fP I l
DOOR ROLAND EMMERICH
Amerikaanse films hebben Ro
land Emmerich gevormd. Met
INDEPENDENCE DAY geeft de
uit Duitsland afkomstige regis
seur nu vorm aan zijn visie op
Amerika.
V
Dankzij een unieke samenwerking met
het blad BOXOFFICE kan Holland
Film Nieuws u elk komend nummer
een Neder-Iandse vertaling aanbieden
van een achtergrondartikel afkomstig
uit dit Amerikaanse vakblad. De arti
kelen gaan niet alleen over speelfilms
en filmsterren die op korte termijn ook
in Nederland te zien zullen zijn, maar
behandelen daarnaast (inter)nationale
ontwikkelingen in de filmindustrie. In
deze editie van Holland Film Nieuws
wordt de aftrap gedaan door een arti
kel van de regisseur van "Indepen-
dence day", Roland Emmerich.
Weinig Amerikanen, die de typisch
"Amerikaanse" zomerfilms "Twister" en
Independence Day" zagen, zullen hebben
stilgestaan bij het feit dat deze films niet
door Amerikanen geregisseerd zijn.
Filmbezoekers in andere landen, voor wie
Amerikaanse films heel lang de enige
manier waren om van de cultuur en idealen
een indruk te krijgen, zullen dit echter
meteen opmerken. Om zijn wereldberoem
de produkt nieuw leven in te blazen richt
Hollywood zich steeds vaker tot buiten
landse regisseurs als Jan de Bont en
Roland Emmerich. Ideeën over wat typisch
Amerikaans is en wat niet, kunnen daar
door veranderen. De toepasselijk getitelde
film "Independence Day" van de Duitser
Emmerich ging dit jaar in première tijdens
het weekend van 4 juli, de dag van de vie
ring van de onafhankelijkheid. In dit artikel
beschrijft hij hoe Amerikaanse films zijn
smaak en zijn visie op Amerika bepaald
hebben. - Wade Major
Zoals de meesten van mijn leeftijd ben ik
opgegroeid met Amerikaanse films. Er
waren wel Duitse films waar ik enthousiast
over was, maar deze waren steeds geïnspi-
reerd door Amerikaanse
voorbeelden. In Duitsland
worden alle buitenlandse
films nagesynchroniseerd.
De vertaling van Ameri
kaanse uitdrukkingen lever
de soms vreemde teksten op maar dat kon
ons niet schelen; het hoorde bij het filmge-
beuren.
Ik weet nog, dat ik geweldig onder de
indruk was van "2001, A Space Odyssey".
Vanuit mijn geboorteplaats Stuttgart waren
we naar een voorstad verhuisd met maar
één bioscoop: een première-theater, waar
vrijwel geen Duitse films gedraaid werden.
Omdat in Duitsland strikt de hand gehou
den wordt aan leeftijdsbeperkingen, mocht
ik er niet in. Mijn oudere broers, fervente
bioscoopgangers, smokkelden mij dan naar
binnen. Ik herinner me ook dat ik de
Beatles films "A Hard Day's Night" en
"Help" erg goed vond, maar mijn favorie
ten waren fantasy films en science fiction
produkten als "Star Wars" en "Close
Encounters of the Third Kind". Ik heb nu
een enorme filmverzameling, maar ik kijk
nog steeds voornamelijk naar dat soort
films. In die tijd was Amerika voor ons het
land, waar de spectaculaire avonturenfilms
vandaan kwamen. Ze maakten daar iets
waar wij ons niet mee bezighielden.
Toch werd mijn beeld van Amerika
vreemdgenoeg meer door de televisie dan
door de bioscoop bepaald. Sitcoms met
Amerikaanse gezinnen, zoals "The Brady
Bunch" en "Leave it to Beaver" kon je
immers regelmatig zien. De film was een
andere wereld, heldhaftig en magisch,
maar het was op t.v. dat ik Ëe eerste inva
sie- en rampenfilms zag waar "Indepen
dence Day" op gebaseerd is. Tijdens mijn
middelbare schooltijd werden films als
"War of the Worlds", "Earth vs the
Flying Saucers" en "Tarantula" dik
wijls op de Duitse televisie uitgezonden.
Jaren later, toen (mijn partner) Dean
(Devlin) en ik de rampenfilm nieuw leven
wilden inblazen, kwam ik dan ook meteen
op de gedachte van een invasiefilm.
"Waarom doet niemand dat?" zei ik. "Er
bestaat geen grotere ramp dan een invasie.
Als we een nieuwe versie maken van een
gecombineerde invasie- en rampenfilm
slaan we twee vliegen in één klap!" We
vonden het een prachtplan en begonnen
meteen te schrijven. Alle oude invasiefilms
en de t.v. serie "V" hebben we toen
opnieuw bekeken om uit te vinden of we
iets nieuws aan het genre konden toevoe
gen.
Als regisseur en scenarioschrijver ben ik
vooral door de eenvoud van Amerikaanse
films beïnvloed. Vaak heb je het vreemde
gevoel dat dingen niet ingewikkeld genoeg
zijn, tot je beseft dat film juist een medium
is waarin dingen simpel gepresenteerd
moeten worden. Europeanen nebben een
gecompliceerde manier van denken, waar
door het publiek in verwarring wordt
gebracht en de boodschap niet helder over
komt. Amerikanen zijn er meesters in de
karakters en verwikkelingen complex te
maken, terwijl ze het verhaal simpel hou
den. "E/F is daar een prachtig voorbeeld
van: een heel eenvoudig verhaal maar een
emotioneel gecompliceerde film. Het is
opvallerË hoe geraffineerd Amerikanen
deze benadering op alle terreinen toepassen
om hun leven in hun films vorm te geven.
gevecht want de studio's willen formules
die goed verkopen, formules die niet door
Amerika in het algemeen worden bepaald,
maar door het publiek uit een willekeurig
winkelcentrum in Milwaukee.
Pas als je testscreenings meemaakt, ga je
Je merkt dat vooral tijdens filmfestivals als
Sundance waar filmmakers met lage- en no
budget films debuteren. Hun werk is veel
krachtiger dan wat je tegenwoordig in
Europa ziet. Alles wat uit Europa komt is al
direct een stuk verfijnder en op een bepaal
de manier "filmischer". Het is frappant hoe
deze aanpak de Amerikaanse filmkunst
bepaalt en filmmakers als Spike Lee en
Martin Scorsese heeft voortgebracht. De
traditie van films over de realiteit van de
Amerikaanse samenleving wordt door hen
in stand gehouden. Dat is een voortdurend
begrijpen hoe conservatief Amerikanen
zijn. En hoe religieus. Zulke zaken komen
natuurlijk terug in hun films.
De idealen die in Amerikaanse films een
rol spelen, mensen die zichzelf en hun
positie willen verbeteren, zijn kenmer
kend voor de maatschappij als geheel.
Dat is waarschijnlijk ook de reden waarom
er zoveel films over succesvolle mensen
geproduceerd worden. Op Amerikaanse
scholen is populariteit belangrijk terwijl
men in Duitsland juist graag anders wil
zijn. In de VS wordt succes bewonderd,
maar in Duitsland moetje daar niet mee te
koop lopen.
Als er voor mij één negatief aspect is aan
Amerikaanse films dan is dat de verheerlij
king van geweld, hoewel ik me dat pas
realiseerde toen ik "Universal Soldier" in
Duitsland screende. Mijn ouders waren
daarbij aanwezig en na afloop van de film
draaide ik me om en beloofde hen dat ik
zoiets niet nog eens zou doen. Het werd me
opeens duidelijk dat al dat bloedige geweld
overbodig is.
Van de enorme concurrentiestrijd in de
Amerikaanse samenleving krijg je geen
duidelijk beeld als je hun films en televisie
series ziet. Wanneer je hier voor de eerste
keer komt, lijken de mensen erg vriendelijk
en opgewekt. Daarom valt het niet meteen
op dat de strijd om te overleven veel harder
is dan in Europa, want onze sociale voor
zieningen kennen ze niet. In Duitsland
wordt alles voor je betaald als je ziek
wordt, maar in Amerika kan ziekte je leven
ingrijpend veranderen. Amerikanen wer
ken langer en intensiever dan de mensen in
Europa en de maatschappij is over het alge
meen harder, met meer concurrentie. En
toch loopt iedereen in Duitsland met een
ongelukkig gezicht rond terwijl ze er hier
in slagen om vriendelijk te blijven.
Het blijft me verbazen, dat me hier nooit
gevraagd wordt waar ik vandaan kom.
Niemand vindt het belangrijk of je een bui
tenlander bent. In Duitsland zouden de
mensen meteen willen weten waar je van
daan komt en wat je komt doen. Maar de
meeste Amerikanen hebben geen flauw
idee van mijn achtergrond. Tijdens mijn
eerste jaar hier stond de Berlijnse Muur
nog overeind. Ze vroegen dan of ik uit
West- of Oost-Duitsland kwam. "West-
Duitsland," antwoordde ik. "Is dat zo ver
bazend?"
Ze wisten niet wat daar aan de hand was.
Regelmatig wordt me de vraag gesteld
waarom steeds meer typische "Hollywood"
films door buitenlandse regisseurs worden
gemaakt. Volgens mij komt dat omdat wij
beter kunnen zien wat Amerikaans is en
wat niet. Wij kunnen vergelijken. Ga maar
eens praten met Wolfgang Petersen, Paul
Verhoeven of Jan de Bont; ze zullen je pre
cies hetzelfde vertellen als ik. Allemaal zijn
wij met Amerikaanse films opgegroeid en
die waren voor ons een andere wereld, een
droom. Geen van ons had verwacht dat we
ooit werkelijk naar Amerika toe zouden
gaan. Ik wist vanaf het eerste begin, dat ik
een bepaalde genre film wilde maken en
dat werd me in Duitsland niet in dank afge
nomen. Ze haatten mij erom. Een getalen
teerde jonge regisseur die Amerikaanse
films maakte, wilden ze niet hebben.
Ik heb nu alle argumenten over het
"Amerikaanse cultuurimperialisme"
gehoord en mijn reactie is: "Jongens, maak
je niet zo druk." Mensen moeten de vrij
heid hebben hun eigen smaak te volgen en
te maken wat ze willen. Je kunt daar geen
regels voor opstellen. Als je doet zoals de
Fransen en nieuwe woorden voor Ameri
kaanse termen verzint, ben je verkeerd
bezig en is de remedie erger dan de kwaal.
Geen mens windt zich er over op dat het
leven in de VS zo sterk bepaald wordt door
de Europese cultuur. De Amerikaanse
manier van eten, drinken en kleden komt
regelrecht uit Europa.
De mensen drinken cappuccino en nie
mand ergert zich daaraan. Alle kleding hier
is ontworpen of beïnvloed door Europese
ontwerpers. Iedereen gaat naar het nieuwe
Italiaanse restaurant om de hoek zonder
daar verder over na te denken. De dag zal
nog wel komen dat de wereld één groot
dorp is en dat alle mensen in éénzelfde cul
tuur opgroeien. Dan zijn de onderlinge ver
schillen wat afgevlakt en zullen mensen
elkaar misschien eindelijk meer accepte
ren.
Documentatie en verslag: Wade Major
voor Boxoffice
Vertaling: Madeion Boeye
USA***
^PF
