The Voice of God
TECHNIEK
De nieuwe
geluidsmo
gelijkheden
zijn onge
kend realis
tisch.
3D-geluid gaat de bioscoop veroveren
Nu de digitalisering z'n voltooiing nadert, zijn er weer nieuwe techno
logische vernieuwingen in de maak, om de bioscoop z'n voorsprong op
de huiskamer te garanderen. Hoge beeldsnelheden bijvoorbeeld, maar
ook 3D-geluid zal de exploitant de komende tijd bezighouden. Maar
wat is 3D-geluid en hoe snel komt het?
Door Frank de Neeve
Op de afgelopen CinemaCon
introduceerde Dolby het nieuwe
geluidssysteem Atmos, een revo
lutionair andere benadering van
geluidsreproductie dan de markt
leider tot dan toe had. Het nieuwe
3D-audiosysteem geeft bioscoopbe
zoekers een realistischer geluids
beleving en zal hen meer in de film
trekken dan tot nu toe mogelijk was.
Iemand die aanwezig was bij de
Atmos-demonstratie in Las Vegas,
vond het systeem zo levensecht, dat
het leek of hij de temperatuur in de
zaal een paar graden voelde dalen
toen er een onweer- en regendemo
werd gegeven.
Niet alleen fabrikanten van audio-
apparatuur, maar ook regisseur Ge-
orge Lucas hamert er al langer op
dat geluid de helft van de
filmbeleving uitmaakt. Dat
wordt misschien niet door
iedereen zo ervaren,
omdat mensen visueel zijn
ingesteld. Toch kan bijna
iedereen zich wel een
unieke geluidservaring in
de bioscoop herinneren,
soms nog van flink lang
geleden. Misschien keek
u in 1992 bij Botman Returns-de
eerste Dolby SRD-film - wel even
over uw schouder bij een van de
eerste surroundeffecten. Ikzelf kan
mij nog als de dag van gisteren een
70mm-voorstelling van Apocalypse
Now in wijlen Desmet in Amsterdam
herinneren, waarbij de helikopters
echt over m'n hoofd leken te vlie
gen. Wat mij betreft is die ervaring
nooit geëvenaard, totdat ik onlangs
3D-geluid hoorde.
Door digitale cinema heeft de
beeldkwaliteit een flinke boost
gekregen en 3D-films zorgen voor
de meest levensechte beeldillusie
tot nu toe. Het geluid is echter nog
niet zo ver. Digitale cinema - dat
sowieso al met ongecomprimeerd
geluid werkt - maakt meer mogelijk
dan 5.1 digitaal geluid. Verschillende
momenteel ongebruikte geluidskana
len zijn namelijk gereserveerd voor
toekomstig gebruik.
Ongekend realistisch
3D-geluid is een stuk ruimtelijker
en levensechter dan 5.1 surround
geluid. Het geluid komt niet van een
bepaalde richting, maar je zit er
echt middenin. Een vogel scheert
rakelings langs, een tijger sluipt links
Vliegtuigen sche
ren levensecht
langs in Red
Tails. Rechts een
theaterzaal in
gericht met imm
sound.
kan imm sound het geluid in werkelijk
elke denkbare plek in een zaal laten
klinken.
Net als bij andere systemen is
voor Barco's Auro 11.1 een aparte
Auro-processor nodig, plus extra
versterkers. In de zaal wordt het
aantal speakers grofweg verdub
beld, vooral in de hoogte. Achter het
doek hangen zes speakers - links,
midden, rechts, zowel onder als bo
ven - en langs de muur hoge en lage
surroundspeakers, met een speaker
aan het plafond, ook wel bekend als
de 'Voice of God'.
Hoewel de verschillende systemen al
lemaal 3D-geluid nastreven, leggen
ze wel verschillende accenten, imm
sound gaat echt voor de geluidson
derdompeling en lijkt gemaakt voor
blockbusters met grote effecten. Het
Duitse IOSONO zet daarentegen
vooral in op de gelijkvormigheid
van het geluid in de gehele zaal,
zodat elke bezoeker exact de
zelfde geluidservaring heeft. Het
nieuwe Dolby Atmos accentueert
de grote adaptiemogelijkheden van
hun systeem: voor elke zaal is een
oplossing. Barco lijkt een tussenweg
te bewandelen: een audiofiele
benadering van ruimtelijk geluid,
door de bosjes, en loopt daar nou ie
mand op het dak? De verschillende
3D-geluidssystemen zijn dan ook niet
5.1 of 7.1, maar hebben elf of soms
wel drieëntwintig kanalen. Sommige
fabrikanten zoals het Spaanse imm
sound - waarmee in Pathé Haarlem
een zaal is uitgerust - werken zelfs
niet met geluidskanalen of een vast
aantal speakers. Zij zeggen de
aanwezige speakers te gebruiken
om geluid te creëren, dat uit virtuele
speakers in de zaal lijkt te komen. Zo
'I wish I had words, man. I wish I had words...' (Dennis Hopper als fotojournalist in Apocalypse Now)
