat hierover met
Willeke van Ammelrooy en Theu
Boermans, acteurs/regisseurs die
binnenkort met hun eerste speelfilm
debuteren.
Het NBF-Filmforum vindt plaats op
zondag 9 januari van 14.00 tot
15.30 uur in het Nederlands
Filmmuseum te Amsterdam.
