waarop de film is gemonteerd.' Met
een laserstraal wordt de titel vervol
gens in de emulsie van de film
geschreven.Titra is niet het enige
bedrijf dat zich met dit proces
bezighoudt. Simon Butter: 'Je hebt
ook Holland Subtitling. Daar kun je
als ondertitelaar een zelfgespotte
ondertiteling inleveren. Het voor
deel daarvan is dat ik mij er geen
zorgen over hoef te maken of het
titellaboratorium mijn spotting-
instructies wel begrijpt.'
Niet eenvoudig
Ondertitelen is zwaar, inspannend
werk omdat het een hoge mate van
concentratie vereist.'Doorgaans kan
ik echt niet meer dan zes uur per
dag aan een ondertiteling werken,'
laat Beentjes weten, 'en de rest van
de dag moet ik dus met een andere
klus aan de slag.' Een actiefilm van
anderhalf uur kan met drie a vier
dagen klaar zijn. Simon Butter: 'Voor
een film met veel meer titels, zoals
bijvoorbeeld een film van Woody
Allen, ben ik toch wel een dag of
zes bezig.'
Het ondertitelvak staat onder druk,
zo blijkt uit het gesprek.
Opdrachten moeten steeds goedko
per worden uitgevoerd. Volgens
Simon Butter komt dit onder andere
doordat sommige opdrachtgevers
lijken te werken vanuit de gedach
te:'Er moet ook nog wat onder.'
Speelfilms worden bovendien inter
nationaal sneller na de Amerikaanse
release uitgebracht. Daardoor is er
vaak minder tijd voor een goede
ondertiteling. Simon Butter: 'Waar ik
vooral bang voor ben is dat men de
ondertiteling als een dusdanig sluit
stuk gaat beschouwen dat men het
Beentjes:'Ik durf te beweren dat de gemiddelde Nederlandse kijker door
de ondertiteling meer heeft begrepen vanApollo 13 dan de Amerikaanse
kijker'
in Los Angeles gaat doen. Er is
gewoon onvoldoende besef hoe
lastig dit vak is en wat een goede
ondertiteling betekent. Ik vind het
triest voor het vak en ook voor de
filmmaker wiens geesteskind toch
wordt aangetast als er een slechte
ondertiteling onder staat.'
Van steeds kortere deadlines wordt
het werk dus ook niet eenvoudiger.
Beentjes: 'Het aanvoelen van
dat ritme en er rekening
mee houden bij de indeling
vormen wel de ongrijpbare
kunst van het ondertitelen.'
Beentjes: 'We hebben een keer een
film gehad die op donderdagmiddag
binnen zou komen en dinsdagoch
tend echt klaar moest zijn voor
Titra, zodat hij donderdagochtend
gebruikt kon worden voor de
belangrijke eerste vertoning voor
bioscoopexploitanten. De film arri
veerde echter pas op maandagmid
dag, dus vier dagen later, maar de
ingedeelde vertaling moest dinsdag
ochtend toch klaar zijn. Dat is
Simon en mij gelukt, maar wel met
veel kunst- en vliegwerk en een
hele nacht doortrekken. Dit ging
om Gladiator!
Ondertitelen vereist niet alleen
opperste concentratie en kunnen
omgaan met deadlines. Er moet ook
met andere aspecten rekening wor
den gehouden waaronder de lees
snelheid, de woordvolgorde en
mogelijke klankovereenkomsten.
Als je dat alles doet, snappen men
sen de film eerder. En dan is er nog
iets: ritme. Volgens Beentjes is dat
cruciaal:'Op zich is ondertiteling
een storend element in de film.
Onder andere daarom is het van
groot belang dat je die zo indeelt
dat het ritme van de ondertiteling
overeenkomt met het ritme van de
film. Het aanvoelen van dat ritme en
er rekening mee houden bij de
indeling vormen wel de ongrijpbare
kunst van het ondertitelen.'
HOLLAND FILM NIEUWS - 23
