TECHNIEK
HFN
Niemand zit
te wachten
opeen
nieuwe
geluidsoor
log zoals
in de jaren
negentig.
Dolby
E3
plus aandacht voor de portemonnee
van de klant. Want met al die extra
hardware is 3D-audio zeker prijzig.
De nieuwe geluidsmogelijkheden
zijn ongekend realistisch. De film
The Impossible, de eerste film die in
het imm sound-formaat zal worden
uitgebracht, gaat over de tsunami
van 2004. Het angstaanjagende
van die natuurramp is met een der
gelijk systeem natuurlijk veel beter
te ervaren dan met een 5.1 -set. En
bij de Aura 11.1 -film Red Tails, een
oorlogsfilm met veel gevechten in
de lucht, moeten de vliegtuigen echt
langs je oren scheren.
Natuurlijk hoeven bioscopen niet als
eerste te worden overtuigd van de
nieuwe technieken, maar de studio's.
Alle 3D-audiofabrikanten hebben
vertegenwoordigers in Hollywood
die de studio's bewerken om hun
systeem te gebruiken. Het gaat
natuurlijk vooral om geld. Eén fabri
kant claimt dat het budget van een
gemiddelde film met slechts 0,1
omhoog zou gaan als een aparte
geluidsmix voor hun systeem zou
worden gemaakt. Het is fascinerend
om een geluidstechnicus aan het
werk te zien om zo'n speciale mix te
maken, imm sound heeft een eigen
post production tooi die IAW heet,
waarmee de mixer op een iPad
exact kan aangeven, waar in de zaal
elk geluid vandaan moet komen. Het
systeem doet de rest.
Kanttekeningen
'Moet ik nu alweer investeren?',
denkt de bioscoopexploitant, 'We
zijn net digitaal gegaan, waarbij
ik van de gemeentesubsidie gelijk
een 7.1 - processor heb gekocht.
Moet die nu al worden verwisseld?'
Nee, zo snel gaat het niet; er zijn
bijvoorbeeld nog amper films met
3D-geluid. Het lijkt echter wel aan
nemelijk dat 3D-geluid een grote
vlucht gaat nemen. Maar wanneer,
en of dat voor alle zalen of bijvoor
beeld alleen voor luxe zalen zal zijn,
is moeilijk te zeggen.
Er zijn wel wat kanttekeningen
te plaatsen. Het is bijvoorbeeld
de vraag hoe de verschillende
systemen zich tot elkaar gaan
verhouden. Niemand zit te wachten
op een nieuwe geluidsoorlog zoals
in de jaren negentig tussen Dolby,
DTS en SDDS. Standaardiseren is
dus geboden. Maar of dergelijke
complexe technologieën die nu al
goed in de verf staan, zich wel in
een mal laten persen is de vraag.
Daarbij zullen de nieuwe systemen
compatibel moeten zijn met oude
geluidssystemen en moet een en
ander operationeel wel handelbaar
blijven. Nu al zijn er verschillende
sleutels nodig voor 5.1 - en 7.1 -ver
sies van een film, en imm sound
vereist naast de reguliere film een
apart bestand. Dat terwijl we net
van de DTS-disc af waren...
Om bij het uitblijven van meer films
met 3D-geluid hun eigen systeem
aantrekkelijker te maken, introduce
ren verschillende 3D-audiofabrikan-
ten nu de optie om reguliere films
ook met 'ruimtelijk geluid' te kunnen
vertonen; automatisch upscalen
van 5.1 naar 3D-geluid dus. Het is
maar de vraag wat regisseurs en
geluidstechnici hiervan vinden, want
zo laatje een apparaat artistieke
beslissingen over een nieuwe mix
nemen. Deze kanttekeningen laten
echter onverlet, dat 3D-geluid een
spectaculaire ontwikkeling is die de
bioscoop zeker zal veroveren.
Leveranciers 3D-audio
Barco
Barco brengt het geluidssysteem Auro 11.1 op de markt, ontwikkeld door het Belgische Ga-
laxy Studios. Het is een ruimtelijk geluidssysteem dat binnen de grenzen van DCI en SMTPE
valt, terwijl alle extra 3D-audioinformatie in een DCP staat. Het systeem claimt commercieel
aantrekkelijk te zijn omdat in de zaal alle speakers slechts verdubbeld moeten worden.
Toen Dolby dit voorjaar Atmos presenteerde, werd duidelijk dat 3D-audio echt in de start
blokken staat. Atmos is een rigoureuze verandering ten opzichte van de manier waarop
Dolby voorheen met geluid omging. Het systeem is aan te passen aan verschillende speaker
set-ups en kan later worden uitgebreid tot maximaal 64 speakers. Dolby Atmos werkt met
een DCP en een sleutel en kan ook 5.1 en 7.1 mixen afspelen.
imm sound
Het Spaanse imm sound vindt z'n oorsprong op de Universiteit van Barcelona, waarmee men
een eigen technische ontwikkeling wil commercialiseren. Het bedrijf bestaat pas zo'n twee
jaar, maar heeft toch al een flink aantal installaties in Europa, Amerika en Azië gerealiseerd.
Een nieuwe samenwerking met serverfabrikant GDC zal de positie in Azië versterken.
IOSONO
Het Duitse IOSONO timmert al wat langer aan de weg en is het geesteskind van Karlheinz
Brandenburg, een van de vaders van MP3. Voor vroege versies van het systeem was het
nodig om een lint van speakers aan de wanden van een zaal te bouwen, maar tegenwoor
dig werkt het met minder speakers. 'Hoor het geluid van een donderbui van ver naderen en
de regendruppels op je schouders vallen', aldus de fabrikant.
'Sounds rather fun, actually.' (JJ Feild als James Falsworth in Captain America: The First Avenger)
