100 JAAR NEDERLANDSE CINEMA
Holland Film Nieuws Enquête
Inleiding
"Het begon allemaal een eeuw geleden, toen in
Nederland de eerste publieke filmvertoning
plaatsvond..." zo zou de nostalgische Polygoon-
stem van Philip Bloemendal door alle
Nederlandse bioscopen hebben geschald, wan
neer het Polygoon-journaal nog zou bestaan.
Die eerste publieke filmvertoning was in feite
het startschot voor zowel de Nederlandse "bio-
scopie" (zoals men dat tegenwoordig in modieu
ze marketingtermen noemt) als de Nederlandse
Cinema.
Nederlandse Cinema? Hoe is het daar ook
alweer mee? Bestaat die dan nog? Op dit
moment associeert vrijwel iedereen de
"Nederlandse Cinema' met een bijna comateuse
patiënt, die alleen door middel van een schaars
en incidenteel druppelende geldinfuus nog
geforceerd in leven kan worden gehouden en
eigenlijk geen levensvatbaarheid meer heeft, ten
zij... Tenzij het infuus wordt voorzien van verse
geldstromen en de opmerkelijke tendens wordt
voortgezet dat het publiek massaal warmloopt
voor die Nederlandse films die zich afficheren
met een titel voorzien van een verkleinwoordje:
"Filmpje" of "Zusje". Ruim baan dus voor:
"Abeltje", "Twee Koffertjes Vol" of "Jurkje".
"We hebben wat te vieren! - Ik niet!zo luidt de
nihilistische dialoog tussen Tom Jansen en Cas
Enklaar in Theo van Gogh's onvolprezen
"Loos". Toch is er alleszins reden om het eeuw
feest van de Nederlandse Cinema te vieren.
Alleen, hoe dan precies?
'I Histoire se repète.
In Cannes werd vorig jaar een serie opmerkelij
ke compilatiefilms getoond, getiteld "Prélude",
waarbij aan de hand van een bepaald thema de
toeschouwer korte fragmenten kreeg te zien uit
voornamelijk Franse en Amerikaanse films. Een
verfrissend intermezzo.
"Zoiets moet ook in Nederland mogelijk zijn",
zo opperden Ryclef Rienstra (directeur van het
Nederlands Fonds voor de Film) en Jacques van
Heijningen (directeur van het Nederlands Film
Festival) op een zonnig terras in Cannes. De
heren hieven de glazen. Eenmaal terug in het
ongure Nederland werd het plan onderge
sneeuwd door de dagelijkse sleur en beslomme
ringen. Alweer leek het er op dat een "Honderd
Jaar Cinema"-initiatief zou verdwijnen in de
grijze archieven (en Jac. Goderie weer een
terechte reden zou hebben om zijn vlijmscherpe
pen in de gal te dopen). Totdat Ryclef Rienstra
in een vlaag van gezond opportunisme de tele
foon pakte.En zo kwam het dat zich op een
gedenkwaardige avond in de Jan Luykenstraat
een illuster gezelschap vervoegde, bestaande uit
Hans Beerekamp, Geoffrey Donaldson, Willem
Thijssen, Wim Verstappen, Piet Adriaanse,
Barbara Stroink, Suzan van Ham, Gerben
Kuipers, Maria Peters en Dave Schram. Er werd
urenlang onder grote hilariteit zeer geïnspireerd
gebrainstormd over de Nederlandse Cinema.
Honderden fragmenten passeerden de revue; tal
loze thema's kwamen op tafel. Het was het
levend bewijs van het feit dat de Nederlandse
Cinema, hoe levensmoe misschien, in wezen
zeer rijk was aan onvergetelijke beelden, die de
basis zouden kunnen vormen voor een prachtige
kaleidoscoop van de geschiedenis van de
Nederlandse Cinema.
Aan het werk.
De basis was gelegd voor een uitgebalanceerde
inhoudelijke samenstelling van een serie films,
waarin telkens aan de hand van een duidelijk
thema enkele hoogtepunten uit de Nederlandse
Cinema getoond zouden kunnen worden. Een
speelse manier om de Nederlandse bioscoopbe
zoeker en filmliefhebber te laten zien dat er de
afgelopen decennia heel wat onvergetelijke kwa
liteit op het witte doek is getoond.
Shooting Star kreeg de opdracht om orde te
scheppen in de kluwen en om ervoor te zorgen
dat de serie films er ook daadwerkelijk zou
komen.
Bien etonné de se trouver ensemble.
In de Nederlandse filmwereld, die zich maar al
te dikwijls manifesteert door een naargeestige
kleinburgerlijkheid en uiterlijke verdeeldheid,
werd op alle fronten enthousiast gereageerd op
het plan. Het was alsof er een onverwoestbare
solidarteit naar boven kwam borrelen, die
Nederland zo kenmerkt wanneer er sprake is van
een Watersnoodramp.
Zo garanderen alle grote bioscoopexploitanten
zonder uitzondering dat de serie films in hun
theaters geprogrammeerd gaat worden.
De Stichting Filmtransport heeft toegezegd om
gratis het roulement en vervoer van de films te
gaan verzorgen.
De Stichting Marketing en Communicatie zorgt
voor een brede ondersteuning in alle geledingen
van "de bioscopie" en ontwikkelt plannen voor
een grootste presentatie. En alle benaderde
speelfilmproducenten staan belangeloos frag
menten af voor de inhoudelijke verwezenlijking
van het plan.
Om de financiering van het technisch niet een
voudige en daarom redelijk kostbare project te
waarborgen, benaderde Shooting Star voorts de
televisie. Een noodzakelijke financier wanneer
het gaat om film. Film en televisie: ooit een
innerlijke tegenstrijdigheid die voer was voor
een onuitputtelijke hoeveelheid symposia en dito
gegeeuw. Tegenwoordig een gelukkig huwelijk
waarin veel minder plaats is voor genante voor
oordelen en sneuvelend porcelein. De KRO tele
visie haakte enthousiast aan en ontpopte zich
samen met het Fonds voor de Nederlandse Film
als belangrijkste financiële ondersteuner van het
plan. En zo werd er een unieke symbiose
gesmeed tussen bioscoop en televisie, die in een
gezamenlijk, gelijktijdig en gemeenschappelijk
gecoördineerd offensief vanaf april het
Nederlandse publiek (bioscoop- en televisie
publiek) wekelijks zullen tracteren op twintig
thematische hoogtepunten uit de Nederlandse
Cinema.
De films.
De door Shooting Star aangestelde samenstellers
van de serie films, Robert Neugarten en Erik E.
de Vos, gingen vervolgens als vrome filmmonni-
ken aan de slag. Dankzij de welwillende mede
werking van het Filmmuseum waren ze in staat
om honderden -dikwijls vergeten- films te bekij
ken. Aan de hand van research van de "Jan
Luyken-groep" smeedden zij de verschillende
thema's tot een geheel. De twintig films, die
allen een lengte zullen hebben van ca. 4 minuten
en voldoen aan de "Alle Leeftijden" norm van
de Nederlandse Filmkeuring, bestaan gemiddeld
uit zo'n drie a vier afgewogen fragmenten,
waarin de meest uiteenlopende emoties en
onderwerpen aan bod komen en die omlijst zul
len zijn door composities van Henny Vrienten.
Onder leiding van het productieteam bestaande
uit Monique Ruinen en Anouk van der Jagt wor
den vervolgens uit alle hoeken en gaten de gese
lecteerde fragmenten tevoorschijn getoverd en
begint een ingewikkelde technische marathon.
Vanaf april zullen de films wekelijks in alle bio
scopen rouleren en gelijktijdig ook op de televi
sie vertoond worden. Uiteindelijk zal de gehele
serie als één film vertoond gaan worden in de
nieuwste editie van het Nederlands Film Festival
in september a.s.
Et bien...
Het welslagen van deze serie films toont aan dat
de patiënt nog lang niet ten dode is opgeschre
ven. Integendeel, het is het signaal dat er over 25
of 50 jaar (of volgend jaar?) reden is om dit ini
tiatief te herhalen. Misschien wel per satelliet,
internet of anderszins. Het Nederlands bio
scooppubliek, dat al sinds jaar en dag uitgaat
van het Calvinistische credo "wat de boer niet
kent, vreet-ie niet", zal weer smakelijk gaan
smullen van de Nederlandse Cinema.
Hans Pos
De geretourneerde equêtekaartjes uit het
decembernummer van Holland Film Nieuws
hebben ons een idee gegeven hoe het blad
door de lezers wordt gewaardeerd. De resul
taten willen wij u niet onthouden.
Er is een waardering van gemiddeld een
zeven voor de naam Holland Film Nieuws.
De lay-out kreeg gemiddeld eveneens een
zeven, hetgeen ook opging voor de waarde
ring voor de inhoud van de artikelen. Terwijl
de verhouding redactionele inhoud v.s. adver
tenties genoegen moest nemen met een 7-,
werd de veelzijdigheid van de artikelen
beloond met een 7+
Op de vraag welk item het meest wordt
gewaardeerd werd een veelvoud aan items
genoemd, van De Pen, de kolom van Jac.
Goderie tot het Bedrijfsportret.
Maar dat er ook nog wel wat zaken extra aan
dacht mogen krijgen blijkt uit de reacties op
de vraag wat men nog meer zou willen zien
in Holland Film Nieuws. Hier werden ant
woorden gegeven die variëren van meer
nieuws over acties tot meer artikelen over
onderzoek en branche-ontwikkelingen.
Wij danken ieder
een die heeft
meegeholpen aan
de evaluatie van
Holland Film
Nieuws.
De redaktie
Doe mee
aan de Holland Fili