Honderd jaar
filmpresentatietechniek
door H. Berg
6. de toepassingen van de
filmweergavetechniek in Nederland
de dit jaar voor het eerst gehouden Etos-Valentijnsdagactie (14
februari) en de Nationale Bioscoopdag (23 april) zijn volgens
hetzelfde draaiboek onderzocht. In de evaluaties wordt gezocht
naar kenmerken van de actie-deelnemers (welke doelgroepen,
hoe vaak gaan ze normaal?), tevredenheid, informatiebronnen,
enzovoort. Daarnaast wordt aan bioscoopexploitanten gevraagd
hoe de actie is bevallen en in hoeverre dergelijke acties nood
zakelijk worden geacht. In een volgende nummer zullen de resul
taten van diverse acties worden geanalyseerd.
Marktonderzoek
Bezoekfrequentie van de verschillende doelgroepen speelt een
grote rol in het Strategieplan 2000 van NFC Marketing. Deze lijkt
sterk te verschillen per leeftijdsgroep. Volgens dit gedeeltelijk op
aannames gebaseerde plan is het aantal mensen onder de 30
dat 'wel eens' naar de bioscoop gaat het grootst, maar gaan ze
minder vaak. Twintigers die 'wel eens' gaan, gaan gemiddeld
vaker dan dertigers, maar het aantal twintigers dat nooit gaat is
groter. De bezoekfrequentie van tieners is het hoogst, gemiddeld
bijna twee keer per jaar, maar deze groep is als gevolg van de
'vergrijzing' in absolute zin het kleinst.
Om meer inzicht te krijgen in de eigenschappen en wensen van
het Nederlandse bioscooppubliek wordt door NFC Onderzoek, in
opdracht van NFC Marketing, een doorlopend profielonderzoek
voorbereid, mede om zo wetenschappelijk gefundeerde uitspra
ken te kunnen doen.
'Window'-Onderzoek
ledere film moet door zoveel mogelijk mensen worden gezien,
eerst in de bioscoop, daarna ook op video (en op (pay-)tv). Komt
een film te laat op video, dan kan dit ten koste gaan van het
aantal mensen dat hem gaat huren, maar zijn videoreleases te
snel, dan zal een deel van de bioscoopbezoekers daar wellicht
liever op wachten.
In het window-reglement is de tijd die tussen bioscoop- en
videorelease moet zitten vastgelegd. In hoeverre deze tijd voor
beide media optimaal is, is voor zover ons bekend nergens ooit
onderzocht. Zo zou het kunnen zijn dat ieder genre zijn eigen
optimale window heeft.
NFC Onderzoek is voornemens een dergelijk onderzoek op te
zetten naar aanleiding van een verzoek van NVF en NVB. NVB,
NVF en NVPI, maar ook buitenlandse organisaties zouden daar
bij gebaat kunnen zijn.
Statistiekbundel
NFC-Onderzoek zal zich meer gaan bezighouden met de ver
vaardiging en analyse van film- en bioscoopstatistieken. Naast
de jaarlijkse evaluatie zal per kwartaal de balans worden opge
maakt. Extra aandacht zal hierin worden besteed aan effecten
van acties en andere omstandigheden die de bezoekscijfers kun
nen beïnvloeden. Als de vaak onvoorspelbaar geachte markt
inzichtelijker wordt, kan gerichter worden gewerkt aan het doen
stijgen van de cijfers. Welke vorm de statistiekbundel precies
gaat krijgen is nog niet bekend. Gedacht wordt aan een losbla
dig, aanvulbaar systeem, zoals de huidige Naam- Adresgids
van de NFC.
Voor meer informatie kunt u zich wenden tot Jan Ott, NFC-
Onderzoek.
Lees bijvoorbeeld het artikel "Onjuiste informatie over Amerikaanse resultaten" van
drs. J. Ph. Wolff (HFN 15, p. 37).
1 Het feit dat de laatste decennia meer mensen hoger opgeleid zijn zou het effect van
de vergrijzing wellicht gedeeltelijk (of ruimschoots?) kunnen gaan compenseren.
In februari 1931 stond de eerste studio
voor het opnemen van geluidsfilm in
Nederland in de Schoonderloostraat te
Rotterdam. Het was de Filmmaat
schappij 'Electra' NV. Een bedrijf, opge
richt door Frits Prinsen en William
Rienks. Prinsen en Rienks waren bei
den geïnteresseerd in de geluidsfilm
opnametechniek, een techniek die in
Nederland nog niet werd beheerst. Na
korte tijd voegde de Haagse camera
man Kees Tuijn zich bij hen. Tijdens de
bouw van de studio verrichtten ze hun j^*
werkzaamheden in de kelder van het huis van Rienks in \S§
Rotterdam Hillegersberg. Prinsen en Rienks bouwden zelf een
geluidsfilmcamera. Allereerst werden er films gemaakt met het
grammofoonplatensysteem, maar zij kregen problemen met
het maken van matrijzen en het persen van de duplicaten. Het
gebruik van de film in combinatie met grammofoonplaten liep
sterk terug. Men schakelde over op het nieuwe optische
geluidssysteem. Op 6 februari 1931 lukte het Frits Prinsen om
volgens het optische procédé een eerste opname te maken.
Kees Tuijn sprak enkele woorden voor zijn camera en Frits
Prinsen maakte de geluidsopname met de door hemzelf
gebouwde opnamerecorder. Inmiddels was de verbouwing in
de Schoonderloostraat gerealiseerd. De kelder in Hillegersberg
werd verruild voor de nieuwe studio, die boven op het fabriek
je van Rienks was geplaatst. Op 15 april 1931 werd de eerste
film met geluid opgenomen.
Electra kwam ook als eerste met een Nederlands geluidsfilm
journaal, getiteld 'Nu en Dan - Hier en Daar'. De eerste verto
ning van het journaal was op 23 mei 1931 in het WB-Theater
en in Roxy, twee Rotterdamse bioscopen. Er is nimmer een
tweede aflevering gekomen.
In juni 1931 ging Electra samenwerken met Orion-Profilti uit
Den Haag. 'Nederland in Klank en Beeld' is de titel van het
nieuwe geluidsfilmjournaal dat zij gezamenlijk maakten. Orion-
Profilti verzorgde de distributie en Electra de filmopnamen. De
eerste aflevering van het nieuwe geluidsjournaal had slechts
één onderwerp: 'In de Rotterdamse dierentuin'. Voor de bui
tenopnamen ontwierpen Prinsen en Rienks als eersten in
Nederland een eigen reportagewagen. Maar reeds in septem
ber 1931 werd de verbintenis tussen Orion-Profilti en Electra
verbroken. Orion-Profilti had zelf een geluidscamera aange
schaft en de journaalactiviteiten van Electra waren definitief
ten einde.
Electra besloot toen om een speelfilm te gaan maken. Het
werd 'Terra Nova'. Andor von Barsy deed het camerawerk,
Adolphe Engers en Piet Rienks (neef van William) speelden de
hoofdrollen en Gerard Rutten was de regisseur. De film werd
zonder geluid opgenomen. Het geluid werd later (oktober
1931) in de Electrastudio nagesynchroniseerd. Onderlinge
meningsverschillen onder de firmanten maakten dat de film
niet werd afgemaakt en de Filmmaatschappij Electra spatte
uitéén. 'Terra Nova' is nooit in première gegaan.
vervolg op pag. 37
